Page Text
________________
દક્ષિણસ્નાય
૧૧૧૮
દશ્વ
દક્ષિણનાય , ન. [. ક્ષિણ + માનાવ છું.] શક્તિ ઘસનારું. (૨) (લા.) જંગલી
તંત્રના ઇ તંત્રમાંનું એ નામનું એક તંત્ર. (સંજ્ઞા.) દગઢવું સ. કેિ, [જ “દગડ,'ના. ધા.] (લા.) સાચી દક્ષિણાયન ન. સિં. ઢક્ષિણ + અન] સાર્થનું જનની ૨૩ વાતને વિશ્વાસ ન કરો, દગઢવું કર્મણિ, ક્રિ, દગાવવું મીથી પૂર્વ ક્ષિતિજમાં ડિસેમ્બરની ૨૨મી સુધીમાં ખસતું છે, સ. ક્રિ.
[દગડાપણું દેખાવું એ. (જ.)
| દગ(ગે)હાઈ સ્ત્રી. [જઓ “દગડું' + ગુ. “આઈ' ત. પ્ર.] દક્ષિણથી વિ. [સં. યક્ષિણ + અર્થી છું.] દક્ષિણાના દ્રવ્યની દગાથ (-ચંશ્ય જુઓ. દગડ-ચેાથ.' ઈચ્છાવાળું, દક્ષિણાની લાલસાવાળું
દગડી સ્ત્રી. [૪ઓ “દગડું' + ગુ. ‘ઈ’ સ્ત્રી પ્રત્યય.] પથ્થરની દક્ષિણાર્ધ શું. [સં. વક્ષિા + મર્થન.] જુએ દક્ષિણ ગોલાર્ધ” પાતળી લાંબી ચાટ. (૨) પથ્થરનું એક વાસણ. (૩) હરદક્ષિણાઈ છે. [સ, ઢાક્ષi[ + મ] દક્ષિણાનું દ્રવ્ય લેવા પાત્ર તાળની એક જાત દક્ષિણ-લોભી છે. [સે, મું.] દક્ષિણાયની લાલસાવાળું, દગડી મીઠું ન. [ + જ “મીઠું'] મીઠાની એક જાત, દક્ષિણાર્થી [શંખ એક પ્રકારનું લણ–નિમક
[જ એ “દગડ.” દક્ષિણાવર્ત વેિ, મું. સિં ઢાંક્ષળ + મા-વર્ત] જમણી બાજુને દગઢ ન., વિ. જિઓ “દગડ’ + ગુ. ‘ઉં' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] દક્ષિણશા સ્ત્રી. સિં. ઢક્ષિા + મારા[] દક્ષિણ દિશા દગડે છે. [ઓ “દગડ’ + ગુ. ઓ’ સ્વાર્થે ત.ક.] પથ્થરને દક્ષિણાસન ન. [સં. ઢાળ + માસન] યોગનું એક આસન. ઘાટઘૂટ વિનાનો માટે ગ . (૨) મટેડાનું મોટું દેવું. ( ગ.)
(૩) (લા) વર-વિક્રય કે કન્યાવિક્રય કરનાર માણસ. (૪) દક્ષિણ વિ. [સ., પૃ.] ભારતવર્ષના દક્ષિણના દેશોને લગતું. કામને ચાર માણસ
[જવું (૨) (લા.) મહારાષ્ટ્રિય, દખણી, દખણી
દગદગાવું અ.ક્રિ. જિઓ “દગદગો,’-ના.ધા.] લાલચોળ થઈ દક્ષિણીય વિ. [સ.] દક્ષિણ દિશાને લગતું
દગદગાટ કું. જિઓ “દગદગાવું' + ગુ. “આટ’ ક્ર. પ્ર.] દક્ષિણેતર વિ. સિં. ઢક્ષણ + ત ] દક્ષિણ દિશાથી બીજી કોષની લાગણી. (૨) ચિંતા, ફિકર દિશાનું, ઉત્તરનું. (૨) ડાબું
[દિશા સુધીનું દગદગે પુ. [ફા. દદગહ] અવિશ્વાસ, વહેમ, આશંકા. દક્ષિણેત્તર વિ. [સં. હક્ષિણ + ૩૨] દક્ષિણથી લઈ ઉત્તર (૨) ક્રોધની લાગણી. (૩) દિલગીરી, ખેદ. (૪) આનાદખ ન. [સં. ૩:> પ્રા. ટુવેa] જુઓ “દુઃખ.” (૨) કાની. (૫) બીક, ડર, ભય
[સળગતું રહેવું ખાટું- ગમતું
દગધવું અ. જિ. [સં. ઢોર્ષ ભૃ. કુ. અ. તદ્દભવ] બળવું, દખણાદું [સં. દ્રાક્ષનું અર્વા. તદ્દભવ રૂપ દ્વારા] દક્ષિણ દગલ-ફસલ સ્ત્રી. જિઓ “દગ' + “ફસલ.'] (લા.) અકદિશાને લગતું. દક્ષિણ દિશાનું.
