Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 835

૧૮૦૦
તા
રક્તા શ્રી. [સં.] બાવીસમાંની પંદરમી શ્રુતિ. (સંગીત.) રક્તાક્ષ વિ. [+સં. અક્ષિ, સમાસમાં મક્ષ, ખ.વી.] રાતી આંખવાળું. (ર) (લા.) ગુસ્સે ચડેલું રક્તાણુ ન. [+ સં. અનુ] શરીરમાંના લેહીને તે તે લાલ કણ રક્તાતિ(-તા)સાર પું. [+સં. અત્તિ.ત્તી)સર] પું. ઝાડામાં લેાહી પડતું હોય તેવા મરા ફરવું એ રક્તાભિસરણ ન. [+સં. મમિ સરળ] શરીરમાં લેહીનું હરવું રક્તાર્બુદ પું. [+સં. અર્યુā] લેહીને, ગડ, રસાળી રક્તાશય ન. [+સં. રાય પું.] લેહી રહેવાનું શરીરમાં
સ્થાન, હૃદય
રક્તાશા પું. [+સં અશોñ] રાતા ફૂલનું શાક વૃક્ષ રક્તાંગ-જવર (રક્તા -) પું. [+ સં. મકવર] શરીર લાલસાળ થઈ જાય એવા પ્રકારના તાવ, કાર્લેટ-ફીવર’ રક્તાંબર (રક્તામ્બર) ન. [+ સં. મöર્] લાલ આકાશ. (ર) રાતા રંગનું લગડું. (૩) વિ. જએ ‘રક્ત-પટ.’ રક્તશુક્ર (રક્ત શુક) ન.,પું. [સં.,ન.] રાતું આઢણું રક્તિ સ્રી. [સં.] રાગ, આસક્તિ, લગની રક્તિમા શ્રી. [સં.,પું.] લાલાશ, રાતી ઝાંય
રક્તિયા વિ.,પું. [+ ગુ. ‘યું' ત.પ્ર.] રાતી ઝાંયના હીરા રક્તો પલ ન. [+ સં. રવ] રાતું કમળ [ઊનવાના રોગ રક્તોપ ંશ (-) પું. [+ સં. જીવ-વૈં] જેમાં લેહી પડે તેવા રક્ષક વિ. [સં.] રક્ષણ કરનાર રક્ષક-ચર્મન. [સં.] શરીર વગેરેમાં આંતરિક પડને બચાવનારી ઉપરની ચામડી, ‘કયુટિકલ' (ન.લ.) રક્ષ*-છેદક વિ. [સં.] ‘લિબરલ-રૅડિકલ' (ન.લ.) રક્ષક-મંદિર (-મન્દિર) ન. [સં] રક્ષણ કરનારનું મકાન. (૨) શેઠનું મકાન [(૨) સાચવણી રક્ષણુ ન. [સં.] રક્ષવાની ક્રિયા, પલન, રખવાળું, રખેલું. રક્ષણ-કર્તા, રક્ષણ-કારી વિ. [સં.,પું.] ક્ષણ કરનાર રક્ષણ-શક્તિ સ્ત્રી. [સં.] રક્ષણ કરવાનું મળ રક્ષણાત્મક વિ. [+ ભં. આશ્મન + ] રક્ષણના રૂપમાં રહેલું, ‘પ્રોટેકટિવ,’ ‘ડિફેન્સિવ’ [સંભાળ રક્ષણાર્વેક્ષણ ન. [+ સં. અવેક્ષળ] રક્ષણની દેખ-ભાળ, સભાન રક્ષણીય વિ. [સં.] રક્ષણ કરવાને પાત્ર રક્ષયિતા વિ. સં., રક્ષિજ્ઞા, હું.] રક્ષણ કરનાર, રક્ષક, પાલ રક્ષયિત્રી વિ., સી. [સં. રક્ષિત્રી] રક્ષણ કરનારી (સ્ત્રીશક્તિ) રક્ષવું સ.ક્રિ. સં. રક્ષ,“તત્સમ] રક્ષણ કરયું, પાલન કરવું, (૨) બચાવવું. ઉગારવું. (૩) સંભાળવું, સાચવવું. રક્ષાવું કર્મણિ, ક્રિ. રક્ષાવવું છે.,સ.ક્રિ. રક્ષા સ્રી, શ્રી. [સં,] રક્ષણ, ખવાળું. (૨) સંભાળ, સાચવણી. (૩) રક્ષણ માટેના આશીર્વાદના કંઠમાં બંધાતા ઢારા, જમણે કાંડે બંધાતી રાખડી, (૪) રમ્યા, ભસ્મ. (૫) દેવ-દેવી રક્ષણ કરે એ નિમિત્તે કરાતું રાખનું ટીલું રક્ષા-કવચન. [સં.] માદળિયું, તાવીજ રક્ષા-ગૃહ ન. [સં.,પું.ન.] પાંજરું, પીંજરું રક્ષાત્મક વિ. [+ સં. આત્મન્ + ] જઆ ‘રક્ષણાત્મક.’ ‘સેઇલિંગ,’ ‘પ્રેટેકટિવ’
