Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 166

ઊજવું]
૧૨૧
[ઊઢણ
ઊજવું અકિં. દોડવું (કા.)
ઊડાં નબ૦૧૦ [જુઓ ઊઠ] સાડા ત્રણના ગુણાકારવાળા ઊજળાઈ, ઊજળાટ, ઊજળામણ, ઊજળાશ જુઓ ‘ઊજળુંમાં ઘડિયા. [-ગણાવવાં, ભણાવવાં = રમાડી જવું; ભરમાવવું; ઊજળું વિ૦ [4. ઉર્વ8, 2. ૩si] ઘળું; સફેદ (૨) ચક- છેતરવું.-સુધી આવવું, ભણવું =નામનું આવડવું કે ભણવું; ચકતું; તેજસ્વી (૩) ખું; નિષ્કલંક; નિર્મળ (૪) ઊંચ વર્ષનું | અભણ જેવું હોવું.] ઉજળિયાત (૫) રીતભાતે સુઘડ (૬) પૈસેટકે સુખી; સારું; રૂડું. | ઊઠ સ્ત્રી- [જુઓ ઊડવું] ઊડવાની શક્તિ-ગતિ. ૦ઈ સ્ત્રી, પતંગ [ઊજળા પગનું, ઊજળાં પગલાંનું = જેને આજે ભાગ્ય ઊઘડે ઊટકવું, ઊકાવું અક્રિટ જુઓ ઊટકવું એવું શુકનિયાળ (૨)(વ્યંગ્યમાં) અપશુકનિયાળ, ઊજળાં લૂગડાં, ઊઠણ વિ. [ઊડવું] ઊડે એવું (૨) ચેપી (૩) એની મેળે હવામાં કપઢાં=શુદ્ધ સારી આબરૂ. (જેમ કે, ઊજળે લુગડે ફરે છે | ઊડી જાય એવું; “વલેટાઈલ” (૨. વિ.). ૦ખાટલી સ્ત્રી ઊડે એવી પણ જાળવો: ઊજળે લુગડે ડાઘ લાગે.) ઊજળું કરવું = ઉજા- ખાટલી; બલુન, ખિસકેલી સ્ત્રી, ઊડતી – ઉડે એવી ખિસળવું; દીપાવવું (૨) (વ્યંગ્યમાં) કા ળું કરવું; બેઆબરૂ કરવું. કોલી. ૦ઘો સ્ત્રી, ચંદનઘો ૦ ૫૦ ઉડાડે. ૦૬૮૫૦ ઊજળું વાળવું = ફાયદે કાઢ. ઊજળ લૂગડે (આવવું) = કુસ્તીને એક દાવ. ૦૫ાવડી સ્ત્રી (કા.) જે પહેરવાથી ઉડાય નિષ્કલંક – આબરૂમેર, બદનામી વગર (આવવું).] ફટ,૦ફટાક, | એવી જાદુઈ પાવડી.માછલી સ્ત્રી, ઊડતી – ઊડે એવી માછલી.
બગ, બગ જેવું વિ૦ એકદમ ઊજળું. –ળઈ સ્ત્રી ઉજાશ; રેગ ૫૦ ઊડત –ચેપી રેગ. શેહ સ્ત્રી, જુઓ ઉડાનશેહ ઉજજવળતા (૨) સ્વચ્છતા (૩) સંસ્કારિતા (૪) પૈસેટકે સુખી | ઊઠગૃહ અ૦ [ઊડવું +વું ?] ઊંધું ઘાલીને; આડું અવળું; હોવાને દેખાવ, ૦ળાટ , –ળામણ સ્ત્રી; ન૦, -ળાશ | વિવેક વિચાર વિના. –ડિયું વિ. ઊડઝૂડ થતું કે કરનારું સ્ત્રીઊજળાપણું
ઊઠમૂડ અ૦ એકાએક; છાનુંમાનું ઊઝરવું અક્રિ. (કા.) જુએ ઊજવું [ ભણવાનું ઉઝવ્યું છે'. | ઊઠવું અક્રિ. [સં. ૩ી] હવામાં અધ્ધર જવું (૨) જોરથી ઊંઝવવું સક્રિ૦ [તું. હકડ઼] ત્યાગ કરવો; છેડવું. ઉદા. “તેણે ચાલવું; દેડવું (જેમકે, ઘડો પવનવેગે ઊડયો.)(૩) જવું; ભાગવું;
(-)કવું સક્રિટ માંજવું; અજવાળવું. [ઊટ(–)કાવું અ૦ નાસી જવું. (જેમકે, અત્યારે તે કયાં ઊડયો છે? ઊંઘ ઊડવી = ક્રિ. (કર્મણ)] .