દકપણે, બંને પક્ષમાં રહેવાપણું, બંને પક્ષની ખુશામત દખણ વિ. જિઓ દખણી.'] જુએ “
દખણી.'
કરનાર દખણે પું. [જુએ “ક ખણુ” + ગુ. “ઉં' ત. પ્ર.] (કોઈ દગલબાજ વિ. ફિ. દગાબાજ ] જુઓ “દગા-બાજ.' તિરસ્કારના ભાવે) મહારાષ્ટ્રને વતની
દગલબાજી શ્રી. [ફા. દગાબાજી] એ “દગાબાજી.’ દખણું વિ. જિઓ “દખ' દ્વારા.] દુ:ખી
દગા-ખેર વિ. [ફા.] દગો કરનાર દખમું ન. [વા. ટુH] પારસીઓનાં શબાને નાખવા માટે દગારી સ્ત્રી. [વા.] દગો કરવાની ક્રિયા, દગાબાજી
ખાડે, પારસીઓનું રમશાન [(૨) પજવણી, હેરાનગત દગાબાજ વિ. કિ.] એ “દગા-ખેર.' દ(-)ખલ સ્ત્રી. [અર. દ] દરમ્યાનગીરીવાળી અડચણ, દગાબાજી . ફિ.] જુઓ “દગા-ખેરી' દ(-)ખલગીરી સી. [+ ફા. પ્રત્યય + ગુ. “ઈ' ત. પ્ર.] દગ૬ અ. ક્રિ. [અર. “દાગ-ના. ધા.] અંકિત થવું. (૨) દખલ કરવાની ક્રિયા
પ્રસિદ્ધ થવું. (૩) સળગવું. (૪) તપ વગેરેનું ફૂટવું. દરવું દ(-)ખલિયું છે. [+ગુ. “ ઈયું' તમ.] દખલ કર્યા કરનારું ભાવે, ક્ર. દગાવવું છે., સ, કિં. દખી વિ. સં. :લી અ. તદભવ જ એ દુ:ખી.' [૦ના દગાવવું. દરવું એ “ગવંમાં. દાળિયા (રૂ.પ્ર.) ખુબ દુ:ખી થવું એ.]
દગાળું વિ. જિઓ “દગો’ + ગુ. “આળું' ત. પ્ર.] દગાવાળું, દખ્ખણ એ “દખણ”
દગો કરનારું, દગા-ખેર દુખણુ એ “દકખણી.'
દગીલું વિ. જિઓ “દાગ-ધ' + ગુ. ‘ઈશું' ત. પ્ર.] ડાઘાદગઝવું સ.જિ. દુ:ખ દેવું. પજવવું, દૂભવવું, સંતાપવું. દાઝવું ડપકાવાળું. (૨) (લા.) કલંકિત, બદનામ કર્મણિ, ક્રિ. દગઝાવવું છે., સ, ક્રિ,
દશેઠાઈ ઓ “દગડાઈ.' દગઝાવવું, દાઝાવું જુઓ “દગઝવું'માં.
દશે . [ફા. દગા] કપટ, પ્રપંચ, છળ, વંચના, હ. દગઢ પું. [દેપ્રા. ઢT] મટી પથ્થરની પાટ. (૨) (લા.) [૦ કર, ૦ , ૦ ૨મ (રૂ. પ્ર.) છેતરવું, છળકપટ
લડાઈમાં બાવાતો માટે ઢેલ. (૩) વાં, હરકત. (૪) કરવું. (૨) વિશ્વાસઘાત કરવો] વિ. દગલબાજ, દગા-ખેર(૫) જડ જેવું. (૬) કામ-ચાર દગ-દગી સ્ત્રી, જિ એ “ગે,’ દિર્ભાવ.] દગે, છળકપટ, પ્રપંચ દમ-કા)નાથ (ચેશ્ય) શ્રી. [+ એ “ચેાથ.”] ભાદરવા દગે-ફટ કું. જિઓ “દગ' + “ફટકે.'] કપટ કરી નુક
સુટિ ચેાથ, ગણેશ-ચેાથ. (સંજ્ઞા) (૨) (લા.) વિ. આળસુ સાનમાં મૂકી દેવું એ, છેહ દેવો એ દગઢ-ઘસુ વિ. [ + જ “ધસવું' + ગુ. ‘ઉ' કે પ્ર.] પથ્થર દધુ વિ. [સ.] સળગી ગયેલું. (૨) (લા.) માનસિક સંતાપ
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |