________________
ભરત
૨૫
ભરત
થયા પછી, બીજ જન્મમાં જડભરત નામને દેહ ના બંધુ કુશધ્વજે પોતાની માંડવી નામની કન્યા પ્રાપ્ત થયો ને તેમાં તેને કેવલ્યપદ પ્રાપ્ત થયું. સાથે ભરતનાં લગ્ન કર્યા. તેનો મામો યુધાજિત (જડભરત શબ્દ જુઓ.)
તેને અને શત્રુદનને કેજ્ય દેશ લઈ ગયે, તેથી તે ભરત (૨) શંયુ નામના અગ્નિને પુત્ર.
કાંઈ કાળ પર્યત ત્યાં રહ્યો હતો. ભરત (૩) નાટયશાસ્ત્ર પ્રણેતા એક ઋષિ.
આ વાતને કાંઈક દિવસો વીત્યા પછી પિતાની ભરત (૪) સોમવંશી પુરુકુળત્પન્ન રૌદ્રાશ્વ પુત્ર વૃદ્ધાવસ્થાને લીધે રામને યુવરાજપદ પર સ્થાપવાને
ઋતમુના પુત્ર અંતિભાર વંશમાં ઉત્પન્ન થયેલા વિચાર દશરથના મનમાં આવ્યો, અને તે દુષ્યત રાજાને શકુંતલાની કુખે થયેલ પુત્ર. (શકુંતલા વિષેની સર્વ તૈયારીઓ કરવા માંડી. પરંતુ કૈકેયીએ. શબ્દ જુઓ.) પિતાની પછી તે જ રાજ્યાધિકારી તે સમારંભમાં વિઘ નાખી, રામને વનવાસ કઢાવ્યું. થયો હતો. વિદર્ભ રાજાની ત્રણ કન્યા આની આ યોગને પરિણામે દશરથ અત્યંત દુઃખી થઈ સ્ત્રીઓ હતી અને તેમની કુખે ચાર પુત્ર પણ થયા મરણ પામ્યાથી વસિષ્ઠ ભરતને લઈ આવવા હતા, પરંતુ તે સંતાને કુરૂપ હોવાથી રાજાને સિદ્ધાર્થ નામના પ્રધાનને કેદેશ મોકલે, સિદ્ધાર્થે વખતે પિતાને પતિવ્રત ઉપર વહેમ આવશે એમ ત્યાં જઈ પહોંચતાં દુષ્ટ સ્વપ્ન આવ્યાથી ભરતને સમજી તે બાળકને જન્મતાં જ ગંગામાં ફેંકી ચિંતાગ્રસ્ત બેઠેલ જોયો. ભરત આને જોતાં જ દેવડાવ્યાં હતાં. ઘણા કાળ પર્યત સંતાન રહિત અયોધ્યાના વર્તમાન પૂછવા લાગ્યા. અધ્યામાં હેવાથી તે દુઃખી થતો હતો. તેને મરુદ્ગણે મમતા બધું ક્ષેમકુશળ છે, એવું ગોળ ગોળ કહી, તમે નામની બ્રાહ્મણીને પુત્ર જેનું નામ વિતથ હતું ત્યાં સત્વર ચાલે, એવું સિદ્ધાર્થે કહ્યું. તે ઉપરથી તે અણું આપે, અને કહ્યું કે આને જન્મદાતા મામાને અને દાદાને પૂછી નીકળવાની તૈયારી કરી. કેઈ એક છે, ને તું એનું ભરણપોષણ કરનાર એ વડીલોએ એને અયોધ્યા જવાની આજ્ઞા આપી બીજે છે, માટે એવા અર્થનું નામ ભરદ્વાજ કે તરત જ સિદ્ધાર્થ સહવર્તમાન નીકળી પિતાને રાખવું. આવું કહી ગયા અને રાજાને તેને પુત્ર- નગર આવી પહોંચે. તુલ્ય ગણી તેનું સંરક્ષણ કર્યું. | ભાગ- ૪૦ ૪૦ નગરીમાં થઈ રાજમંદિરે જતાં નગરી તેને ૨૦; ભા૨૦ આદિ અ૦ ૯૮૦ આણે અનેક યજ્ઞ ઉત્સાહરહિત જણાયાથી કાંઈ વિપરીત થયું છે, કરી કર છેવું ઋષિને અપાર દ્રવ્ય આપ્યું. | ભાર૦
એવું તેણે અનુમાન કર્યું, તથાપિ ધર્ય રાખી શાંતિ અ૦ ૨૯. આનાં પિતમાતૃસંબંધને લઈને
રાજમંદિરમાં ગયો. ત્યાં જઈ જુએ છે તે પિતા દૌષ્યતિ અને શાકુંતલેય એવાં નામ હતાં. આની કોઈ જગ્યાએ જણાયા નહિ. તે મારી માતાને પછી ભારદ્વાજ જ રાજ્યાધિકારી થયે. દમન મંદિરે હશે એવી ઉત્કંઠાથી મંદિરમાં જઈ જુએ અથવા સર્વદમન એવું પણ તેનું નામ હતું. છે તે માતા એકલી જ દૃષ્ટિએ પડી ! તેને વંદન ભરત (૫) સૂર્યવંશી ઇક્ષવાકુ કુળત્પન અજપુત્ર કરી તે પૂછવા લાગ્યો કે મારા પિતા ક્યાં છે, તે દશરથને કૈકેયીથી થયેલો પુત્ર. આ રામને ઓરમાન મને સત્વર કહે. તેમને ન ખાવાથી મને ભય ભાઈ હોઈ તેની આકૃતિ રામના જેવી જ હતી. અને દુઃખ થાય છે. આ પ્રમાણે આનું બોલવું વિશ્વામિત્ર ઋષિ રામલક્ષમણને યજ્ઞના રક્ષણાર્થે સાંભળી તેને આલિંગન દઈ કૈકેયી કહેવા લાગી કે, લઈ ગયા હતા. તે કાર્ય નિવેદન સિદ્ધ થયા પછી હે ભરત, તું સ્વસ્થ થા, અને હું કહું છું તે તેમને મિથિલા નગરી લઈ ગયા હતા. તે વખતે સાંભળ. રામનું લગ્ન સીતા સાથે થયું. તે સમયે સીરવંજ- તારા મામાને ઘેર ગયા પછી તારા પિતાએ