Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 247

કંભી]
૨૦૨
[કુસર
કુંભી સ્ત્રી, જુઓ કુંભી
નિધિ ૫૦ કૃપાનો ભંડારતે. ૦૫ajન (વિવેકની ભાષામાં) કુંભુ નવ લગભગ એક એકર જેટલું જમીનનું માપ
પત્ર; કાગળ. ૦પાત્ર વિ૦ (૨) નવ કૃપાને યોગ્ય હોય તે. ૦વંત, કુંવળ નવે ઘઉંનું પરાળ
૦વાન વિ. કૃપાળુ. સિંધુ કૃપાનો સાગર છે. વળ(–ળુ) કુંવાદિ નવ એક વનસ્પતિ – છોડ
વિ૦ દયાળુ
[નાની કટાર શું વિ. [સં. શોમ] કુમળું; કશું
કૃપા ! [4] તરવાર; ખડ્ઝ. –ણિ(કા) સ્ત્રી [8.] છરી; કૃકલાસ-સ) j૦ [.] કાચિડે
કુપ દષ્ટિ, નાથ, નિધાન, નિધિ, ૦૫ત્ર, પાત્ર, ૦વાન, કૃ વિ. [સં.] કષ્ટ પડે એવું (૨) ૫૦ કષ્ટ (૩) પ્રાયશ્ચિત્ત, વ્રત. | સિધુ, ૦ળ(–ળુ) જુઓ “કૃપા'માં
૦ચાંદ્રાયણ નવ ઘણું ક થાય એવું એક પ્રાયશ્ચિત્ત - વ્રત | કૃમિ પં. [ā] કીડો (૨) પેટમાંને એક જીવ; કરમિય. ૦% કૃત વિ૦ [i] કરેલું; બનાવેલું (૨) પં. કૃતયુગ (૩) ન૦ કર્મ- વિ૦ કૃમિનો નાશ કરે એવું. ૦રેગ ૫૦ કરમિયાથી થતા રોગ ફળ (૪) ચારની સંખ્યા. ૦ક વિ૦ કૃત્રિમ. કર્તવ્ય, ૦કાર્ય | કૃશ વિ. [ā] દુર્બળ; સૂકું (૨) પાતળું; નાજુક. ૦તા સ્ત્રી.. કૃત્ય વિ૦ [. ... છતા સ્ત્રી ] પિતાનું કાર્ય, પિતાની ફરજ | -શાંગ વિ. [+ અંગ] કુશ અંગ-શરીરવાળું. -શાંગી વિ૦ પૂરી કરી ચૂકયું હોય એવું (૨) તેના સંતોષવાળું. ૦દ્મ(શ્રી) સ્ત્રીકૃશ - નાજુક શરીરવાળી. -શેદર વિ. [+ઉદર] કુશ વિ૦ કરેલા ઉપકાર ભૂલી જાય એવું; નિમકહરામ. ધ્રતા સ્ત્રી.. ઉદર કે કટીવાળું
[ખીચડી જ્ઞ(–) વિ૦ કરેલા ઉપકારની કદર કરનારું; નિમકહલાલ. | કુશ(–સ) પું. [] દૂધ, તલ અને ભાતની એક વાની (૨) જ્ઞતા સ્ત્રી . નિશ્ચય વિ. નિશ્ચય કરી બેલું. યુગ પુ. | કુશાનું છું. [સં.] અગ્નિ સત્યયુગ. ૦વર્મા ૫૦ (સં.) કૌરવ પક્ષનો એક યોદ્ધો. -તાપ- કૃશાંગ,–ગી પું. [ā] જુઓ ‘શમાં રાધ વે. [+ અપરાધ] ગુનેગાર. –તાર્થ(~થી) વિ. [+અર્થ કૃશદરી વિ. સ્ત્રી [] પાતળી કેડવાળી (-થી)] કૃતકૃત્ય. -તાર્થતા સ્ત્રી[+ અર્થતા]. –તાંજલિ વિ. કૃષિ સ્ત્રી સં.ખેતી. ૦૬ ૫૦ કૃષિકાર. ૦કર્મ ન ખેતીનું [+ અંજલિ] હાથ જોડી અંજલેિ કરેલી હોય એવું. તાંત પું કામ. ૦કાર ખેડૂત. ૦દાસ પું. ખેતી અંગે રાખેલ (સ) [+ અંત] યમ (૨) કાળ; મૃત્યુ(૩) કાર્યથી સફળ સાબિત ગુલામ; “સર્ક. દાસત્વ નવ ખેતીને અંગેની ગુલામી; “સર્ફથયેલું તત્ત્વ (૪) કાર્ય વિશે સિદ્ધાંત [..]; કૃત્ય; “રૅબ્લેમ’ | ડમ.’ યંત્ર નવ ખેતીનું યંત્ર કે એજાર (હળ ઈત્યાદિ). લેખા કૃતિ સ્ત્રી [i] કાર્ય; કામ (૨) રચના સર્જન જેમ કે સાહિત્ય | સ્ત્રી, હળને ચાશ. વિદ્યા સ્ત્રી, શાસ્ત્ર નવ ખેતી વિષેની કળા ઈનાં (૩) આચરણ; કરણી. ૦ચર્ય ન૦ (સાહિત્યકળા- વિદ્યા કે વિજ્ઞાન યા શાસ્ત્ર દિની) કુરત ચોરવી તે; તફડંચી; “પ્લેગિયારિઝમ'. સંગ્રહ ૫૦ | કૃષીવલ ડું [.] ખેડૂત
