Gujarati Sahitya Kosh Part 01

SR No.: 016103
Original Sutra Author: N/A
Author: Jayant Kothari, Jayant Gadit, Chandrakant Sheth, Raman Soni
Publisher: Gujrati Sahitya Parishad
Publication Year: 1989
Total Pages: 534
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 17 MB

Page 157

શિ.ત્રિ.
રિ.સો.]
૩૨ કડીની ‘પૂર્વદેશ તીર્થમાલા/ચૈત્યપરિપાટી’ની રચના કરેલી છે. સંદર્ભ : ૧. જૈમૂકવિઓ :૨-જૈનગચ્છોની ગુરુપટ્ટાવલીઓ; આ ઉપરાંત સંસ્કૃતમાં શિવાદિયકૃત ‘સપ્તપદાર્થો પરની ટીકા ૨. જૈસાઇતિહાસ; ૩. યુજિનચંદ્રસૂરિ;]૪. જૈનૂકવિઓ : ૩(૨). (૨. ઈ.૧૪૧૮) અને ‘વાભદાલંકાર પરની વૃત્તિ વગેરે એમની કૃતિઓ મળે છે. સંદર્ભ: ૧.જૈમૂકવિઓ : ૨-‘જૈનગરછોની ગુરુપટ્ટાવલીઓ,
જિનવિજ્ય : આ નામે ‘અનંતજિન-સ્તવન’, ‘એકાદશી-સ્તુતિ', ૨.જૈસાઇતિહાસ; ] ૩. જેમણૂકરચના : ૧.
* રિસો.] “યુગમંધરજિન સ્તવન’ (લ.ઈ.૧૮૧૩) વગેરે કેટલીક મુદ્રિત રિ.સો.].
કૃતિઓ અને “નિમિસ્નેહ-વેલી’ તથા અન્ય ચૈત્યવંદનો, સ્તુતિઓ, જિનવર્ધનગિણિ)-૨.૧૪૨૬ સુધીમાં] : તપગચછના જૈન સાધુ. સઝાયો, ભાસ વગેરે પ્રકારની કૃતિઓ પણ મળે છે પણ તે કયા સોમસુંદરસૂરિનાશિષ્ય. ઈ.૧૫માં શતક પૂર્વાર્ધની ભાષાની દૃષ્ટિએ જિનવિજ્યની છે તે નિશ્ચિત થઈ શકતું નથી. જો કે ઘણીબધી નોંધપાત્ર, આ પંડિત કવિની કૃતિ બોલીબદ્ધ ‘તપગચ્છ ગુર્નાવલી” કૃતિઓ જિનવિજ્ય-૩ની હોવા સંભવ છે. લિ.ઈ.૧૪૨૬; મુ.) મહાવીરથી સોમસુંદર સુધીની તપગચ્છીય કૃતિ : ૧. ગોડી પાર્શ્વનાથ સાર્ધશતાબ્દી સ્મારકગ્રંથ, સં. પટ્ટાવલીને આલેખતી કૃતિ છે.
ધીરજલાલ ટી. શાહ, ઈ.૧૯૬૨; ૨. ચૈતસંગ્રહ: ૨, ૩. જિસ્તકૃતિ : ભારતીય વિદ્યા, મહા, ૧૯૯૬ –‘પઘાનુકારી ગુજરાતી સંદોહ : ૨, ૪. ઝભપ્રકાશ; ૫. જૈકાપ્રકાશ : ૧. ગદ્યમય જૈન ગુર્નાવલી', સં. મોહનલાલ દ. દેશાઈ (સં.). સંદર્ભ : ૧. પ્રાકારૂપરંપરા; ] ૨, મુપુગૃહસૂચી; ૩. હજૈજ્ઞાસંદર્ભ : જૈનૂકવિઓ : ૩(૨).
રિ.સો.] સૂચિ : ૧. જિનવર્ધન-૩[ઈ.૧૬મી સદી ઉત્તરાધ : ખરતરગચ્છના જૈન સાધુ. જિનવિજય-૧ (ઈ. ૧૭મી સદી] : તપગચ્છ જૈન સાધુ. વિજ્યવાચક કલ્યાણધીરના શિષ્ય. કલ્યાણધીરના અન્ય શિષ્ય ધર્મરત્નની પ્રભસૂરિની પરંપરામાં વિમલવિજયશિષ્ય કીતિવિજય વાચકના ઈ.૧૫૮૫ની કૃતિ મળે છે તેથી આ કવિને પણ ઈ. ૧૬મી શિષ્ય. તેમની કૃતિઓ ઈ.૧૬૩૮ અને ઈ.૧૬૮૩ વચ્ચેનાં સદી ઉત્તરાર્ધમાં થયેલા ગણી શકાય. એમણે રચેલો ૩૩ કડીનો રચનાવર્ષો દેખાડે છે. એમની કૃતિઓમાં ૨૭ કડીની ‘ચોવીસજિન ‘ઉપદેશકારક-કક્કો (મુ.) મળે છે.
ઢાળમાળા-સ્તવન/જિનસ્તવન-ચોવીસી' (ર. ઈ. ૧૬૭૫/ સં. ૧૭૩૧, કૃતિ : જૈસમાલા(શા) : ૩; ૨. સજઝાયમાલા(શ્રા.) : ૧. માગશર વદ ૧૩, બુધવાર,મુ.), ૪. અધિકાર અને ૭૨૫ ગ્રંથાગ્રની સંદર્ભ : જૈનૂકવિઓ : ૧.
રિસો. જ્યનુપ-ચોપાઈ/જ્યવિજયકુમાર-રાસ’(ર.ઈ.૧૬૭૮) અને ૧૦
દૃગંત પરની ૧૦ સઝાયો (૨.ઇ.૧૬૭૩, ૧૬૮૩; મુ.)નો સમાવેશ જિનવર્ધમાનસૂરિ)[ઈ.૧૬૫૪માં હયાત] : ખરતરગચ્છના જૈન
થાય છે. આ ઉપરાંત તેમણે સંસ્કૃતમાં “વાકયપ્રકાશ” પર અવસૂરિ સાધુ. જિનવર્ધનસૂરિની પરંપરામાં જિનરત્નસૂરિના શિષ્ય. ૩૧
(ર.ઈ.૧૬૩૮) પણ રચી છે. ઢાલની “ધન્નાઋષિ-ચોપાઈ/રાસ' (ર.ઈ.૧૬૫૪/સં.૧૭૧૮, આસો
- કૃતિ : ૧. ચોસંગ્રહ; ] ૨. જૈન સત્યપ્રકાશ, જુન ૧૯૪૭ – સુદ ૬)ના કર્તા.
દશદૃષ્ટાંતની સઝાય', સં. માનતુંગવિજ્યજી. સંદર્ભ : ૧. જૈમૂકવિઓ : ૨, ૩૨); ૨. ડિકૅટલૉગભાઈ :
સંદર્ભ : ૧. જૈસાઇતિહાસ; ] ૨.જૈમૂકવિઓ : ૨, ૩(૨); ૧૯(૨).
રિ.સો.]
