Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 727

મહાવિદ્યાલય
મહા-વિદ્યાલય ન. [સં. મત્ > માઁ + સં.,પું.,ન.] ઊંચા અભ્યાસ કરાવનારી શાળા, ‘કૉલેજ' (ન.લ.) [સંજ્ઞા.) મહા-વિનાયક છું. [સં. મત્ ≥મહા + સં.] ગણપતિ દેવ. મહા-વિરામ પું. [સં. મસ્ > મહા + સં.] અર્ધ વિરામ કરતાં વિશેષ અને પૂર્ણ વિરામ કરતાં એ વિરામ બતાવનાર (:) વિરામ-ચિહ્ન, ‘કૅલન.' (ન્યા) મહા-વિષ ન. [સં, મત્ >મહા + સં.] ભારે કાતિલ ઝેરામાંનું તે તે ઝેર [વાન વિષ્ણુ નારાયણ. (સંજ્ઞા.) મહા વિષ્ણુ છું. [સં. મત્ ≥માઁ + સં.] શેષશાયી ભગમહા-વીર હું. [સં. મહત્ > મહા + સં.] મેટાપરાક્રમી પુરુષ. (ર) હનુમાન, મારુતિ. (સંજ્ઞા.) (૩) જૈન ધર્મના છેલ્લા ૨૪ મા તીર્થંકર, વર્ધમાન સ્વામી. (સંજ્ઞા.) મહાવીર-જયંતી (-જયન્તી) શ્રી. [સં.] હનુમાન-જયંતી. (ર) મહાવીર સ્વામી (૨૪ મા તીર્થંકર)ના ચૈત્ર સુદિ ચૌદસના આવતા જન્મ-દિવસ. (સંજ્ઞા.) મહાવીર-વામી હું. [સં.] જએ મહાવીર(૩).’ મહાત્મ્યથા શ્રી. [સં. મહત્ ≥ મા + સં.] જેમાં પ્રાણ જવાના પૂરા ભય હોય તેવા શારીરિક આધાત, ગભીર ઈન્ત, ગ્રીવિયસ હ
મહાભ્યાધિ છું. [સં. મહત્ ≥મદ્દા + સં.] જએ ‘મહા-રેગ ’ મહા-ત્રણ પું. [સં. મત્ ≥ મહા + સં.] મેટા જખમ મહા-વ્રત ન. [સં. મહત્ > મĒI + સં,] અહિંસા સત્ય અ-ચૌર્ય બ્રહ્મચર્યું અને અપરિગ્રહ એ પાંચ વ્રતાના સમહ મહાવ્રત-ધારી, મહાવ્રતી વિ. [સં.,પું.] મહાવ્રત ધારણ [વાળી દુર્ગાદેવી મહાશક્તિ . [સં. મત > મહા + સં.] મેાટી શક્તિમહા-શબ્દ પું. [સં, મહત્ > મહા + સં] ભારે મેટા
કરનાર વતી
અવાજ
મહાશય પું. [સં. મહત્ ≥ મહા + આ-રા] ઉચ્ચ આશયવાળા માણસ, માનનીય માણસ, ગૃહસ્થ. જેન્ટલ-મૅન ’ (માનવાચક શબ્દ તરીકે થપરાય છે ઃ ‘મંત્રી મહાશય વગેરે) મહા-શંકુ (-શહૂકુ) ન. [સં.મહત્ ≥મહા + સં.] દસ મહા
પદ્મની સંખ્યા
જુએ
મહા-શાલા(-ળા) સ્ત્રી, [સં. મત્ > મદ્દા + સં.] ‘મહા-વિદ્યાલય'-‘કૉલેજ' (મ.સ.) મહા-શિવરાત્રિ(-ત્રી) સ્રી. [સં. મદ્યુમ્>મTMI + સં.] માધ વિદે ચોક્કસની મેટી શિવ-રાત્રિના ઉત્સવ. (સંજ્ઞા) [સ્થળ મહા-શુભસ્થાન ન. [સં. મહત્ > મદ્દા + ર્સ ] અત્યંત પવિત્ર મહા-શૂદ્ર પું. [સં, મહત્ ≥મજ્જા + સં.] આચાર-વિચારમાં ઉચ્ચ ક્રાટના શૂદ્ર વર્ણના માણસ
મહા-શ્રમણુ પું. [સં. મહત્ ≥માઁ + સં.] ભગવાન બુદ્ધ. (૨) મેટા જૈન સાધુ. (જૈન.)
