Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 864

રાખવું
O
રાખવું સ.ક્રિ. [સં. ક્ષ્ > પ્રા. રવલ-] પાળવું, અચાવવું. (૨) સાચવવું. (૩) થંભાવવું, અટકાવવું, (૪) કામ માટે રાકવું, (૫) ઉપ-પત્ની તરીકે કે ઉપ-પતિ તરીકે સંબંધ બાંધવા (૬) બરાબર રહે એમ કરવું. (૭) રહેવા દેવું (૮) ખરીદવું. [રાખી જોવું (રૂ.પ્ર.) અખતરા માટે લેવું. રાખી દેવું (રૂ.પ્ર.) બાજુએ મૂકવું. રાખી મૂકવું (રૂ.× ) સંઘરી રાખનું. રાખી રહેવું (-૨વું) (રૂ.પ્ર.) કબજે લેવું. (૨) જાળવી લેવું. લેવું (૩.પ ) માગીને લીધેલું પાછું ન આપવું. (ર) ખરીદી લેવું ૰ ઘરમાં રાખવું (રૂ.પ્ર.) કુટુંબના માણસ તરીકે સાચવવું. તળ રાખવું (રૂ પ્ર.) મારી નાખવું. નામ રાખવું. (૩.પ્ર.) કીર્તિ મેળવવી. પગ રાખવા (રૂ.પ્ર.) વારંવાર જવું, (૨) હક્ક જાળવી રાખવા. એલ રાખવા (૩.પ્ર.) વચન પાળવું. (૨) અરજ સફળ બનાવવી. વેણુ રાખવું (વણ-) (રૂ.પ્ર.) અરજ માન્ય રાખવી. માન રાખવું (રૂ.પ્ર.) સામાનું મન સાચી આપવું. માથે રાખવું (પ્ર.) જવાબદારી લેવી. હાથમાં રાખવું (રૂ.પ્ર.) સ્વહસ્તક લેવું] રખાવું કર્મણિ, ક્રિ. રખાવવું પ્રે., સક્રિ [બિહામણું! માણસ રાખસ પું. સં. રાક્ષસ>પ્રા. વસ] (લા.) રાક્ષસ જેવા રાખસિયું વિ. [ + ગુ. ‘ઇયું’ ત.પ્ર.] રાક્ષસના જેવું, રાક્ષસી રાખી સ્રી. [સં. રક્ષિ[>પ્રા. ક્ષિમાં] જુએ ‘રાખડી.’ રાખી-પૂન(-)મ (મ્ય) સ્ત્રી. [+જુએ પૂન(-તે)મ.'] શ્રાવણની પૂર્ણિમાના રક્ષાબંધનને દિવસ, (સંજ્ઞા.) રાજી-પંચમી (-૫-ચમી), રાજી-પાંચ(-ચે)મ (-મ્ય) સ્ત્રી. ['રાખું' સર્પવાચક + સં. અને જુએ ‘પાંચ(-ચે)મ,’] શ્રાવણ સુર્દિ પાંચમના નાગ-પૂજનના દિવસ, નાગપંચમી. (સંજ્ઞા.) રાખેલી વિ.,સ્ત્રી. [જુએ રાખેલું' + ગુ. ‘ઈ ’સ્ક્રીપ્રત્યય.] જુએ ‘રાખ’ખાત.'
રાખેલું વિ. જુઓ રાખવું' + ગુ. ‘એલું' બી. ભ્રૂકું] (લા,) કામેાપભેગ માટે જેની સાથે અનૈતિક સંબંધ ખાંધવામાં આવ્યા હેાય તેવું
રાખેલા વિ,પું. [જએ ‘રાખેલું.'] ઉપ-પતિ, જાર રાખાઢવું સક્રિ‘રાખેડી, '-ના ધા.] અનાજને રાખ ચડાવવી. રાખાતાનું કમણિ, ક્રિ. રાખઢાવવું છે., સક્રિ
૧૮૯૯
રાખાઢાવવું, રાખડાવું જએ રાખાવું”માં, રાખોઢિયું વિજ્રએ રાખાડી?’ + ગુ. ‘યુ’ત.પ્ર.], રાખડી વિ. જુએ રાખ દ્વારા.] રાખના રાખાડી સ્ત્રી. જિઓ ‘રાખે ડા’+ ગુ. ‘ઈ' શ્રીપ્રત્યય.] જુએ ‘રાખ.૧, [ગલે રાખાસ પું. સં. રક્ષા + પુટ>પ્રા. વામ-] રાખના રાખ્યા ૩.પ્ર. જુિએ 'રાખવું' + ગુ. ‘ચું' લ.કૃ.,પુ.,ખ વ.] હૂંડીમાં જેને અથવા જેના વતી નાણાં આપવા જણાવેલ હાય તે નિમિત્તે પ્રથમ નાણાં લીધેલાં હોઈ લખાતા ઉદ્દગાર
Jain Education International_2010_04
ગાત્મક
n
.
