Gujarati Sahitya Kosh Part 01

SR No.: 016103
Original Sutra Author: N/A
Author: Jayant Kothari, Jayant Gadit, Chandrakant Sheth, Raman Soni
Publisher: Gujrati Sahitya Parishad
Publication Year: 1989
Total Pages: 534
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 17 MB

Page 378

તપગચ્છના જૈન સાધુ. વિજયદેવની પરંપરામાં અમૃતવિજ્યના રંગવિલાસ(ગણિ) [ઈ. ૧૭૨૧માં હયાત] : ખરતરગચ્છના જૈન સાધુ શિષ્ય. ઈ. ૧૭૯૩સં. ૧૮૪૯, ફાગણ સુદ ૫, શુક્રવારે ભરૂચમાં ખરતરગચ્છના ૬૫મા પટ્ટધર જિનચંદ્ર શિષ્ય. ૨૯૩ કડીની ‘અધ્યા થયેલી પાર્શ્વનાથની પ્રતિષ્ઠાની વિધિ વર્ણવતું ૧૯ ઢાળનું “શંખેશ્વર ત્મકલ્પદ્રમ-ચોપાઈ' (ર.ઈ.૧૭૨૧/. ૧૭૭૭, વૈશાખ સુદ ૩, પાર્શ્વનાથ પંચકલ્યાણક ગભિત પ્રતિષ્ઠા ક૫-સ્તવન” (૨.ઈ.૧૭૯૩; રવિવાર; મુ.)ના કર્તા. મુનિસુંદરની સંસ્કૃત કૃતિ ‘અધ્યાત્મકલ્પદ્રમીનો મુ.), ૭ ઢાળ અને ૭૬ કડીનું ‘મહાવીર સ્વામીનું સત્તાવીસ ભવનું એ અનુવાદ છે. સ્તવન' (ર.ઈ. ૧૭૯૮; મુ.), ૧૮ ઢાળ અને ૩૫૦ ગ્રંથાગવાળો કૃતિ : અધ્યાત્મકલ્પમ(મુનિસુંદરકૃત), પ્ર. મહાવીર જૈન ‘પાર્શ્વનાથ-વિવાહલો' (ર.ઈ. ૧૮૦૪/સં. ૧૮૬૦, આસો વદ ૧૩; વિદ્યાલય, ઈ. ૧૯૬૫ (પાંચમી આ.). મુ.), હિન્દીની અસરવાળું ૫ કડીનું ‘ગોડી પાર્શ્વનાથ-સ્તવન (મુ.), સંદર્ભ : ૧. ગુસારસ્વતો; [C] ૨. જૈનૂકવિ : ૨. [ત્રિ.] ૧૫ કડીનું ‘નેમરાજુલ-ગીત', ૭ કડીની ‘પાર્શ્વનાથ(ગોડીજી)ની આરતી', ૩ કડીનું ‘રાજુલનું ગીત', હિન્દી-ગુજરાતી મિશમાં જ રંગસાર [ઈ. ૧૫૭૦માં હયાત] : ખરતરગચ્છના જૈન સાધુ. જિનકડીનું ‘સુમતિનાથજન-સ્તવન (મુ.), ૭૯ કડીની ‘વિજયજિનેન્દ્ર- ચંદ્રની પરંપરામાં ભાવહર્ષના શિષ્ય, ‘ઋષિદત્તાસતી-ચોપાઈ' (ર.ઈ. સૂરિ-ગહૂલી/ભાસ/સઝાય’, ચારથી ૧૧ કડીનાં પાર્શ્વનાથ, ધર્મનાથ ૧૫૭૮)સં. ૧૬૨૬, આસો-)ના કર્તા. અને તેમનાથનાં સ્તવનો(મુ.) અને ચારથી ૭ કડીના કુંથુજિન, નેમિ- સંદર્ભ : ૧. ગુસારસ્વતો; [] ૨. જૈમૂકવિઓ : ૩(૧). [કા,ત્રિ] જિન અને શાંતિજિનનાં સ્તવનો, ‘સદયવચ્છ સાવલિંગાનો રાસ” (લે.ઈ. ૧૮૦૩) અને નેમરાજુલની ૪-૪ કડીની હિન્દીમાં ૨ હોરી રંગીલદાસ [અવ. ઈ. ૧૮૩૨] : વૈષ્ણવ ભક્તકવિ. ત્રિકમદાસના (મુ.)ના કર્તા. ‘શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય જૈન જ્ઞાનમંદિરસ્થિત જૈન જ્ઞાન- પાંચમાં પુત્ર. ‘દ્રૌપદી-આખ્યાન’ અને ‘સ્તુતિમાલા’ના કર્તા. ભંડારોનું સૂચિપત્ર: ૧માં ‘આધ્યાત્મિક પદસંગ્રહની અંદર સંદર્ભ : ૧. ગુજરાતના નાગરોનું ફારસી ભાષા અને સાહિત્યનું અમૃતને નામે મુકાયેલાં પદ આ રંગવિજયનાં છે.
ખેડાણ, છોટુભાઈ ર. નાયક, ઈ. ૧૯૫૮; ૨. ત્રિકમદાસનાં કાવ્યો કૃતિ : ૧, ગોડી પાર્શ્વનાથ સાર્ધ શતાબ્દી સ્મારક ગ્રંથ, સં. અને ચરિત્ર, સં. નટવરલાલ ઈ. દેશાઈ, નયનસુખરાય વિ. મજમુધીરજલાલ ટો. શાહ, ઈ. ૧૯૬૨; ૨. જિસ્તકાસંદોહ: ૧, ૩. જૈકા દાર, ઈ. ૧૯૩૦.
