Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 111

આઈ]
[ આકાશગમન
આઈ સ્ત્રી [સર૦ મ.] મા (૨) દાદી (૩) દેવી. ૦જી સ્ત્રી સાસુ આક૯૫ અ [સં.] એક કપ – ચારે યુગ લગી -આઈ પ્રત્યય. વિ૦ ઉપરથી (સ્ત્રી) ભાવવાચક નામ બનાવે છે. આકર્ષ પં. [૪] કટીને પથરે ઉદામેટાઈ ગરીબાઈ લંબાઈ (૨) ક્રિટ પરથી પણ બનાવે આકસબાકસ ન૦ આ તે; ગમે તે; પરચુરણ (૨) કાચું છે. ઉદા૦ લડવું – લડાઈ; છાપવું – છપાઈ વગેરે
આકસ્મિક વિ૦ [4] એ ચિતું; અણધાર્યું; અકસ્માત બનતું. આઈન [fi] કાયદો –ને અકબરી ૫૦ (સં.) અકબરના [-ખર્ચ= ‘કૅન્ટિજન્સી'. -જંઠeતે ખર્ચ માટેનું ફંડ] વડર અબુલ ફજલે લખેલો એક ગ્રંથ
આકળવિકળ વિ. [ä. માર્કવ્ય] ગભરાયેલું આઈનપું[f. માન€] આય; અરીસે
આકળાશ સ્ત્રી વજુએ “આકળુંમાં આઈનપું [સર૦ મ.] એક ઝાડ (સાદડ) જેનું ઈમારતી લાકડું આકળું વિ૦ [ä. માલુe] અધીરું; ઉતાવળું (૨) ઝટ ગુસ્સે થઈ થાય છે. [સં. મન્ન]
જાય એવા ગરમ સ્વભાવનું. –ળાશ સ્ત્રી આકળાપણું; અધીરાઈ આઉના બાવલું; અડણ. [-આવવું = આઉમાં દૂધ ભરાવું.] | આકંઠ અ [સં] ગળા સુધી -આઉ પ્રચય [૩. મારુ?] ક્રિટ પરથી (તે ક્રિયાના ગુણવાળું | આકંપ ૫૦ [ ] સહેજ ધ્રુજારી. જન સહેજ ધ્રુજવું તે. ૦૬
એવા અર્થનું) વિર બનાવે છે. ઉદા૦ ફળાઉં, ઉપજાઉ, કમાઉ અદ્રિ, કંપવું; ધ્રુજવું. –પિત વિ. સહેજ ધ્રુજતું કે ધ્રુજાવેલું આઉટ વિ. [૬] (રમતમાં) બાદ થયેલું
આકા(–ગા) પૃ. [મ.] શેઠ આક, પં. [સં. મ] એક વનસ્પતિ. કરિયું વિ૦ આક- | આકાકા ! બ૦ ૧૦ રાડાંનાં બયાંના ટુકડા. [–નો માંડ ડાનું (૨) નવ આકડાનું ૨ (૩) આકડાનું દૂધ એકઠું કરવાનું રચ= કાચું કે તકલાદી કામ કરવું શિંગડું. હી સ્ત્રીઆકડાની એક જાત; સફેદ આકડે. [આક- | આકાડે(–દો)ડી સ્ત્રી એક + ડોડી] આકડાનું બંડવું ઠાનાં સૂર ઊડી જવાં કે તેની પેઠે ઊડી જવું =જોતજોતામાં- | આકાર ડું [.] આકૃતિ; ઘાટ (૨) જુઓ આમાં (૩) વિઘેટી જરા વારમાં ખરાબ કે પાયમાલ થઈ જવું, નાશ પામવું; ખતમ (૪) શુમાર. ૦૭ વિસં.] આમંત્રણ આપતું; નોતરનારું. ૦ણ થઈ જવું. આકઠા વાવવા = કજિયે કે અણબનાવ કર્યા કરે. સ્ત્રી બોલાવવું તે; હાંક. ૦૭ સ્ત્રી આકારવું તે; આકાર નક્કી આકડી પરણાવવી =ત્રીજી વારનું લગ્ન અશુભ મનાતું હોવાથી કરે તે જમાબંધી; આંકણી (૨) કિંમત કરવી તે (૩) આંક ને “ચેથી ચોક પૂરે’ એમ શું શુભ ગણાવાથી, ત્રીજા લગ્ન પાડવાનું એનર. ૦૬ સક્રિ૦ મૂલવવું (૨) અડસટ્ટો કાઢ (૩) વખતે તેના અવેજમાં આકડી સાથે નામનું લગ્ન કરવું, જેથી જમીન માપણી કરવી (૪) ઉધારવું. જોષવ નવ આકારની ખરું લગ્ન ચોથે નંબરે આવે. આકડે મધ શ૦ પ્ર૦ સહેલાઈથી | સુંદરતા –રી વિકારવાળું(૨)[લા] દેહધારી [૫] મળે એવી દુર્લભ કે કીમતી વસ્તુ (૨) બેટી લાલચ. આકડો આકારો પુ‘આ’ એમ કહેવું તે; આવકાર.–દેવેઃ આવકાર ખા = ચગવું, છકી જવું.]
