Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 853

૨સલક્ષિણ
૧૮૮૮
૨સાક્ષર
રસલક્ષિણી વિ, સ્ત્રી. [સ. સી.] જુઓ “રસ-લક્ષી– એની ભસ્મ વગેરેથી ઉપચાર કરનાર-ઉદ્ય એસ્થેટિક' (ભાવના વગેરે) (ન..)
રસ-શક્તિ સ્ત્રી. [સં.] જુઓ “રસાસ્વાદ.”-ઈસ્ટ' (ન.) રસલક્ષી વિ. [સં.] જેમાં રસ લક્ષ્ય સ્થાને રહેલો હોય રસ-શાલા(-ળા) સી. [સં] જ્યાં પારે અને અન્ય ધાતુતેવું, રસપકાર ક, એટિક’ (ન.ભા.)
એની ભસ્મ બનાવવામાં આવે છે તેવી પ્રયોગશાળા, રાસારસ-લંપટ (-લમ્પટ), રસ-લાલુપ વિ. [સ.] રસને વિશે ચણિક કારખાનું, કેમિકલ લેબોરેટરી,” “ફાર્મસી’
અત્યંત ખેંચી ગયેલું, અત્યંત રસિક, રસાસક્ત રસ-શસ્ત્ર ન. [સ.] એ “રસ-વિદ્યા.” (૨) કાન્ય નાટયારસવત ન. [સં.] અલંકારે ગૌણ હોય અને રસની જ દિના રસનું વિવેચન કરનારું શાસ્ત્ર, એસ્થેટિકસ' (.મ.)
પ્રધાનતા હોય તેવી સ્થિતિમાં થતો એક અર્થાલંકાર, રસ-શાસ્ત્રી વિ. [સં૫.] રસ-વઘ. () કાવ્યશાસ્ત્રી રસવાન, રસવાલંકાર. (કાવ્ય.).
રસ-શાળ જ “રસ-શાલા.' રસવતી વિ, સ્ત્રી. [સ.] સ્વાદિષ્ટ રઈ (૨) રઈ. રસ-શુષ્કતા સ્ત્રી. [સ.] રસ કે આનંદને તત અભાવ (૩) રાંધણિયું, રડું, પાક-શાળા
રસ-શલ્ય વિ. [સં] રસહિત, રસહીન, નીરસ (પ્રવાહ રસવતા સ્ત્રી. [સ.] રસવાળું હેવાપણું. (૨) રસિકતા તેમ વાર્તા કાવ્ય વગેરે દષ્ટિએ) રસ-વર્ધક, -ન' વિ. સિં.] રસનો વૃદ્ધિ કરનારું રસ-સખ્ય ન. [સં. રસની સાથેની મૈત્રી, રસ તરફને પ્રેમ રસ-વર્ધન ન. [સં.] રસની વૃદ્ધિ
રસસિદ્ધ વિ. [સ.] જેને કાવ્યગત રસની જમાવટ સિદ્ધ રસ-વર્ષા શ્રી. [સં.] રસને વરસાદ
હોય તેવું. (૨) સહૃદય. (૩) કીમિયાગર રસ-વહા વિ., સ્ત્રી. [સં.] લેહી લઈ જનારી (નાડી) રસ-સિદ્ધિ સ્ત્રી. [સં.] રસસિદ્ધ હોવાપણું રસ-વત (-વત) વિ. [ સંવ>પ્રા., પ્રા. તત્સમ] રસ-દિર (સિન્દુર) ૫. [સં.] પારાની અને ગંધકની ૨સવાળું
[વનસ્પતિ એક બનાવટ રસ-વંતી સ્ત્રી. [+ગુ. ઈ” ત...] દારૂ હળદર નામની રસ-સ્મૃષ્ટિ સ્ત્રી. [સં.] ઉત્તમ ગુણોવાળી કવિતા રસ-વાદ (થ) શ્રી. મિટા પ્રમાણમાં પાણી ચૂસી લે તેવી રસ-હીન વિ. [૪] રસ-શ....” જમીનને પ્રકાર
રસ-હેલડી સ્ત્રી. [ + એ “હેલી' + ગુ. “ડ” સ્વાર્થે ન.પ્ર.), રસ-વાડી . [+જ “વાડી.”] રસ રૂપી બગીચે (ના.) રસ-હેલી સ્ત્રી, [+જ હેલી.'] રસ-વર્ષા, રસ-વૃષ્ટિ રસ-વાદ પું. [સં.] હરીફાઈ, સ્પર્ધા