મહા-શ્રાવક [સં. મત્ > માસં.] ચુસ્ત શ્રાવક. (જૈન.) મહાષ્ટમી શ્રી, [સં. મદ્દવ્ ≥માઁ+ બી] આસુ સુદિ આઠમ, દુર્ગાષ્ટમી. (સંજ્ઞા.) મહા-સતી સ્ત્રી. [સં. મહત્> મા + સં.] જૈન સાધ્વીજી, આરજા, ગારીજી. (જેન.) મહાસત્તા શ્રી. [સં. મ>મદ્દા + સં.] પૃથ્વીનાં રાજ્યેાએ
Jain Education International_2010_04
મહિ
જેની સત્તાને માન આપ્યું હોય તેવી માટી રાજય-સત્તા -અમેરિકા (યુ.એસ.એ.) અને રશિયા વગેરે મહા-સત્ર ન.,પું. [સં. મત્ >મહા + સં.] મેટા યજ્ઞ મહાસમે પું. [અર. મુહાસ્મા] હિસાબ. (ર) સમઝતી, ખુલાસા
૧૦૬૨
મહા-સભા સ્ત્રી. [સં. મહત્ > મહા + સં.] વિશાળ સભા. (૨) જ ના ભારતવર્ષની રાષ્ટ્રવાદી સભા, ‘કૉંગ્રેસ.' (સંજ્ઞા.) મહાસભા-વાદ પું. [સં.] કોંગ્રેસના મત-સિદ્ધાંત મહાસભાવાદી વિ. [સં.,પું.] મહાસભા-વાદમાં માનનારું મહા-સમિતિ સ્ત્રી. [સં, મહત્ > માઁ + સં.] ફ્રાઈ પણ મેટી સલાને લગતું મેાટું પેટા-મંડળ મહા-સરટી . [સં, મહત્ >મહા + સં.] પૃથ્વી ઉપરથી નાબૂદ થઈ ગયેલી કાકીડાના પ્રકારની એક પ્રાણી-જાતિ મહા-સરસ્વતી સ્ત્રી. [સં. મહત્ >મહા + સં.] વિદ્યાની પરમ અધિષ્ઠાત્રી દેવી. (સંજ્ઞા.) મહા-સર્ગ પું. [ સં. મદ્ભુત > માઁ + સં. ] સૃષ્ટિના સૌથી પહેલે વિશાળ આરસ, મહાપ્રલય પછીના સૃષ્ટિના આરંભ મહા-સંકટ (-સફ્રુટ) ન. [સ. મહત્ > મહા + સં.] ભારે મેટી આપત્તિ. ‘કંટેસ્ટ્રાફી’ [સંસ્કૃત ભાષા મહા-સંસ્ક્રુત ની. [સં. મ > મદ્દા + સં.] વૈદિક મહા-સાગર પું. [સં. મહત્ > મહા + સં.] મેટા સમુદ્ર, ‘એસન' (હિંદી પ્રશાંત એટલાંટિક વગેરે) મહા-સાંતપન (-સાતપન) ન. [સં. મત્ > માઁ + સં.] સાત દિવસ સુધી કરવાનું એક વૈદિક વ્રત. (સંજ્ઞા.) મહા-સાંધિવિગ્રહિક (સાન્ધિ) પું. [સં, મદ્દલ > HI + સં.] બીજાં રાજ્યેા સાથે સંધિ અને કાલ-કરાર કરવાનું કાર્ય કરનાર. અમલદાર [મહત્ત્વના સિદ્ધાંત મહા સિદ્ધાંત (-સિદ્ધાંત) પું. [સં, મહત્ > મહા + સં.] મહા-સિદ્ધિ શ્રી. [સં. મત્ > મહા + સં.] અણિમા મહિમા ગરિમા લધિમા પ્રાપ્તિ પ્રાકામ્ય ઈશિત્વ અને વશિત્વની આઠે ઉચ્ચ સિદ્ધિએમાંની તે તે સિદ્ધિ મહા-સેવા સ્ત્રી. [સં. મહત્ > મહા + સં.] માટી ઉચ્ચ [વૃદ્ધ ભિક્ષુ મહા-વિર પું, [સં. મત > મહા + સં.] ઉચ્ચ કક્ષાના મહાસ્થાન ન. [સં. મત્ ≥ મહા + સં.] મેાટું સ્થાન, ગૌરવવાળું સ્થળ
પ્રકારની સેવા-ચાકરી
મહા-હુંસપદ (-સ-) ન. [સં.] વાકયમાંની એક નિશાની, ‘શ્રીવ' (ગ.ગે।.) [આહાર મહાહાર પું [સં.મહત્ > મär + સં.] ખૂબ ખાવામાં આવતા મહાહારી વિ. [સ.,પું.] અકરાંતિયું મહા-હુતાશ હું. [સં. મહત્ ≥ મહા + સં.] પ્રબળ અગ્નિ મહાંકુશ (મહા કુશ) પું. [સં, મહત્ > મહા + અક્રા] મેટા ઘાટના અંકુશ (હાથીનેા.). (૨) યાગની એ નામની એક મુદ્રા. (યાગ.) [પુરુષ મહાંત (મહાન્ત) પું [જુએ ‘મહંત.'] મોટા પુરુષ, મહામહાંભોધિ (મહમ્ભેાધિ) પું. [સં. મત્>મહા + અમ્મોષિ] જએ ‘મહાર્ણવ’-મહાસાગર.’ મહિ જુએ ‘મહી.'