Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 869

રાજમંત્રી-મંડલ(-ળ)
૧૯૦૪,
રાજ-વંશાવલ(-લો, ળિ.-ળી)
રાજમંત્રી-મંડલ(ળ) (-ભત્રી-મડલ,-ળ) ન. [સં, સમાસ રાજ-રાજ કું. [સં.] રાજાઓનો પણુ રાજા-સમ્રાટ, ચક્રવતી ગુ] રાજમંત્રીઓને સમુદાય
રાજરાજેશ,-શ્વર પું. [+ સં. (રા,a] સમ્રાટને પણ રાજ-મંદિર (ભદિ૨) ન. [સં.] એ “જ-મહાલય.' સમ્રાટ— પરમાત્મા, પરમેશ્વર, (૨) સમ્રાટ, હેનશાહ (૨) ન્યાય-સભા, ન્યાયમંદિર
રાજરાજેશ્વરી શ્રી. [+ સં. ફ્રેશ્વરી] સમ્રાજ્ઞી, મહારાણી રાજ-માતા સી. [સં.] રાજ્યકર્તા રાજાની માતા (મોટા રાજરાજ -રાજેન્દ્ર) પૃ. [+સ. ફન્દ્ર] એ “રાજરાજેશ.”
ભાગે પૂર્વના રાજા મરણ પામતાં પુત્ર ગાદીપતિ બનતાં) રાજ-રાણી શ્રી. [ ૨ન(ન) + જુઓ ‘રાણી,'] રાજાની રાજ-માન' વિ. [સં, વર્ત. ક] શોભા આપનાર, બિ- તે તે પની
[રાજ-સેવિકા રાજતું. [ રાજેશરી, રાજેશ્રી (ઉ.પ્ર.) માનવંતા માન] રાજ-રામાં સ્ત્રી, [સં.1 રાજમહેલમાં કામ કરતી તે તે સ્ત્રી, રાજ-માન વિ. [સં તન-મra], રાજ-માન્ય' વિ. રાજ-રિદ્ધિ સી. [સ, જુન(ન)-૮] રાજાની સમૃદ્ધિ, [..] રાજાએ જેને માન આપ્યું હોય તેવું [માન્ય.' રાજાને વૈભવ
રિજિ-દરબારની રીતભાત રાજ-માન્ય વિ. [ઇએ “જિ” + સં. ] જએ “રાજ્ય- રાજ-રીત -ય) શ્રી. [સ, દાન-રીd], તિ સ્ત્રી. [૪] રાજ-મારગ કું. [સં. રાન-મા, અર્વા. ત ભવ], રાજમાર્ગ રાજનીતિ-જ્ઞ વિ [૩] શજ-રીત જાણનાર પું [સં.] જુએ “રાજપથ.'
રાજ-રેખા સ્ત્રી. [] જમણા પગમાંની ઊભી રેખા (એ રાજ-મિસ્ત્રી છું. [8, 1ન) + જુઓ ‘મિસ્રો.'] ૨ાજ- હોય તે રાજા થાય એવી સામુદ્રિકને લગતી માન્યતા) મહેલને તેમજ રાજયનાં મકાનો રાજાએ નીમેલે રાજ-રગ ૫. [સં.] રેગાનો રાજા-રાજા , ક્ષયરોગ, કર્ડિયો-સુતાર
[‘મુગટ.'] એ “રજ-તાજ.' બી.બી.' રાજ-મુકુટ કું. [સ.], રાજ-મુગટ [સ. રાન(ન) + એ રાજર્ષિ કું. [સ. રાન(ન) + પિ, સંધિથી] કષિ જેવાં રાજ-મુદ્રા . સિં.] રાજાની મહેર (સિકકો-સ્ટેમ્પ.)
પવિન લક્ષણોવાળો રાજા, ધર્મ-રાજ. (૨) ક્ષત્રિય વંશમાંથી યલ સીલ’ (.ગ.શ.) [મહોર રહે તે અધિકારી
ઋષિપદ પામનાર (વિશ્વામિત વગેરે) રાજમુદ્રાધ્યક્ષ છું. [+સં. અધ્યક્ષ] જેની પાસે રાજાની
રાજ-લક્ષણ ન. [1] એ “રાજ-ચિન.” રાજ-મુદ્રિકા સી. સિં] રાજાની વીંટી, રાજાની અંગુઠી
રાજ-લકમી શ્રી. [સં. રાજાની સમૃદ્ધિ, ૨ાજ-, રાજ-દ્ધિ રાજજોધ પું. [સં.] (લા.) રાજાને વધ, રાજ-વધ
રાજ-લેખ મું [] રાજાની આજ્ઞા-પત્રિકા રાજયમાં કું. [] ક્ષય રોગ, રાજ-પગ, ‘ટી.બી.” રાજ-લેક પં. [સં.1 રાજાઓનો સમુદાય, (૨) ૨ાજાના રાજ-યમી વિ. [સં૫.] ક્ષય રોગનું દદ
કર્મચારીઓનો સમુદાય
ફૂલેલુપ.' રાજસ્થાન ન. [સ.] રાજાનું તે તે વાહન-૨થ પાલખી રાજ-લેપ વિ [જુએ “રાજ' + સં.] જએ “રાજ્યમાનો વગેરે
રાજ-વચન ન. [સં] રાજાએ આપેલ બેલ રાજ-યોગ કું. [સં] ગ્રહ તિથિ નક્ષત્ર અને વાર ચોક્કસ રાજવટ () પું. [સં. શન(ત્ર ) + વૃત્તિ >> વટ્ટી
પ્રકારનો સમનવય થતાં આવતા એક શુભ ગ. (જ.). રાજાને છાજે તેવું વર્તન, રાજાપણાની ટેક. (૨) રાજાની (૨) જેમાં આઠ પ્રકારના પેગથી ઈશ્વર-પ્રવણ સિદ્ધ કરવામાં ચાલતી આવતી રીત-રસમ આવે તેવી યોગ-પદ્ધતિ. (ગ.).
રાજવટું ન. [+ગુ. ‘ઉં' ત..] જ “રાજ-વટ' (૨) રાજગી પું. [૪] ૨ાજયોગ જેને સિદ્ધ છે તેવો યોગી રાજાનું કામ-કાજ
["રાજપથ.” રાજ-યોગ્ય વિ. સિં.] રાજને ઉચિત હોય તેવું, રાજાને રાજ-વટે પું[સં. રાન(ન) વલ્બ>પ્રા. વટ્ટય-] જુઓ લાયક
રાજવણ (-શ્ચ) સ્ત્રી. [જ “રાજવી + ગુ. “અ” સ્ત્રીરાજ-રક્ષક છું. [સ.] રાજાને તે તે અંગરક્ષક, (૨) રાજાના પ્રત્યય ] રાણી. (૨) રાજ-વૈભવ ભેગવનાર કી સગીર અવસ્થામાં એની સંભાળ માટે નિમાયેલ અમલદાર, રાજ વર્ત પું[] આસમાની રંગનો એક પ્રકારને રિજન્ટ
કિંમતી પથ્થર રાજ-રજવાડે . [સં. શાળ(ન) + એ “રજવાડે.'] રાજ-૧૯લભ વિ. [સં] જુઓ “શજ-પ્રિય.’ રાજાના નિવાસસ્થાન જેવો ભપકો કે વૈભવ
રાજ-વસીલે પૃ. [સ. સન() + જ “વસીલે.'] રાજા રાજ-રઢથ (-) સી. [સ. રાન(ન) + જ રહે.'] સાથે સંબંધ રાજાની જિદ, રાજ-હઠ
રાજ-વહીવટ (વટ) ૫. જિઓ “રાજ' + “વહીવટ.] રાજ-રતન વિ. [જ “રાજ' + સં.] જુઓ “રાજ્ય-૨ન.' જ “રાજય-વહીવટ.” [૨ાજય-વહીવટદાર.' રાજ-રક્યા સ્ત્રી. [સં.] શહેરનો ના રાજમાર્ગ રાજ-વહીવટદાર (- વટદાર) વિ. [રા પ્રત્યય] જુઓ રાજ-રમત (-ત્ય) સ્ત્રી. [સ. રાવ() + જુઓ રમત.'] રાજ-વાળું ન. [ ન(૧) કાશ] રાજ-દરબાર
રાજ-ખટપટ, રાજકીય કાવાદાવા, પોલિટિકસ' રાજ-વંદન (વજન) ન. [સ.] રાજને કરવામાં આવતા રાજ-રહસ્ય ગ. [] રાજાનું રાજ્ય-વહીવટ અંગેનું તદ્દન નમસ્કાર ખાનગી પ્રકારનું હાર્દ, રાજ્યની ખાનગી વાત
રાજ-વંશ (વીશ) પં. [સં.] જુઓ “રાજ-કુલ.” રાજ-રંગ (૨) પું. [સં.] રાજાની ભિન્ન ભિન્ન પ્રકારની રાજવંશાવલિ-લી, ળિ -ળી) (-વશા-) સ્ત્રી[સ.] રાજાના જીવનચર્યા
ભિન્ન ભિન્ન વંશનો કોઠો