Page Text
________________
મેના
મેરુભૂતા મેના વૈરાજ નામના પિતરની માનસિકન્યા અને બે સહસ્ત્ર જન છે / દેવી ભા૦ અષ્ટમ અ૦ ૭. હિમાલય પર્વતદેવતાની સ્ત્રી, આને મૈનાક અને કૌંચ મેરની આસપાસ પ્રથમ ઈલાવૃત્ત છે. તેની આકૃતિ એવા બે પુત્ર અને અપર્ણા. પણું અને એક ચતુષ્કોણ છે. તેની મર્યાદારૂપ, આપણે રહીએ છીએ. એવી ત્રણ કન્યા હતી | મત્સ્ય અ૦ ૧૩. એ ભાગમાં દક્ષિણ નિષધ પર્વત ને તે પછી મેના (૨) ભારતવર્ષીય નદી.
પ્રદક્ષિણું કરીએ એવી રીતે જતાં ક્રમે ક્રમે ગંધમાદન, મેરુ સપ્તમહાદ્વીપ, સપ્તસમુદ્ર, માનસેત્તર અને નીલ અને માલ્યવાન એવા ચાર પર્વત છે. | ભાર૦
કાલેક પર્વત ઇત્યાદિ જેની આસપાસ વર્તુલા- ભીષ્મ અ૦૬; ભાગ પંચમ અ૦ ૧૬.૦ કાર સ્થિતિએ આવ્યા છે એ, સર્વના મધ્ય આ ઉપરાંત નિષધ પર્વતની આપણી બાજુએ ક્રમે ભાગમાં, અને ઈલાવૃત્તની બરાબર મધ્યમાં જે કમે હેમકૂટ અને હિમાલય એ બે પર્વતે ની વચ્ચે સુવર્ણને પર્વત છે તે. આની ઊંચાઈ ચોર્યાશી હરિવર્ષ, પુિરુષવર્ષ અને ભારતવર્ષ એવા ત્રણ ભૂસહસ્ત્ર જન હોઈ આ સર્વકાળ સર્વ શ્રીપાદિક- ભાગ હેઈ, ગંધમાદન પાસે માત્ર ભદ્રાશ્વવર્ષ નામને ની ને તેમાં આવેલા સર્વ ભાગની મેરુ ઉત્તર તરફ વેત અને શંગવાન એ બે પર્વતે અને તે મળે આવેલ છે. આના શિખર ઉપર લંબ તરીકે ઊંચે એક પાસે એક એમ, રમકવર્ષ, હિરણયવર્ષ અને આકાશમાં ધ્રુવમંડળ હેઈ, સૂર્યચંદ્રાદિ મંડળે કુરુવર્ષ એવા ત્રણ ભૂભાગ છે. માલ્યવાન પર્વત આની આસપાસ પૃથ્વીથી કેવળ ઉપરના ભાગમાં પાસે એક કેતુમાલ વર્ષ જ છે અને એની આસઆકાશમાં પોતપોતાની ગતિ અનુરૂપ સર્વદા પાસ વર્તુળાકાર ક્ષારસમુદ્ર આવેલ હેઈ, આપણે વર્તુલાકાર ગતિએ ફર્યા કરે છે. સારાંશ કે, મેરુ એ જે પ્રદેશમાં રહીએ છીએ તે ભરતવર્ષ છે. આ પૃથ્વીનું કેન્દ્ર એટલે કેવળ મધ્યબિંદુ હેઈ, એની ભરતવર્ષ અને તેમ જ મેરુની પાસે એને અવયવરૂપ ઘણું જ પાસે મંદર, મેરુમંદર, સુપાર્શ્વક અને કુરુવર્ણ, એ બનેની આકૃતિ ધનુષાકાર છે. આ કુમુદ એવા ચાર ટેકારૂપ પર્વત હેઈ, કેસર, કુરંગ, જંબુદ્વીપમાંના નવ ભાગ, અને ક્ષારસમુદ્રની આસકુરર, કુસંભ, પૈકંક, ત્રિકુટ, શિશિર, પતંગ અથવા પાસ નજીક બીજા દ્વીપે, સમુદ્ર, માનસોત્તર અને શિમર, રુચક, નિષધ, શિનિવાસ, કપિલ, શંખ, કાલેક પર્વત વર્તુળાકાર જ આવેલા છે એવું વૈદૂર્ય, જરૂધી, હંસ, ઋષભ, નાગ, કાલિંજર અને સમજવું. નારદ –એવા વીસ પર્વત પદ્મપાંખડીની પેઠે આ મેરુને એટલે મેરુના મૂર્તિમાન દેવતાને, આવેલા છે. | ભાગ પંચમ અ૦૧૬; દેવી ભા. મેરુદેવી, પ્રતિરૂપા, ઉગ્રદષ્ટ્રી, લતા, રમ્યા, શ્યામા, અષ્ટમ અ૦ ૬.૦ આ ઉપરાંત યજ્ઞકુંડની આસ- નારી, ભદ્રા અને દેવવાતિ એવી નવ કન્યા હતી. પાસ જેમ પરિસ્તરણ નખાય છે તે પ્રકારે એની તે તેણે આગ્નીધ્રના નવ પુત્ર નાભિ, પુિરુષ, આસપાસ પ્રત્યેક દિશાએ બન્ને મળી ચારે દિશાના હરિવર્ષ, ઈલાવર, રમ્યા, હિરામય, કુર, ભદ્રાશ્વ આઠ પર્વત છે; તે આ પ્રમાણે જઠર અને દેવ અને કેતુમાલ એમને અનુક્રમે આપી હતી. આ કુટ એ બે પૂર્વના, પવન અને પારિવાત્ર એ બે ઉપરાંત આયતિ અને નિયતિ એવી એની બે કન્યા પશ્ચિમે, કેલસ અને કરવીર એ બે દક્ષિણ અને સ્વાયંભુવ મન્વન્તરમાંનાં એક ધાતા અને બીજે ત્રિશંગ અને મકર એ બે ઉત્તરે એટલે મેરુની તે વિધાતા નામના બે ભગુપુત્ર -એમને આપી હતી. બાજુએ. પુરાણુક્ત ભારતવર્ષમાં રહેતા હતા માટે મેરદવી મેરની કન્યા અને આગ્નીધ્રપુત્ર નાભિ- . આ દિશામાં તેમણે પોતાની દિશાના ધોરણે
રાજર્ષિની સ્ત્રી. આને નાભિરાજાથી ઋષભદેવ નામે લખે છે એમ માનવું. આ આઠ પર્વતની
છે એમ માનવું. આ પાઠ પર્વ તાનમાં એક જ પુત્ર થયા હતા. પ્રત્યેકની લંબાઈ અઢાર હજાર યોજન અને પહેળાઈ મેરુભૂતા એક દેશ. (ભાર૦ ભી ૯-૪૮.
| SR No. | 016089 |
| Book Title | Students English Paiya Dictionary |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Hiralal R Kapadia |
| Publisher | Hiralal R Kapadia |
| Publication Year | 1941 |
| Total Pages | 202 |
| Language | English |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 6 MB |