રક્ષા-બંધન (-બ-ધન) ન. [સં.] પ્રભુ રક્ષણ કરે એ ભાવે Jain Education International_2010_04
રખતી
સામાને જમણે કાંડે રાખડી બાંધવી એ રક્ષાવવું, રક્ષાનું જએ ‘રક્ષવું’માં. રક્ષિણી વિ.,સ્ત્રી. [સં.] સ્ત્રી રક્ષક રક્ષિત વિ. [સં.] જેનું રક્ષણ કરવામાં આવ્યું .હાય તેનું રક્ષિત-ભાવ હું, [સં.] મર્યાદાએ બાંધી રાખેલી કિંમત, કેન્સ-પાઇસ’ તેવી (સ્ત્રી નગરી વગેરે) રક્ષિતા વિ.,. [સં.] જેનું રક્ષણ કરવામાં આવ્યું હોય રક્ષિતા વિ. [સં.,પું.] જુએ ‘રક્ષયિતા,’ રક્ષિત્રી વિ,સ્તી. [સં.] જુએ ‘રક્ષયિત્રી,’ રક્ષ્ય વિ. [સં.] જુએ ‘રક્ષણીય.’ {મુનિ. (જૈન.) રખ (ખ્ય) પું. સં. વેિ, અર્જ. તદ્દભવ] જૈન ઋષિ, રખ (-ડય) સ્ત્રી. [જએ‘રખડવું.'] રખડવું એ, ભટકવું એ રખઢતા-રામ પું. [જએ ‘રખડવું’ + ગુ. ‘તું' વર્તે. · + સં.] (લા.) રખડતા માણસ, રઝળુ, રખડુ
રખતું વિ. જુએ રખડવું' + ગુ. ‘તું' વર્તે.±.] (લા.) ન-ધણિયાતું, અનાથ, ‘વેઇફ.' (૨) હરાયું રખ-પટે!, ટ્ટો પું. [+જુએ પટા,’-ટ્ટો.'], દી સી. [+ જએ ‘પટ્ટી,'] આમતેમ રખવાની ક્રિયા, રખડયારૂખડ કરવું એ, અથડામણ
રખપૐ વિ. [+ ગુ. ' ત.પ્ર.] રખડુ, ૨૪૩ રખઢ-પાટ, ટા પું. [જ આ ‘પાટ,’-‘ટા.’] જુએ ‘રખડપટ્ટી.’ રખવું અ.ક્રિ. રઝનું, ભમ્યા કરવું, અથડાયા કરવું. (ર) વણસવું. (૩) અધવચથી ખસી પડવું, લખડવું. (૪) (લા.) નિરાશ થયું, હતાશ થયું. રખડી પડવું (રૂ.પ્ર.) અધ-વચ્ચે લખડી પડવું.] રખઢાવું ભાવે, કિં. રખાવવું પ્રે, સાક્રિ રખડાઉ વિ. [જએ ‘રખડવું’+ ગુ. ‘આ' કૃ.×,] રઝડયા કરતું, લટકતું, રખડુ, રઝડું. (ર) હરાયું, ભટકણ (ઢાર વગેરે) [ભટકથા કરવાની ટેવ, રડવાના હેવા રખઢાઉ-ઘેડા હું.,બ.વ. [+જુએ ‘વેડા.'] રખડવાની આદત, રખઢાટ પું. [જુએ ‘રખડવું' + ગુ, ‘આટ’ રૃ.૪.] રખડ-પટ્ટી રખઢામણુ ન., -ણી સ્ત્રી. [જુએ રખડવું' +ગુ. ‘આમણુ’‘આમણી' કૃ.પ્ર.] નકામી રખડ-પટ્ટી, અથડામણુ રખા(થા)-રખર (ડય) સ્ત્રી. [૪એ ‘રખડવું' + ગુ. ‘યું’ ભૂ રૃ. + રખડે.'] સતત રઝડયા કરવાની ક્રિયા, ખૂબ રખડયા કરવું એ
રખઢાવવું, રખડાવું જુએ ‘રખડવું’માં. રખડુ વિ. [જએ ‘રખડયું' + ગુ. ‘' કૃ.પ્ર.] જુએ ‘ખડાર્ક,’--‘વૅગ્રન્ટ.’ [વેડા.'
રખડુ-વેતા પું, ખ.વ. [+જુએ ‘વેઢા.’] જુઓ રખડાઉરખડેલ વિ. જુએ ‘રખડવું’ + ગુ. ‘એલ’ બી. ભૂ.કૃ.] જુએ ‘રખ ુ.’ (૨) (લા.) ડગમગતું, ચંચળ, અસ્થિર રખડવા-રખા (-ડથ) એ ‘ખઢા-રખડ,’ રણિયાત (૫) સી.
[જુએ રાખવું' દ્વારા.] રખાત સ્ત્રી, રાખેલી ઉપપત્ની [રીતની સંભાળ, સાચવણી રખત (૫) [જુએ ‘રાખવું' દ્વારા.] બગાડ ન થાય એ રખત-ર્ખા, -બ્જા સ્ત્રી, [સં. રક્ષા > પ્રા, વાં] રાખ
રખાયું, રાખે એવી રીતે સામાની સાથેના વ્યવહાર રખતી સ્ત્રી, [+સં. ' ત.પ્ર.] રખત-રખા, રાખરખાપું.