________________
દેશીશબ્દસંગ્રહ
હું સિદ્ધરાજ મહારાજ ! તારી શ્વેત કટારી વડે ફુટેલા કપાળથાળા અને મોટા સુંડલાની જેવી દુદ ફાંદ-વાળા ખાખરા, રિંગણીએથી ઘેરાયેલી નદીમાં હલકા મળદની પેઠે આળાટ છે.
कलहं च प्रत्याकारे ।
च अर्धजङ्घायाम् ॥ १७९ ॥
करे डु
- करेटु- कृकलास- काकीडो
- क + वास - कुवस्त्र - अर्धजङ्घाअडधी जांघ सुधी पहोंचे तेवुं मोचक मोजुं अथवा चड्डी
૧૦૮
,
कउहं नित्ये, कणई लतायाम् कक्किंडम्मि करेडू, कवास - कविसा
उह - नित्य - रोज - हमेशां.
कणइ - लता - वेल.
फलह – प्रत्याकार - तरवारनु म्यान वगेरे
-
तरवारने ढांकवानो सामान.
कणिस - किशारुक - अनाजना दाणानु
सोय जेवुं अणीदार नाकुं.
कसिया
कसई
afers
આ શબ્દ પણ દેશી છે પરંતુ પર્યાય બતાવવાની રીતે સૂચવેલા છે. ઉદાહરણગાથા
तव जयश्रीकणईद्रुम ! कलहउद्गतखङ्ग ! कउहं अरिनिवहः । अकवासो कविस संस्मरति करेडू इव बदरीवनं यन् ॥१३३॥
હું વિજયલક્ષ્મીરૂપ વેલડીના આશ્રયસમાન વૃક્ષ ! મ્યાનમાંથી કાઢેલી તરવારવાળા ! (રાજા !) મેાજા વિનાના તારા શત્રુના સમૂહ, કાકીડાની પેઠે ઓરડીના વનમાં જતા મેાજાને હમેશાં સભારે છે.
किशारुके कणिसं, कसिया कसई च अरण्यचारीफले । afast वाने, करमो क्षीणे, कडसी श्मशाने ॥१८०॥
...}
- अरण्यचारीफल - जंगली चारोळी (?)
कवास
कविसा
Jain Education International
कविल - कपिल - कुतरो.
करम - क्लम-करमायेलो - क्षीण-दुबळो. कडसी - मसाण - महाण.
कणिस
कणसलुं-(धान्यनु भाथु ) अर्थभां ये जीले भावेो ४ कणिस शह છે પણ તે દેશી નથી. એ અથ ના નિલ શબ્દની વ્યુત્પત્તિ સંસ્કૃત कणिस अपरथी समवानी है.
डुरगाथा
कलिया आकुले ग्रामे कलईकणिसेसु बद्धसंतोषः ।
अलस ! न लज्जसे कि त्वं करमो कविलो इव कडसीप || १३४ ||
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