[(૩) ખેડેલું લખાણોનો સંગ્રહ. ૦હક સાહિત્ય કળાદિની કૃતિ વિષે | કૃષ્ણ વિ. [ā] તાણેલું; ખેંચેલું; ખેંચી કાઢેલું (૨) આકર્ષાયેલું માલિકીહક: “પીરાઈટ
કૃષ્ટિ સ્ત્રી .ખેતી, ખેડવું તે કૃતિ વિ૦ [i.] તકૃત્ય (૨) ભાગ્યશાળી (૩) પ્રવીણ; કુશળ (૪) | કૃણ વિ. [૪] શામ; કાળું (૨) પુ. (સં.) વિષ્ણુનો આઠમ વિદ્વાન (૫) ધાર્મિક; ધર્મને અનુસરનારું
અવતાર, જયંતી સ્ત્રી કૃષ્ણને જન્મદિવસ; ગોકળ આઠમ. કૃ—ત્યય પં. [સં.] ધાતુને લાગી ન શબ્દ બનાવતો પ્રત્યય ૦૫ક્ષ પું; ન૦ અંધારિયું. ૦૫દી સ્ત્રી, એક પક્ષી. ૦૫ત્રી (વ્યા.). જેમ કે, –અક (મારક), – આઉ (શિખાઉ), - આમણું સ્ત્રી, કાળોત્રી. ૦મંઠલ(–ળ) નવ આંખની કીકીની આજુ(ડરામણું) ઈ૦
બાજુનો વર્તુલાકાર કાળો ભાગ; “આઈરિસ'. ૦મુખ વિ૦ . કૃત્તિકા સ્ત્રી [.] ત્રીજું નક્ષત્ર
શ્યામ મુખવાળું. ૦લવણ ૧૦ એક ક્ષાર; સંચળ. ૦૧૯લી સ્ત્રી, કૃત્ય ન [i.] કાર્ય; કામ (૨) આચરણ (૩) ભૂમિતિમાં રચના કાળી તુલસી. શૃંગી સ્ત્રી, કાળા શીંગવાળી તે -ભેસ. સખા, કરવાને અંગે સિદ્ધાંત; “રૅબ્લેમ' [ગ.].
સારથિ કું. (સં.) અર્જુન. ૦સાર પુત્ર કાળિયાર; મૃગ.-૦ણ કૃત્યા સ્ત્રી[૪] મેલી દેવી; મેલડી (૨) ડાકણ; વંતરી; ચુડેલ સ્ત્રી(સં.) દ્રૌપદી (૨) કાળી કે દુર્ગા દેવી (૩) દક્ષિણ હિંદની (૩) જાદુ કરનારી સ્ત્રી (૪) કર્કશા; શંખણી
એક નદી. –ણાગર(-) [+અગર(-૨)], –ણાગાર ન કૃત્રિમ વિ. [] બનાવટી, છતા સ્ત્રી, ૦૫ણું નવ
[+અગાર] કાળું અગરુ.–ણાજિન ન [+અજિન] કાળિયારનું કૃત્ન વિ. [i.] બધું આખું; સમગ્ર. વત્ અ કુમ્ન જેમ. ચામડું –ણપણ ન [+અર્પણ] કૃષ્ણ ભગવાનને અર્પણ લગભગ બધું
કરવું તે; ઈશ્વરાર્પણ. –ણાવતાર પું[+અવતાર] વિષ્ણુને કૃદંત પં; નi] ધાતુને કાળ કે અર્થવાચક પ્રત્યય લાગવાથી આઠમે અવતાર. –ણાષ્ટમી સ્ત્રી. [+અષ્ટમી) કૃષ્ણની
બનતું અપૂર્ણ અર્થવાચક રૂપ. જેમ કે, કરતું, કરનારું, કરવું, જન્મતિથિ: શ્રાવણ વદ ૮ કરેલું ઈ૦
કૃણુલ ન૦ [1] રતી; ગુંજાલ કૃપ, -પાચાર્ય ૫૦ [ā] (સં.) દ્રોણાચાર્યને સાળો
કૃણલવણ, કુણુવલ્લી, કૃષ્ણગી, કૃણુસખા, કૃણકૃપણ વિ૦ [i.] કંજસ; લોભી (૨) દીન દયાપાત્ર. ૯તા સ્ત્રી- સાર, કૃણસારથિ, કૃષ્ણ, કૃષ્ણગાર, કૃણાજિન, કૃણાકૃપા સ્ત્રી [i] મહેરબાની (૨) દયા. ૦જીવી વિ. પારકી પર્ણ, કૃષ્ણાવતાર, કૃણાષ્ટમી જુએ “કૃષ્ણ”માં કૃપા પર નભનારું. ૦ષ્ટ સ્ત્રી, કૃપાની દષ્ટિ; રહેમનજર. ૦નાથ | કૃષ્ણી સ્ત્રી [સં.] અંધારી રાત પુંકૃપા કરવી જેના હાથની વાત છે એ. ઇનિધાન પું; ન૦, કુસર પું[ä.] જુઓ કુશર