શ્રિત્રિી પ્રકાશ : ૧; ૪. જૈકાસંગ્રહ ૫. પાર્શ્વનાથજીનો વિવાહલો તથા દીપાલી પિસ્તવન, પ્ર. મોહનલાલ સુ. પાટણવાળા, ઈ. ૧૮૯૯; રાઘવ : આ નામે ગુરુમહિમાનાં અને ઉપદેશાત્મક, કવચિત્ હિન્દીની ૬. રત્નસાર : ૨; ૭. શસ્તવનાવલી; [] ૪. જૈન સત્યપ્રકાશ, છાંટવાળાં, પાંચથી ૬ કડી નાં કેટલાંક પદો(મુ)-એ જૈનેતર કૃતિઓ માર્ચથી મે ૧૯૪૨–‘શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથ પંચકલ્યાણક ગભિત અને ૨૩ કડીનો ‘કલ્યાણજી-સલોકો’ એ જૈન કૃતિ મળે છે. આ પ્રતિષ્ઠા કલ્પ-સ્તવન, સં. જયંતવિજયજી.
કૃતિઓના કર્તા ક્યા રાઘવ છે તે નિશ્ચિત થતું નથી. સંદર્ભ : ૧. ગુસાઇતિહાસ : ૨; ૨. ગુસારસ્વતો; ૩. પ્રાકરૂપરં- કૃતિ : ૧. પદસંગ્રહ પ્રભાકર, પ્ર. સ્વામી પ્રેમપુરીજી, ઈ. ૧૮૮૫; પરા; ]૪, જૈનૂકવિઓ : ૨, ૩(૧); ૫. જેહાપ્રોસ્ટા; ૬. ડિકૅટ- ૨, ભસાસિધુ. લૉગબીજે; ૭. મુમુન્હસૂચી; ૮. હજૈજ્ઞાસૂચિ : ૧. [ક્ષત્રિ] સંદર્ભ : જૈન સત્યપ્રકાશ, જૂન ૧૯૪૭–“કતિશય ઔર સિલોકે',
અગરચંદ નાહટા.
ક્ષિત્રિી રંગવિનય : આ નામે હિન્દીમિશ્ર ગુજરાતીમાં ૧૩ કડીના ‘ચોવીસ તીર્થકરોના દેહપ્રમાણનું સ્તવન (મુ) અને ૧૩ કડીના ‘ચોવીસ રાઘવદાસ-૧/રાઘોદાસ [ઈ. ૧૮મી સદી પૂર્વાધ] : સામદાસના શિષ્ય. તીર્થકરોના આયુષ્યપ્રમાણનું સ્તવન (મુ) એ કૃતિઓ મળે છે. પ્રીતમના પુરોગામી. સંભવત: જ્ઞાતિએ લહાણી. ‘અધ્યાત્મ રામાયણ તેમના કર્તા કયા રંગવિનય છે તે નિશ્ચિત થતું નથી.
(૨.ઈ.૧૭૨૨) અને ‘ભગવદ-ગીતા' (ર.ઈ.૧૭૨૯)ના કર્તા. કૃતિ : અરત્નસાર,
[.ત્રિ] ગુજરાતીમાં પ્રથમ વખત ‘અધ્યાત્મ-રામાયણ'ની રચના તેમણે કરી એ
દૃષ્ટિએ તેમની કૃતિ વિશિષ્ટ છે. આમ તો મુખ્યત્વે મૂળ કૃતિને રંગવિનય–૧ [ઈ. ૧૬૫૦માં યાત]: ખરતરગચ્છના જૈન સાધુ, સંક્ષેપમાં મૂકવાનું કવિનું વલા દેખાય છે, પરંતુ રાવણના મૃત્યુ નિરંગના શિષ્ય. ૬૫૧ કડીની ‘કલાવતી-ચતુષ્પદી' (ર.ઈ.૧૬૫૦)
પછી તેની રાણીઓનાં વિલાપમાં રુદનગીત મૂકી કરુણને ઘેરો બનાસં. ૧૭૦૬, માગશર સુદ ૧૧)ના કર્તા.
વવામાં કે રામરાજ્યવર્ણનમાં કવિની મૌલિકતા દેખાય છે. તેમના સંદર્ભ : ડિકેટલૉગબીજે.
શિ ત્રિ.] પુત્ર હરિદાસે તેમની કૃતિઓ વ્યવસ્થિત કરી હતી અને તેથી
પ્રતોમાં રચયિતા તરીકે એમનું નામ મળે છે. રંગવિમલ [ઈ. ૧૫૬૫માં હયાત]: તપગચ્છના જૈન સાધુ. હીર- સંદર્ભ : ૧. ગુસારસ્વત; []૨. સ્વાત્રમાસિક, અપ્રિલ ૧૯૭૪વિજયસૂરિના શિષ્ય. ૩00 ગ્રંથાશ્રની ‘દ્રૌપદી-ચોપાઈ' (૨.ઈ.૧૫૬૫ “રાઘવદાસ અને તત્સત હરિદાસનું અધ્યાત્મરામાયણ’, દેવદત્તા સં. ૧૬૨૧, કારતક સુદ ૧૧, બુધવાર)ના કર્તા.
જોશી; [] ૩, ગૂહાયાદી.
| શિ.ત્રિ.] સંદર્ભ : ૧. ગુસારસ્વતો; ૨. જેસાઇતિહાસ; ] ૩, આલિસ્ટઑઇ : ૨, ૪, જેમૂકવિઓ : ૩(૧); ૫. ડિકૅટલૉગબીજે. શિ.ત્રિ] રાઘવદાસ-૨ [
]: માતાજીના ભક્ત. ૧૭થી
રંગવિનય : રાઘવદાસ-૨
ગુજરાતી સાહિત્યકોશ : ૩૪૯