________________
૨૪૪
દેશીશાસંગ્રહ
'तलवत्त-तालपत्र-१ काने पहेरवानु । तालर-1 फीण-समुद्रमा वळता फीण
विशेष प्रकारचें आभरण-कुंडल | २ कोठीन झाड के कोठीनु' फळ २ वरांगक-वराङ्गक-तमालपत्र-तज, अतिरिडिय-१ तिमिरयुक्तयोनि, माथु
तिमिरवाडं २ विचित-संगृहीत तालूर-केटलाक देशीसंग्रहकारो तालूर एटले 'पाणिनो आवर्त-पाणीनुं
भमबुं' एवो अर्थ पण बतावे छे. कौतुक-विवाह-सर्षप-हविष्क-स्निग्ध-कुतुपेषु तुप्पो अपि ।
पीने 'तुरी'शब्दः उपकरणे तूलिकानां च ॥४२१॥ "तुप्प-१ कौतुक २ विवाह ३ सरसव | तुरी-१ स्थूल-पुष्ट २ तूलिकोनुं४ हविष-मक्षित-घीअथवा होमवा
चितागओनु-उपकरण योग्य ५ स्निग्ध ६ कुडलु-धी
तेल भरवानुं कुडलु। ज्ञातव्या तुंबिल्ली मधुपटले उदखले चैव ।
तिड्डो शलभ-पिशाचाः, त्रपुपट्टिका-कर्णिकासु तोवट्टो ॥४२२॥ तुंबिल्ली-१ मधपूडो २ खाणीयो | तिह-१ तीड -पतंग-२ पिशाच-भूत
तोवट्ट-१ पुपट्ट-कानमा पहेरवानी
| तोटी-टोटी २ कमल फूलनी किनारी [त आहिवाणा अनाथ शण्ही सभास
१ "तालपत्र' शब्दनो कर्णाभरण-'काननुं घरेणु' अर्थ अमरकोशकारे नोघेलो छेः “कर्णिका तालपत्रम्" (मनुष्यवर्ग कां० २ लो० १०३) तथा हेमचंद्रे 'तालपत्र'नो अर्थ 'कुंडलं' बताव्यो छे-(अनेकार्थ. कां. ४ श्लो० २५४).
२ भाचार्य हेमचंद्र पोताना संस्कृत कोशमा 'तालर' शब्दने 'पाणीनी भमरी' अर्थमो नोंधेलो छः "आवर्तः पयसां भ्रमः । तालूर: वोलकश्च"-(भभिधानचिकां०४ xलो. १४२).
३ सरखावो 'तिरिड'-गा. ४१० ।
१ हेमचन्द्र पोताना उणादिप्रकरणमा 'तृप्र' शब्दना अनेक अर्थों आपतां 'घी' अर्थ पण नोंधे छ:-"तृप्रम्-मेघान्तधर्मः, आज्यम् , काष्ठम्, पापम्, दुःख च" (उणादिसू० ३८८) सं. तृप्र-प्रा. तुप्प.
५ घी तेल भरवाना मोटा पात्रने संस्कृतमा 'कुतू' कहे छे अने नाना पात्रने 'कुतुप' कहे छे “सा एव अल्पा कुतुपः पुमान्" (अमर० वैश्यवर्ग कां० २ लो० ३३ तथा अभिधान० कां० ४ लो० ९१) 'कुतुप' साथे तळपदी 'कुंपों' शब्द सरखावी शकाय. कुंपो-धूपेल तेल भरवानो शीशो.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org