આકાશ ન૦ [i] ખાલી શુન્ય સ્થાન, પિલાણ; “પસ' (૨) આકએકલી સ્ત્રી (ક.) એક રમત
ગગન;આસમાન. [-ખૂલવું = આકાશમાંથી વાદળાં વગેરે વિખેઆકઠી, – –દિયું જુઓ “આક માં
રાવાં; આકાશ સાફ થવું. –ચડી આવવું વાદળાં ઘેરાવો (૨) આકબત સ્ત્રી [જુઓ આબત] આખર; અંત (૨) મરણોત્તર [લા.] દુઃખનાં વાદળ ઘેરાવાં. આકાશના તારા ઉખાઠવા, દશા પરલોક; યમલોક
[૫ પ્રમાણભૂત ગ્રંથ | ઉતારવા = ભારે ઉધમાતકે ઊથલપાથલ કરવી. આકાશના તારા આકર ૫૦ [૩] ખાણ (૨) જ; સમૂહ. ૦પંથ આકર- માગવા = અશકય માગણી કરવી. –નાં પંખી ઝાલવાં = આકરણ સ્ત્રી [૪. મા?] બુમ પાડી - ઘાંટો પાડીને બોલાવું તે અશકયને શકય કરવું. –ની સાથે વાત કરવી, -ને અડવું = આકરું વિ૦ તીવ્ર; સખત; અસ (૨) કઠણ;મુકેલ(૩) આકરું; ખૂબ ઊંચું હોવું. –માં ઊડવું = અલોપ થઈ જવું (૨) નકામું જવું ગરમ સ્વભાવનું (૪) ભાવમાં આકરું; મધું. [–પવું=સખત (૩) ખૂબ ફુલાવું (૪) અતિ ઊંચી, અશકય ગગનવિહારી વાત કે વસમું કે મધું લાગવું. આકરો રૂપિય= હલકા ભેગવાળો કે કલ્પના કરવી. –માં ચઢવું, જઈ પહોંચવું= ખૂબ કુલાવું રૂપિયે.]
(૨) કલ્પના કે વાતમાં ખૂબ ચગવું- આકાશમાં ઊડવું. આકાઆકર્ણ અo [i] કાન સુધી
શમાં કે આકાશે ચઢાવવું = ખૂબ વધારે પડતાં વખાણ કરવાં. આકર્ષ પં. [૪] ખેંચાણ (૨) કસેટી (૩) પાસા રમવા તે; -માં અંદર બાંધવો = દેશ દેશમાં નામના કરવી, આકાશ
જુગાર (૪) લોહચુંબક. ૦૦ વિ૦ ખેંચાણ કરે તેવું (૨) મેહક. પાતાળ એક કરવું = મહા ભગીરથ પ્રયત્ન કરો; કરવામાં કાંઈ ૦ણ ન ખેંચાણ (૨) મેહ. ૦ણી સ્ત્રી અંડી; આંકડાવાળી બાકી ન રાખવું (૨) ગજબ કરે; ભારે ઉથલપાથલ કરવી. લાકડી. ૦૬ સ૨ ક્રિ. [સં. ] ખેંચવું (૨) મેહ પમાડવું. આકાશ પાતાળ એક થઈ જવું = પ્રલય થ (૨) ગજબ થ; [–ર્ષોવું અક્રિ. કર્મણિ–વવું સક્રિ. પ્રેરક]-નર્ષિત વિ. મેટી આફત આવી પડવી (કેઈને). આકાશ પાતાળ એકહેવું આકર્ષાયેલું. –પી વિ. આકર્ષક
= ભારે મગરૂર હોવું; જમીનથી અધ્ધર ચાલતા હોવું, આકાશ આકલન ન. [] ગ્રહણ કરવું-પકડવું તે (૨) કળવું-પામવું – પાતાળ ફરી વળવું = દુઃખે ઘેરાઈ જવું; આકાશ પાતાળ એક
સમજવું તે (૩) ગણવું તે. ૦શક્તિ સ્ત્રી આકલવાની શક્તિ થઈ જવું. આકાશ હેઠે આવવું = અશકય શક્ય બનવું.]. આકલવું સત્ર ક્રિ. [. માળ] આકલન કરવું
કક્ષા સ્ત્રી ક્ષિતિજ રેખા. ૦૭૯૫ વિ૦ આકાશ જેવું (૨) ૫૦ આકલિત વિ. [4] જણાયેલું; સમજાયેલું (૨) પકડાયેલું (૩) બ્રહ્મ. કુસુમ,૦૫૫ન(લા.) અસંભવિત વાત. કુસુમવત્, અંદર લીધેલું; ગુથાયેલું
૦૫૫વત વિ૦(૨)અ૦ અસંભવિત. ૦ગમન ન૦ આકાશમાં