Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 824

યથાર્થતા-વાદ
૧૮૫૯
ચમ-ધંટ લિડિટી
યથેષ્ટ વિ. સં. ઘણા + રહ્ય] ઇચ્છા મુજબનું, મનગમતું યથાર્થતા-વાદ છું. [સ.] વસ્તુ-વાદ, ‘રિયાલિઝમ'
યથેષ્ટ-આદેખા વિ. [સંપું., સંધિવિના] ઈરછા પ્રમાણે યથાર્થતાવાદી વિ[સં૫.] વસ્તુવાદી, “રિયાલિસ્ટ હુકમ કરનાર, "ડિકટેટર' (હિ.હિ.) યથાર્થર્શન ન. (સં.1 જેવું હોય તેવું દેખાવું એ, વાત- યથાત વિ, [+ સં. ૩] કહ્યું હોય તે પ્રમાણેનું વિક દશૈન, “રિયાલિન શન,’ ‘રિયાલિઝમ' (. બા.) યથોચિત ક્રિ.વિ. [+ સં. ) એ “યથાયુક્ત, યથાર્થદશી વિ. [સં. પું.] જેવું હોય તેવું વાસ્તવિક સ્વરૂપ “યથા- ગ્ય.”
જેનારું, રિંયાલિસ્ટ' (દ. બા.) [શકે તેવી બુદ્ધિ યથાર વિ. [ સં. ઉત્તર જ યથા-કમ.' યથાર્થ-બુદ્ધિ સ્ત્રી. [સં] વસ્તુના વાસ્તવિક સ્વરૂપને સમઝી યદપિ ઉભ. સિં. વત્ + ] કે, યદ્યપિ, અગરજે યથાર્થ મૂલ્ય ન. સિં] વાસ્તવિક કિંમત
યક ઉભ. [સં] જ્યારે. (પદ્યમાં.) યથાર્થ-વક્ષો વિ. સિં પં.1 યથાર્થ-દર્શનને કેંદ્રમાં રાખી યદિ ઉભ. [સં] જે. (પદ્યમાં.) રહેલું, “પપૅકટિવ'
[સત્ય-વક્તા યદિતા રહી. -તત્વ ન. [સં.] ધારો કે એવો ભાવ, “જોતો યથાર્થ-વક્તા વિ. [સંપું.] જેવું હોય તેવું સ્પષ્ટ કહેનારું, ને ખ્યાલ કે ધારણ યથાર્થ-વાદ છું. [.] વાસ્તવિકતા-વાદ, “રિયાલિઝમ' યદિ-વિચારણે સ્ત્રી. સિં] શરત-પૂર્વક વિચાર. (અ.ક.) યથાર્થવાદી વિ. [૪,૫.] વાસ્તવિકતાવાદી, “રિયાલિસ્ટ' યદુ છું. [સં] પોરાણિક માન્યતા પ્રમાણે એલવંશી રાજા યથાવકાશ, યથાવસર ક્રિ.વિ. [+ સં. અવારા, સવ-૨] યયાતિનો દેવયાનીમાં થયેલ પુત્ર અને યાદવનો ગણાયેલો સમય કે નવરાશ મળે તે પ્રમાણે
પૂર્વજ, (સંજ્ઞા.) યથાવત્ કિં.વિ. [સં.] જેમ હોય તેમ જ, અસલ સ્વરૂપ યદુકુલ(-ળ) ન. [સં.] યદુરાજાને વંશ, યાદવ-કુળ કે સ્થિતિ પ્રમાણે, “સ્ટેટ
યદુનંદન (-નદન) પું. [સ.] યદુના વંશના પુત્ર-શ્રીકૃષ્ણ યથાવશ્યક ક્રિ.વિ. [+ સં. ભાવરૂ] જરૂરિયાત પ્રમાણે (મુખ્યત્વે ૨૮) યથાવસ્થિત વિ. [+ સં. મ7-
fa] જેવું હતું તે પ્રમાણે. યદુ-૫તિ મું. સિ.) યાદવોના સ્વામી શ્રીકૃષ્ણ (૨) અચળ, સ્થિર
યદુ-પુરી સી. [] યાદવોની નગરી દ્વારવતી-દ્વારકા યથાવિધિ કિ.વિ. સં.1 વિધિ-વિધાન પ્રમાણે, યથા-રીતિ યદુ-રાજ . [સં.], એ . [સં. ૧૪/ન.પ્રા. થિ, પ્રા, યથાશક્તિ કિ.વિ. [સં.] શક્તિ પ્રમાણે, પહોંચ પ્રમાણે, તત્સમ], યદુવર, ચં . [સં] જુઓ “યદુનાથ.” ગજા પ્રમાણે
તેિટલી કે તેવી રીતે યદુવંશ (-વશ) પું. [સં. એ “ય-કુલ.' યથા-રાજ્ય કિ.વિ. સિ.1 શકય હોય તે રીતે, બની શકે યહયા ક્રિ.વિ. સિં. ૧ , ત્રી. વિ., એ.વ. દેવયથાશાસ્ત્ર ક્રિ.વિ. [સં.] શાસ્ત્ર પ્રમાણે, શાસ્ત્રમાં કહ્યા ગે. (૩) અકસ્માત્
સિવેચ્છા પ્રમાણે
મળેલા જ્ઞાન પ્રમાણે યચ્છા આપી. [સ.] દેવ , દેવ- ગ. (૨) કુદરત. (૩) યથા-શ્રત ફિવિ. [સં] સાંભળ્યું હોય તે પ્રમાણે. (૨) યદ્યપિ ઉભ. [સં. ઘટ્ટ + અT] જુઓ “યદપિ.” યથાસમય વિ. [સ.] સમયને અનુરૂપ, સમયાનુસાર ચઢા-તધા ક્રિકવિ. [સ. ૧૬+વા + સ્ + વા] જેમ ફાવે યથા-સંપ્રદાય (સમ્પ્રદાય) ક્રિ.વિ. સિં] ચાલી આવતી તેમ, તંગ-ધડા વિનાનું, અથે-વગરનું રૂઢિ પ્રમાણે, રિવાજ પ્રમાણે. (૨) પોતપોતાના ધર્મ- યમ' . [સં.] ઇતિ ઉપર કાબ. (૨) ગન આઠ સંપ્રદાય-પંથ પ્રમાણે
અંગોમાંનું એક. (ગ) (૩) અહિંસા સત્ય બ્રહ્મચર્ય યથા-સંભવ (સમ્ભવ) કિં.વિ. સં.] જુઓ “યથા-શક્ય.' અપરિગ્રહ અને અસ્તેય એ પાંચમાં તે તે સંયમ, (૪) યથા-સામર્થ્ય ક્રિવિ. [સં.] જ એ “યથાશક્તિ.'
દક્ષિણ દિશાના લોકપાલનું નામ. (સંજ્ઞા.) (૫) નરકનો યથાસ્થાન ક્રિ.વિ. [સં] યોગ્ય સ્થાન પ્રમાણે. (૨) અધિષ્ઠાતા દેવ, ધર્મરાજ. (સંજ્ઞા.) (૧) ઋગવેદને એક અસલ સ્થાન ઉપર
કવિ. (સંજ્ઞા) ડુિં, યુગલ, જોડકું, વિન’ યથાસ્થિત કવિ. [સ.] જેવી સ્થિતિમાં હતું તે પ્રમાણે, યમ પું, બ.વ. સિં] જોડિયા વ્યંજન. (વ્યા.) (૨) ન. પૂર્વવત, અસલ મુજબ
યમક . [સં.] ગદ્ય-પદ્યમાં વણેની ચોક્કસ પ્રકારની કાનને યથાસ્થિતતા સી. - ન. સિં.] યથાસ્થિત હોવાપણું પ્રિય લાગે તેવી માંડણ, એક શબ્દાલંકાર, “હાઇમ' યથાસ્થિતિ ક્રિ.વિ. સિં] જુઓ “યથાસ્થિત.'
(ન..), (કાવ્ય.) યથેચ્છ કિ.વિ. [+ સં. છં, અવ્યયી.], ૨છા ક્રિ.વિ. યમ-કાય વિ. [સ.] જમના જેવા જખર શરીરવાળું [સં. છે; આ ગુ. સમાસ] ઈચછા પ્રમાણે, યથા-રૂચિ યમકિત વિ. [સં. જેમાં યમકની ગોઠવણી (શબ્દાલકારની) (૨) મનસ્વી, “આર્બિટ્રી'
કરવામાં આવી છે તેવું. (કાવ્ય.) યથેચ્છ(-છા)ચારી વિ. [સ વગે-વારી મું.] પિતાની યમ-કિંકર (-
કિર) મું. [સં.] યમરાજને તે તે દૂત ઇચ્છા પ્રમાણે કરનારું, મન-મેજી, મન-ચલું
યમ-ઘંટ (-ધર્ટ) મું. [સં] પંચાંગમાં આવતો એક ભારે યથેચ્છિત વિ. [+ સં. શચ્છિત નથી થતું, શુષ્ટ થાય], અવગ. (રવિવારે મધા કે ફાગુની, સેમવારે પુષ્ય યથેષ્ટ કિ.વિ. + સં. 2] ઇચ્છા કરી હોય તે પ્રમાણેનું. કે અશ્લેષા, મંગળવારે જયેષ્ઠા અનુરાધા ભરણું છે (૨) ક્રિ.વિ. ઇચછાનુરૂપ
અશ્વિની, બુધવારે હસ્ત કે આદ્ર, ગુરુવારે પૂર્વાષાઢા