Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 822

ચચાવતું
૧૫
યજ્ઞોપવીત
યચાવવું, અચાવું જ “યાચjમાં.
(લા.) મૂર્ખ માણસ
[આવે તે વાસણ યજદાં છું. [સં. થઇ, ફા. યજદાનું ] પરમેશ્વર
યશ-પાત્ર ન. (સં.) યજ્ઞનું ધી વગેરે જેમાં રાખવામાં ચજન ન. સિં.] યજ્ઞ કરવો એ. (૨) આ-રાધન
ય-પુરુષ ! સિ.] જુઓ “ચા-નારાયણ.' યજનકર્તા વિ. [સંપું.] યજ્ઞ કરનાર કિરાવો એ યજ્ઞ-યુરોટાશ પું. સિ.] યજ્ઞમાં હોમવાનો ચોખા વગેરે યજન-યાજન ન. [સં.] યજ્ઞ પોતે કરે અને બીજાને ધાન્યનો કરેલો પાક
[યજ્ઞમાં હોમવાનું પશુ યજમાન પું. [] પિતાને ત્યાં યજ્ઞને સમારંભ યોજાનાર. યશ-બલિ છું. [સં.] યજ્ઞમાં હોમવાનો તે તે પદાર્થ. (૨) (૨) કોઈ પણ એક બ્રાહ્મણ યા બ્રાહ્મણ કુળની પાસે બધી વણ-ભાગ ૫. સિં.] યજ્ઞમાં અપાયેલાં બલિદાન અપાત જ ધાર્મિક વિધિ કરાવનારો પરંપરાથી ઉતરી આવેલો મનાતે (કાકપનિક) હિસ્સે તે તે ગૃહસ્થ, જજમાન. (૩) મહેમાનને મહેમાની આપ- યશ-ભાવ છું. [સ.] (લા.) પરોપકાર-વૃત્તિ નાર ઘર-ધણી, હોસ્ટ”
યશ-ભાંઠ (-ભાડ) ન. [સં.] એ “યજ્ઞ-પાત્ર.' જમીન યજમાનવૃત્તિ શ્રી. સિં.] યજમાનેને ત્યાં ધાર્મિક કાર્યો ય-ભૂમિ જી. [સ.] જે સ્થળે યજ્ઞ કરવામાં આવે તે
કરાવી ગેર જે ભરણ-પોષણ મેળવે એ, ગોરપદું યશ-યાગ કું, બ.વ. સિં, સમાનાર્થીની દ્વિરુક્તિ] ય યજમાનિયું વિ. [+ગુ. ઈયું' ત.પ્ર.] યજમાન કે યજમાનો યજ્ઞ-ધૂપ છું. (સં.યજ્ઞ-મંડપના મુખ્ય માંગલિક સ્તંભ ઉપર આધાર રાખનારું (બ્રાહમણું)
(૨) યજ્ઞનાં પશુઓને બાંધવાનો છે તે ખીલો યજમાની સ્ત્રી, [+ગુ. “ઈ' ત.પ્ર.] “યજમાન-વૃત્તિ.” યણ-વાટ જી. [+જુઓ “વાટ.] જુઓ “યજ્ઞ-મિ.' યજવું સ.. [સ.] યજ્ઞક્રિયા કરવી. (૨) ઈન્ટને ઉદ્દેશી યશ-વિદ ૫. સિ. °f ] યજ્ઞનું રહસ્ય તેમ ક્રિયાકાંડને આ-રાધન કરવું. યજવું કર્મણિ, કિં. યજાવવું છે.,સ.કિ. જ્ઞાતા વિદ્વાન
સિમઝ યજાવવું, યજાવું એ યજ'માં.
યશ-વિલા સ્ત્રી. [સં.] યજ્ઞ કરાવવાનું શાસ્ત્ર અને એની યજુવેદ પું. [સં. + વેવ, સંધિથી] યજ્ઞ કરવામાં ઉપ- યજ્ઞવિધિ , પી. [,૫.] યજ્ઞ કેમ કરવા એની પ્રક્રિયા યોગી અને જેમાં સંગ્રહ છે તેવા કામે ત્રીજે દિ. (આના યક્ષ ન. [સ. પું.] ઉબર ખાખરા વગેરે સમિધ તરી શુકલ’ અને ‘ક’ એવા બે અલગ અલગ ભેદ છે. વપરાતું તે તે ઝાડ “શુકલની વાજસનેયી-માથંદિની' અને “કણની તૈત્તિરીય યજ્ઞ-દિ, ડી સ્ત્રી. [૪] જ “યજ્ઞ-કંડ.' સંહિતાઓ બેઉ નિરનિરાળી છે.)