અનેક.) (સંગીત.) [॰આવા (રૂ.પ્ર) મેળ આવવે, મેળ ખાવા. કાઢવા (રૂ.પ્ર.) મેટથી ગાવું. (૨) મત જણાવવા. ૰ ખાવેા, ૦ થા (રૂ.પ્ર.) સરખાઈ આવવી. ઘૂંટવા (રૂ.પ્ર.) રાગની જમાવટ કરવી. ॰ પૂરવા (રૂ. પ્ર) અનુમેદન આપવું, હામાં હા ભણવી. ॰ મારા (રૂ.પ્ર.) બહાનું કાઢવું. ♦ લાવવા (૩.પ્ર.) મેળ કરવેા, ોગ ખવડાવવા, ॰ હોવા (રૂ પ્ર.) મેળ હોવા, અનાવ હોવા. રાગે ચઢ(૮)વું, રાગે પદ્મવું (રૂ.પ્ર.) બરાબર ગોઠવાઈ જવું. રાગે ભરાવું (રૂ.પ્ર.) ગુસ્સા કરવા. (૨) જિદ્દ કરવી] રાગ-કવિતા શ્રી. [સં.] ગીત-કાન્ય રાગડી સ્ત્રી, [જ ‘રાગડે’+ ગુ. ‘ઈ 'શ્રીપ્રત્યય.] (લા.) તાણીને રડવું એ (કટાક્ષમાં) રાગ કું. [સંT + ગુ. ‘ડુ' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] ઢંગધડા વિનાનું મેટથી ગાવું એ. (ર) .(લા.) રાતા રંગને નર હરણ, [॰ કાઢવા, ♦ ખેંચવા (-ખેં ́ચવે), ॰ તાણુવા (રૂ.પ્ર.) સૂર-તાલના ખ્યાલ મેં ભાન વિના ગાવું] [‘રાગિણી,’ રાગણી (રાગ્યી) સ્ત્રી. [સં. દ્મિની, અર્હ. તદ્દ્ભવ જ રાગદારી સ્ત્રી. [+ કા, પ્રત્યય ] રાગ-સૂરથી ગાવાની ક્રિયા રાગ-દ્વેષ છું., બ. વ. [સં.] પ્રીતિ અને ઈર્ષ્યા રાગ-ધ્વનિ વિ. [સં.] જેમાં ગેયતાનું તત્ત્વ હોય તેવું. (૨) જેમાં ઊર્મિનું તત્ત્વ હોય તેવું, ‘લિરિકલ’ (૨.મ.) રાગ-પ્રકોપપું, [સ] આસક્તિને અતિરેક,
આસક્તિ
રાગ કું. [સં.] આસક્તિ, લગનીવાળી પ્રીતિ, ‘પૅશન’(મ.ન.). (૨) મળતી, મેળ, ગમે. (૩) વર્ણ, રંગ (૪) મનેારંજન માટેની ગાવાની અનેક પ્રકારની ચાસ નામવાળી તે તે ઢબ (જેવી કે ભૈરવ માલકાશ દીપક શ્રી મેધ હિંદ્યાલ વગેરે
પ્રબળ
રાગ-ખદ્ધ વિ. [સં.] રાગથી ગવાય તેવું રાગબદ્ધ-તા શ્રી. [સં.] રાગ-દ્ધ હોવાપણું રાગ-મય વિ. [સ,] આસક્તિવાળું. (૩) ગાવાના રાગથી કે રાગોથી પૂણ રાગ-માલા(-ળા) સ્ત્રી, [સં.] એક જ ગેય ચીજમાં પલટા લઈ એક જ તાલથી અનેક રાગ અથવા દરેક રાગે તાલ બદલાવી અનેક રાગ ગવાતા હોય તેવી એ ચીજ કે પદ. (૨) ભિન્ન ભિન્ન રાગોની તાલીમનું સ્વરાંકનવાળું પુસ્તક, (૩) ભિન્ન ભિન્ન રાગેશમાં ગવાતાં પટ્ટા-કીર્તનાચીજોનું પુસ્તક
રાગયુક્ત વિ. [સં,] આસક્તિવાળું, ‘ઇમ્પેરાન્ડ' (ર.મ.). (ર) ગાવાના રાગ કે રાગેાવાળું
રાગ-રંગડા કું., અ.વ. [ + જુએ રડે.'] બેસૢ રું ગાન રંગનુંરાગ-રંગ (૨) પું. [સં.] ગાનન્તાન, ગાવું-બજાવવું એ. (ર) (લા.) મેજ-શાખ, મેાજમઝા રાગ-રાગણી (-રાગ્યણી) ન., બ.વ. [ + ૪એ ‘રાગણી.’] અનેક પ્રકારના રાગ-ગેય ઢાળે રાગ-ગાંગ (-રાગા") ન., ખ.વ [+સં!I + f] રાગેા અને રાગેાના ટુકડા કે કણ
રાગ-વાન વિ. સં. ॰ વાન્,પું.] આસક્તિવાળું, (ર) રંગીન રાગ-વિદ્યા સ્રી. [સં.] સંગીત-શાસ્ર
રાગ-શૂન્ય વિ. [સં.] આસક્તિ વિનાનું, વિરાગી, વૈરાગ્યવાળું રાગય-તા સ્ત્રી. [સ.] રાગ-શૂન્ય હોવાપણું, વિરાગ, વૈરાગ્ય [ગૈયર્ાગવાળું રાશાત્મક વિ. + સં. અસ્મિન્ + ] આસક્તિવાળું. (૨)