Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 765

માંજવું
જેવા રંગની આંખેાવાળું, માંજરું માંજવું સ, ક્રિ. [સં મૃ>પ્રા. મેંળ] ઘસીને સાફ કરવું, ઊટકવું. મંળવવું (મજાવું) કર્મણિ' ક્રિ, મંજાવવું (મ - જાવવું) કે., સ. .
માંર (માન્તર) પું. [સ મ>િપ્રા.મંનાર] ખિલા મીંડા (મેટે ભાગે પદ્યમાં) [(જા.) માંજાર-યાતિ (મા-૧ર-)સ્રી. [ + સં.] બિલાડીના વર્ગ માંજારી (મા-જારી) સ્ત્રી, [સં. માનîfr>&ી. મંગĀિ] બિલાડી, મીટ્ટડી (મેટે ભાગે પદ્યમાં) માંજિયા, માંજી (-ઝી) પું, [હિં, માંઝો] કાશ્મીરની હોડીવાળા માંષ, શ્રી પું. લાલા અને રતાશ પડતા એક રંગ માંતે પું. લાહી કે ગંદરમાં કાલવેલી કાચની ભૂકીની લૂગદી, (૨) એ લૂગદી ચડાવેલું પતંગને! દાર. (૩) (લ.) નાણાં
(ન. મા )
માંજ, -૪ પું [સં. મ>પ્રા. મા] વચલા ભાગ, (ર) નદીની વચ્ચે ઊંચા આવી ગયેલા રેતીના નાના એટ માંલ ન. એક પ્રકારનું ધાસ માંઝી જુએ માંજયા’–‘માંજી.'
માંઝા' પું. [સં. મન્>પ્રા. માત્ર-} જુએ ‘માંઝ (૨) ભેજવાળી જમીન
માંઝાર પું, પાઘડી ઉપર પહેરવામાં આવતું એક પ્રકારનું આષણ, (૨) વર-કન્યાને પીડી ચેાળતી વખતે પહેરાવાતું તેતે કપડું, (૩) પલંગ-પથારી માંટ॰ પું. [જુએ માટી. '] માટીનું મેલું વાસણ માંડ પું. અગાસી, અટારી, મેડીની છત ઉપરનું તળ આંટી એ ‘માર્ટોસે
.
૧૮૦૦
Jain Education International_2010_04
માંડવા-ખરચ
ટપકી ચેાડવાની ક્રિયા. (૫) ગામના પાદરમાંના પાણીના ખાડો
માંડણ (-ણ્ય) સ્ત્રી, [જુએ ‘માંડવું' + ગુ, ‘અણ' કૃ.પ્ર.] રીતસરની ગાઠવણી, માંડી. (૨) મકાનના મજલાની ઊભણી, ‘લિન્થ’
માંડણહાર વિ. સં. મન>પ્રા.મંઢળ + અપ. હૈં. વિ. ના પ્રત્યય + સં. 15>પ્રા. °s[] માંડવાનું કામ કરનાર (જ. ગુ.)
માંડણી સ્ત્રી, [જએ ‘માંડવું’ + ગુ. ‘અણી’ કૃ. પ્ર.] માંડવાની ક્રિયા, ગે।ઢવાની ક્રિયા, ગૈાઠવણી. (૨) શરૂઆત, આરંભ. (૩) લાકડાની અભરાઈ કે જ
માંડુ માંડ ક્રિ. વિ. જુએ ‘માંડ,૨’-દ્ધિાવ] જુએ ‘માંડ.’ માંરીક,-ન ન. [અં. મેન્ડરીન] મેસંબી (ફળ) (ન. મા.) માંડલિ(-ળિ)ક (માણ્ડળિક) પું. [સં.] જએ ‘માંડલીક,’ (૩) સામાજિક, ‘સેશિયલ' (મ. ન.) માંડલિ(-ળિ)ક-તા (માણ્ડલિ(-ળિ)ક-) . [સં.] ખંડિયાપણું માંલિયું d. જિઓ ‘માંડલું' + ગુ. ‘ઇયુ' ત. પ્ર.] (લા.) ગુસ્સાવાળી નર્
માંઢીડા જુએ ‘માટી-ડો.’
માંડ (-થ) સ્ત્રી, એક જાતની મિષ્ટાન્ન-વાની (પુષ્ટિ.) માંઢિયું ન. પિત્તળના પારાનું ડૉકમાં પહેરવાનું એક ઘરેણું માંડિયું ન, સ્ક્રીઆએ કાનમાં પહેરવાનું રૂપાનું ધરીવાળું એક ઘરેણું
માં` (-sથ) સ્ત્રી. [જુએ માંડવું.'] આરંભ, શરૂઆત, માંડણી, (૨) શેાલા. (૩) સ્રીએની માથે મૂકવાની માતી વગેરેથી સુશે!ભિત કરેલી ટાપી જેવી બનાવટ. (૪) ઉત૨૩. [॰નું ગેદહું (૩.પ્ર.) શેાલાનું પૂતળું. • માંડવી (રૂ.પ્ર.) હાર-અંધ ગેાઠવાઈ જવું.]