યજ્ઞશાળા(-ળા) સ્ત્રી, [] યજ્ઞ કરવાની જગ્યા, વાડ કરી યજુર્વેદી વિ. સિં૫] યુજર્વેદને લગતું. (૨) પું. યજુર્વેદ લીધેલી યજ્ઞભૂમિ
જેનો હોય તેવો થઇપાઠી બ્રાહ્મણ [‘યર્વેદી(૨). યજ્ઞશાલી વિ, પું. [] યજ્ઞ કર્યા કરનાર યપાઠી વિ. મું. [સ થg + Sાઠી, ૫, સંધિથી] જુઓ યજ્ઞશાઅ ન. (સં.) એ “યજ્ઞ-વિલા.” યજુભાવણી સી. સિં. વત્ +ત્રાવળી, સંધિથી] યજુર્વેદ યજ્ઞશાળા જ યજ્ઞશાલા.' પિચ્યું રહેનાર બ્રાહ્મણે એ દરવર્ષે પ્રાયશ્ચિત્તપૂર્વક જનોઈ બદલાવવાનો યશીલ વિ. [સ.] વારંવાર યજ્ઞ કરનારું, યજ્ઞકાર્યમાં રયુંશ્રાવણી પૂર્ણિમાનો દિવસ. (સંજ્ઞા)
ય-શિષ્ટ વિ. [સં] યજ્ઞ પૂરો થયે એના પ્રસાદરૂપે બચેલું ય કૃતિ સી. [સં. + અતિ, સંધિથી] યજુર્વેદનો તે યજ્ઞશિષ્ટાદશી વિ. [ + સં. મરી પું] યજ્ઞ-રોષ પ્રસાદ તરીકે તે મંત્ર તેમ આ યજવે
લેનાર યા કું. [સ.] અગ્નિ-કંડ કરી એમાં વેદિક વિધિથી હવિને યા-રોષ છું. [૪] યજ્ઞ પૂરે થયે મળેલો યજ્ઞને પ્રસાદ હમ કરવો એ, “સેક્ટિફિસ. (૨) જેમાં ૫ ભજન યશ-સત્ર ન. [સ.] યજ્ઞ જેટલા સમય માટે થવાનો હોય તે કીર્તન વગેરે જ્ઞાન વગેરેની રીતે કરવામાં આવે તેવો સમા- સમયને આ ગાળો [ત્રિત થયેલ માનવ-સમ ૨. (૩) લોક-કલ્યાણને નિમિત્ત કરી કરવામાં આવતું ચા-સભા મી. સિ.] જઓ “યજ્ઞ-શાલા.' (૨) યજ્ઞમાં એકકઈ પણ કાર્ય. () એ રીતનુ અમ-કાર્ય
ય-સામગ્રી સ્ત્રી. સિ.] જુઓ “યજ્ઞ દ્રવ્ય.’ યશ-કર્તા ૧,] જએ “યજન-કત.'
યશસૂય ન. સિં] ઉપવીત, જનાઈ
[માટે યા-કર્મ ન. [૪] યજ્ઞ કરે એ
યજ્ઞાર્થ છું. [+સ, ખર્ષ] યજ્ઞનો હેતુ. (૨) જિ.વિ. યજ્ઞને યજ્ઞકાલ પું. [સં.] વર્ષમાં યજ્ઞ કરવા માટે નક્કી કર- યજ્ઞાથી વિવું. સં. .] યજ્ઞ કરવા માગતો યજમાન વામાં આવેલ સમય
Tછે તે વેદી, “ ટર' યાંગભૂત (યજ્ઞા) વિ. [+સં. બી-મૂ] યજ્ઞના કામમાં યશ-કુંઠ (-કુ૩) ૫. [સં.] જેમાં હવિ હોમવામાં આવે સમાવેશ પામેલું
હિતિનું કામ યશ-ક્રિયા સી. [સં.] એ “યજ્ઞ કર્મ'
યજ્ઞાત-કર્મ (યજ્ઞાત-) ન. [ + સ. અન્ન-જમ] યજ્ઞની પૂણયજ્ઞ-ચક્ર ન. [સં.] (લા.) રેંટિયો
યક્ષિય વિ. [] યજ્ઞને લગતું. (૨) દેવી. (૩) પવિત્ર, યજ્ઞ-દ્રવ્ય ન. [૩] યજ્ઞમાં ઉપયોગી સામગ્રી
શુદ્ધ. (૪) આરાધના કરવા યોગ્ય યા-નારાયણ ધું. [સં] વિષ્ણુરૂપ ગણાતો યજ્ઞનો અધિ- યકીય વિ. [સં.] ચને લગતું. ઠાતા દેવ. (૨) યજ્ઞને અગ્નિ
યશ છું. [+ સં. રા] જ “યજ્ઞ-નારાયણ.” સં. ૫.]હિંસાત્મક થતા હતા તેવા યજ્ઞમાં ય પવીત ન. [+સ. ૩૫-વી8] બ્રાહ્મણે ચન્ન-કાયે નિમિત્તે જેનાં અંગ મંત્રાથી હોમાતાં તે ડો વગેરે પ્રાણી. (૨) જનેઈ ધારણ કરવાનું હોઈને યજ્ઞ માટેનું ઉપવીત, જને
કે.-૧૧૭