રસ-હેરી સ્ત્રી. [ + વજ. “હેરી–ગુ. બહોળી.'] શૃંગાર રસવાન છું. [સ. ૧વાન, .] એ નામને એક અર્થાલંકાર, રસને મર્ત કરતી ફાગગાનનાળી રચના રસવઠલંકાર. (કાવ્ય)
રસ-હાસ ૫. [સં.] નિરૂપતા રસમાં ઊભી થતી ખામી કે રસવાહિની વિ., સ્ત્રી. [સં.] લેહોને લઈ જનારી ધમની. જેને લઈ રસ-ભંગ કે ૨સાભાસ અનુભવાય
(૨) પાણીને લઈ જનારી (ઝાડની નસ) [ડાવનારું રસીકસ્બે પું. એ “રસળવું + “ક .] (લા.) રસવાહી વિ. [સંj.] પિતામાં કાવ્યગત રસને વહેવ- નાગર જ્ઞાતિમાં વરપક્ષ તરફથી પંખણા બાદ કન્યાની રસ-વિકાર છું., રસ-વિકૃતિ સ્ત્રી. સિં. શરીરમાં ધાતુ વધી ફેઈને અપાતી પહેરામણી કે ધટી પડવાના રોગ, (૨) વૃષણમાં રસ વધવાનો રોગ. રસળવું અ&િ. સિં. -ના.પા.) જુએ “રસકવું.” (૨) ઢીલ
અંડ વૃદ્ધિ, વધરાવળ. (૩) સારણગાંઠને રેગ, “હર્નિયા કરતાં આમતેમ રઝળવું. રસળાવું લાવે છે. સળાવવું રસ-વિજય પં. સિં] દૂધ અને દૂધના પદાર્થધી તેમ તેલ છે. સ.કિ. મધ મદિરા વગેરે પ્રવાહી વેચવાની ક્રિયા
રસળાઈ, ગી',(-)j. [જ રસળવું'ગુ. “આઈ' રવિકથી વિ. [સં૫.] રસ-વિદચ કરનાર
-ગી(-)-‘આટ’ કુ.પ્ર.] રસળવું એ રસ-વિચ્છેદક વિ. [સં.] રસભંગ કરનાર
રસળાજી સ્ત્રી. જિઓ “રસળાવું' દ્વારા],- . [ + ગુ. રસ-વિદ વિ. [સં. ૧fa] એ “રસ-જ્ઞ.”
આટ” કુ.પ્ર.] વિલંબ, હીલ, લાસર રસ-વિદ્યા સ્ત્રી. [સં] પારામાંથી દવાઓ બનાવવાનું શાસ્ત્ર, રસળાવવું, રસળવું “રસળમાં. (૨) કિમિ
રસળિય(-૨) (સ્થ) સ્ત્રી. [એસિળિયું + ગુ. “અરસ-વિપર્યય પં. [સં] રસની ઊલટા પ્રકારની પરિસ્થિતિ (એ)ણ” અપ્રત્યય,] રસળિયા-વૃત્તિની સ્ત્રી રસ-
વિધ પું. [સં.] કાવ્ય કે નાટયમાં બે વિરુદ્ધ પ્રકૃતિના રસળિયું વિ. [ + જુએ “રસળવું+ ગુ. “યું પ્ર.] રસરસોનું એકી સાથે આવી પડવું એ
ળાટ કરવાની વૃત્તિવાળું રસવું અ.કિ. [સં.] સકવું, ટપક. (૨) સક્રિ. ધાતુને રસળિયેણુ (-સ્થ) જુએ “રસળિયણ.' રસ કરી ઢોળ ચઢાવવા, ઢોળવું, પટ દેવો. રસાવું ભાવે, રસા શ્રી. [સં.] પૃથ્વી, ધરા કિ. રસાવવું છે,સક્રિ.
રસાકશત-શી, -સ, સી) (-શ્ય, મ્ય) સ્ત્રી. જિઓ “રસો’ રસ-વૃત્તિ સ્ત્રી. [સં.] જુઓ “રસજ્ઞતા”-ઈસ્ટ.” (મ.ન.) + “કસવું + ગુ. “ઈ'કુપ્ર.] ચડસપૂર્વકની ખેંચાખેંચ, પ્રબળ રસ-વૃષ્ટિ સ્ત્રી. [સં.] જાઓ “સ-વર્ષા.'
હરીફાઈ, ખેંચતાણ, ગજગ્રાહ, “ટગ ઓફ વોર' રસ-વેરા વિ. [સ. પું.] જુઓ “રસવિદ’–સ-જ્ઞ.” ૨સાક્ષર વિ., પૃ. [સં. રત + અ-ક્ષર, ન, બ.બ્રો.] રસવાળા રસ-વૈદ્ય ૫. [સં.] ખાસ કરીને પાર અને અન્ય ધાતુ- અક્ષર લખનાર લેખક