૩. મુમુગૃહસૂચી; ૪. હજૈજ્ઞાસૂચિ : ૧. રિસો.] નિવલ્લભસૂરિ)[ઈ. ૧૧મી સદી ઉત્તરાર્ધઅવ. ઈ. ૧૧૧૧] : જિનવિજ્ય-૨ [ઈ.૧૭મી સદી ઉત્તરાર્ધ -ઈ.૧૮મી સદી પૂર્વાધ :
ખરતરગચ્છના જૈન સાધુ. કર્ણ અને સિદ્ધરાજના સમકાલીન. તપગચ્છના જૈન સાધુ. વિજયાણંદની પરંપરામાં દેવવિજયશિષ્ય પહેલાં તેઓ કર્થપૂરગચ્છના ચૈત્યવાસી જિનેશ્વરસૂરિના શિષ્ય યશોવિજ્ય/જશવિજયના શિષ્ય. એમની કતિઓ ઈ.૧૬૫૪ અને હતા. તેમના કહેવાથી અભ્યાસાર્થે અભયદેવસૂરિ પાસે ગયા. શ્રદ્ધા ઈ.૧૭૧૬ વચ્ચેનાં રચનાવ દેખાડે છે. 'હરિબલની ચોપાઈ', બદલાતાં ચૈત્યવાસ છોડી, અભયદેવસૂરિના શિષ્ય થયા. કહેવાય “ધન્નાશાલિભદ્ર-રાસ (ર.ઈ.૧૬૭૧) અને ૨૭ ઢાળ અને ૪૮૭ છે કે તેમણે પોતાની કેટલીક કૃતિઓને ચિત્રકૂટ, નરવર, નાગપુર કડીનો ‘ગુણાવલી-રાસર.ઈ.૧૬૯૫સં. ૧૭૫૧, આસો સુદ ૧૦), વગેરે સ્વપ્રતિષ્ઠિત વીરવિધિચીત્યોમાં ઈ. ૧૧૦૮માં પ્રશસ્તિ રૂપે ૧૧ કડીની ‘સિદ્ધાચલજીનું સ્તવન’ (મુ.), પંચમહાવ્રત-સઝાય’ એ કોતરાવી હતી. આચાર્યપદ ઈ. ૧૧૧૧માં. વિદ્વાન આચાર્ય તરીકે આ કવિની પઘકૃતિઓ છે તથા ૩૨૫૦ ગ્રંથાગનો પડાવશ્યકસૂત્ર પ્રતિષ્ઠિત આચાર્યપદ પ્રાપ્તિ પછી એ જ વર્ષે, ૬ મહિના બાદ પરનો બાલાવબોધ (ર.ઈ. ૧૬૯૫) ‘દંડક-સ્તબક” (૨.ઈ.૧૬૯૬) સ્વર્ગવાસ.
અને આશરે ૧૪,૦૦૦ ગ્રંથાગનો ‘જીવાભિગમ” પરનો બાલાવબોધ એમણે નવકાર આરાધનાના ફળનું વર્ણન કરતી ૧૩, છપ્પાની (ર.ઈ.૧૭૧૬) એમની ગદ્યકૃતિઓ છે. આ ઉપરાંત એમણે પંચપરમેષ્ઠિ-નમસ્કાર-મહાભ્ય/નવકારફલ-સ્તવન” (મુ.) એ કૃતિ કલ્યાણમંદિર-સ્તોત્ર' પર સંસ્કૃત અવચૂરિ (ર.ઈ.૧૬૫૪) પણ રચેલી છે. આ ઉપરાંત તેમની પાસેથી ‘પિડ વિશુદ્ધિ પ્રકરણ', રચી છે. ‘ગણધર-સાર્ધશતક, “ધર્મશિક્ષા', 'પ્રશ્નોત્તર-શતક', ‘સંઘ-પદ્રક, કૃતિ : જિસ્તકાસંદોહ: ૨. શુંગાર–શતક' અને અન્ય સ્તોત્રો સંસ્કૃતમાં મળ્યાં છે.
સંદર્ભ : ૧. જૈસાઇતિહાસ; ] ૨. જૈનૂકવિઓ : ૨, ૩(૨); કૃતિ: ૧. નસ્વાધ્યાય : ૩; ૨. પ્રાગુકાસંચય.
૩. જેહાપ્રોસ્ટા; ૪. મુગૃહસૂચી; ૫. હેજેજ્ઞાસૂચિ : ૧. રિસો]
૧૨૮: ગુજચંતી સાહિતકે
જિનવર્ધન(ગણિ)-૨ : જિનવિજ્ય-૨
www.aiselibrary.org