ઊંઘ પૂરી થવી)(૪) ફીકું પડવું અને જતું રહેવું (રંગ ઇત્યાદિ)(૫) ઊટણું ન જુએ ઉપટણું, ઉવટવું
ખપી જવું (વસ્તુ, માલ ઇત્યાદિ) (૬) કલ્પનામાં ચગવું; ગગનઊટવાવું અટકે. [સં. ૩વૃત્ , પ્ર. ૩āટ્ટ) (ઊટણું) ચોળાવું | વિહાર કરવો (૭) (વાત, ગપ, ખબર છે૦) ફેલાવું, પ્રસરવું (૮) ઊટકૂટ [ટો'નું દ્વિવ] અનાજને ખાંડયા ઝાટકથા પછી (તલવાર, લાઠી, બંદૂક, તપ, ઈ હથિયાર) હવામાં બરાબર
રહેલાં છેતરાં [. મારા? મ. ટ] સાડાત્રણ ગણું ચગવું, વપરાવું(૯)ચેપ ફેલાવો (જેમ કે, આખે શરીરે ચેપ ઊડે); ઊડ(હું) વિસં. મર્થ તુર્ય, ગા. મä? સર૦ હિં. દૂઠ-ઠા કે રોગ ફેલાવે (૧૦) ચડી આવવું; ધસી જવું; લડવા કૂદી પડવું. ઊઠબેસ સ્ત્રીરડવું અને બેસવું તે () એવી કસરત અથવા (જેમ કે, તેને શો વાંક કે તેના પર તમે ઊડવા ?) (૧૧) (તકશિક્ષા (૩) વારે વારે ઊઠવું અને બેસવું તે (અજંપાથી કે અક- રાર અથાહર રહીને સ્ત્રીમાં) ઊઠવી તકરાર કે લડાઈ થવી; ળામણથી)
વાં પડે (૧૨) (પરીક્ષામાં) નાપાસ થવું. [ઊઠતા કાગ ઊઠલપાનિયું વિ૦ (કા.) ઉડેલ, વંઠેલ (૨) ગાંડું, ચસકેલું પાડે એવું = ‘વડનાં વાંદરાં ઉતારે એવું'; ગમે તેમ કરીને પહોંચી ઊડવું અક્રિ. [સં. ૩થા, પ્રા. ૩] ઊભું થવું (૨) જાગવું અને વળે એવું; ચકોર; દાવપેચવાળું કે યુક્તિબાજ (૨) તોફાની; ઉધપથારી છોડી ઊભું થવું (૩) જાગવું; સાવધ થવું; તૈયાર કે ખડું થવું માતિયું; ખૂબ ચંચળ ને અટકચાળું. ઊડતાં પક્ષી (પંખી) (૪) એકાએક ઓચિંતું ખડું થવું, આવી લાગવું, બનવું (જેમકે, ઝાલવાં = ગમે તેમ કરીને કામ પાર પાડવું, પહોંચી વળવું. બંડ, બૂમ, દરદ, અગન, રણ, કેલ્લો વગેરે) (૫) પૂરું કરીને ઊઠતી અહલા (થવી, વળગવી) = ઊલટી સામેથી પીડા (આવી ઊભું થવું. (જેમ કે, સભા, અદાલત, પ્રગત, મંડળી ઈ૦) (૬) પડવી). ઊઠત રોગ = ઊડણ – ચેપી રેગ. ઊડી જવું = અદશ્ય ખીલવું; બરાબર ઊઘડવું સ્પષ્ટપણે પરિણમવું (જેમ કે, છાપ, થવું;હવામાં જતું રહેવું (ગંધ, દારૂ, કપૂર, પરી, સ્વપ્ન, વાત ઈ૦) રંગ, સેળ, બચકું ભરવાથી દાંત, દિલમાં ભાવ વગેરે) (૭) (જીવ- (૨) (૨) વસૂકી - ઊચી જવું, ઊડીને આંખે બાઝવું કે નમાં નીવડવું; નીકળવું. (જેમ કે, છે કરે ખરાબ ઊઠયો.) (૮) વળગવું = એકદમ સુંદર લાગવું. ઊડી પડવું =લડી પડવું; સામ(દિલ) ઊતરી જવું; રાગ કે પ્રેમ જ રહે (૯) (દી કે દિવસ સામે આવી જવું.]
[એચિંતું સાથે, જુઓ તે શબ્દમાં. [ઊઠતા બેસતાં અ૦ હરદમ; બધે | ઊર્ડ અ૦ (કા.) ભાન રાખ્યા વિના; ખબર આપ્યા વિના; વખત. ઊડ પહાણ પગ પર = હાથે કરીને- જાતે પિતાનું | ઊઢાઢ(–ડી) સ્ત્રી ઉપરાછાપરી ઊડવું તે (૨) દોડાદોડ, ઘણી બગાડવું; પોતે જ પોતાના પગ ભાગવા. ઊડી ચાલવું = મરી જવું. ઉતાવળ (૩) અવ્યવસ્થા; અંધાધુંધી [ભાષા; ઉકલી ઊઠી જવું = ચાલ્યા જવું; જતું રહેવું (૨) નિશાળ છેડવી (૩) | ઊડિયા સ્ત્રી[. ગૌઢ, પ્રા. ૩fz] ઉત્કલની -એરિસાની દેવાળું કાઢવું; પાયમાલ થવું (૪) મરી જવું. ઊડીને બેઠું થવું | ઊડી સ્ત્રી [સર૦ મ. ૩] મલખંભની એક કસરત
મંદવાડમાંથી – ખાટલામાંથી ઊઠવું, સાજું થવું. (. . . રૂા)ની | ઊડેલ(-લું) વિ. ચંચળ વૃત્તિનું (૨) ફાટેલું; વંઠેલું (૩) ઢોર પણ ન કડવી =તેટલા રૂા.નું નુકસાન થવું.]
ખાય એવું બગડેલું [માણસ. – વિ૦ સ્ત્રી પરણેલી ઊક સ્ત્રી [સર૦ મ. ૩ઠાટ(–)ā]સેવાચાકરીમાં આલપાલને | ઊઢ વિ. [સં.] પરણેલું (૨) લઈ જવાયેલું (૩) પું. પરણેલે હાજર ને હાજર રહેવામાં પડતા શ્રમ (૨) વેકરૂપ શ્રમ | ઊઢણ ન જુએ ઉઢાણું