માંડ ક્રિ. વિ. [જુએ ‘માંડવું.] ધીમે ધીમે માંડતાં, મહામહેનતે, ઘણી મુરલીથી, પરાણે, માંડ માંઢ (૨) ભાગ્યેજ, ચિત્, જવલ્લે
માં પું. એ નામને એક રાગ. (સંગીત.) માંડ” પું. સાથળ ઉપર થતું એક ગૂમડું, ખદ, (૨) જગ માંઢ-છાંડ (માંડલ-છાંડય) સ્ત્રી, [જુએ ‘માડવું' + છાંડવું.'] હિસાબ કરતાં અમુક રકમ માંડી વાળવી એ, (ર) (લા.) સમાધાન, તાડ-જોડ
માંતણ `ન. [જુએ માંડવું' + ગુ. અણુ' į. પ્ર.] માંડવું એ, શરૂ કરવું એ, આરંભ. (૨) ગાડા ઉપર ગેહવાતું લાકડાનું ચેાકડું. (૩) કૈાસ ખેંચવાના ઢાળના ખારા, મંડાણ. (૪) જુવાન સ્ત્રી અને શકરીઓના કપાળ ઉપરની તારા
(૨).’માંડલિ(-ળિ)યા વિ. પું. [‘વીરમગામ’ પાસેનું ‘માંડલ' ગામ+ ગુ. ‘ઇયું' ત.પ્ર.] માંડળ ગામના મળ રહીશ (ઔદીચ્ય બ્રાહ્મણમાં ‘માંડળિયા રાવળ' છે.) (સંજ્ઞા.) માંડલું ન. [સં. મળ્યુ->પ્રા. મેં દમ-; આમાં લ'>'ળ' થતા નથી.] સમૂહ, જથ્થા, ટાળું. (ર) ભૂવા રાવળિયા વગૅરેનું ટાળું, (૩) ગેરુથી કરવામાં આવતું લીંપણ માંડલે પું. [બ્રહ્મદેશની રાજધાની ‘માંડલે’] ત્યાંના ચેાખાની એક ખાસ જાત
માંડવ પું. [સં. મq>પ્રા, મવ] સંપ, માંઢવા, (૨) વર-પક્ષના માણસને લગ્ન-પ્રસંગ પૂરા થતાં માંડવા નીચે અપાતી પહેરામણી. (૩) રખેવાળ, રક્ષક. [॰ માતરવા (પ્ર.) માંડવા નાખતી વેળા જાન અને માનનાં માણસાને જમવા તેડવાં. ૰ એસાર("t)યા (-ભેંસાર-(-ડી) -વે) લગ્નપ્રસંગે કન્યા-પક્ષ તરફથી વર-પક્ષને પહેરામણી અપાયે રજા આપવી]
માંડવ-ગાળા પું. [+જુએ ‘ગેળા.’] લગ્ન-પ્રસંગે માંડવા નીચે કુંભાર મૂકી ર્જાય તે માટીનું પાણીનું કારું ઠામ માંવ-ડી સ્ત્રી. [જએ માંડવડે' + ગુ. ‘ઈ' સ્ક્રીપ્રત્યય.]
નાના માંડવા, મંડિપિકા. (૨) કન્યાપક્ષની સ્ત્રી, માની માંડવા હું, જિએ ‘માંડવા' + ગુ. ‘ૐ' સ્વાર્થે ત.પ્ર.]
જએ ‘માંડવા.’(૧).' (પદ્મમાં.)
માંવ-રાત (૫). [+જુએ રાત.'] કણબીના સમૂહ-લગ્નમાં ન પહેાંચેલ કન્યાવાળાને અપાતા લગ્નના અન્ય દિવસ [દિવસ માંડવ-વ્રત ન. [+ સં.] લગ્ન પછી એક માસે ઊજવાતા માંડવ-સારા પું. [જુએ ‘માંડવ' દ્વારા.] લગ્નક્રિયાના ચાર દિવસેામાંને! પહેલા દિવસ. (પારસી.) માંડવ-સાર પું. [જુએ માંડવ' દ્વારા.] લગ્ન પછીના ત્રીજે દિવસે થતું ઘણી વાનગીઓનું જમણ માંડવા-ખરચ, માંડવા-ખર્ચ પું., ન. [જુએ
માંડવે' +