Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 699

મદ્ર(દ્ર)
૧૭૩૪
મધુ-પાન
મક(-)સા જ “મદરેસા.” [નગર. (સંજ્ઞા) મધિ છું એ મધિયું] જુએ મદિ.” મદ્રાસ ન. દક્ષિણ ભારતના તામિળનાડુ પ્રદેશની રાજધાનીનું મધી લિ., મું. જિઓ મધ' + ગુ. “ઈ' ત.ક.] મધ ઝેરવાનું મલસી વિ. [+ગુ. “ઈ' ત...] મદ્રાસને લગતું. (૨) કામ કરનાર, કબાડી મદ્રાસનું વતની. (૩) ન. એક જાતનું મદ્રાસમાં થતું હતું અધીન વિ. કટાણું, અનિરછાનો ભાવ બતાવતું ખિન્ન તેવું સફેદ કાપડ, મધરાસી
મધુ ન. [સં] જુએ મધ.' (૨) . વસંતઋતુ. (૩) ચિત્ર મદ્રેસા ઓ “મદ્રસા—મદરેસા, “કોલેજ' (મ.રૂ.)
મહિને. (૪) એ નામનો એક પ્રાચીન પૌરાણિક અસુર મધ ન. સિ. ] મધમાખીઓએ મધપૂડામાં ફલેના (જેને વિષ્ણુએ મારી નાખેલો). (૫) મધ, દારૂ, મદિરા. રસમાંથી બનાવેલું એક ગળ્યું સવ. [૦ ઉપર માખ(-ઉપરથ (૬) વિ. સ્વાદે મીઠું અને મધુર, ગળપણવાળું માખ્ય) (રૂ.પ્ર.) સ્વાર્થ ભાવથી ભમનાર. ૦૫ર ( કે માં) મધુ(-)ક પું. [સં.) મહુડાનું ઝાડ, મહુડ આવવું (રૂ.પ્ર.) પુખ્ત ઉમરતું થયું. માં હાથ મૂક મધુ-કણું છું. [સં.] મધનું બિંદુ. (૨) કુલને મીઠે પરાગ (કે મુકાવ, મેલાવો) (રૂ.પ્ર.) મેટી મટી આશાઓ મધુકર છું. [સં.] મધ કરનારી મધમાખોને નર. (૨) આપવી. ૦મૂકીને ચાટવું (રૂ.પ્ર.) નિરર્થક રાખી મૂકવું, ભ્રમર, ભમરો કામમાં ન આવવું]
મધુકર-વૃત્તિ સી. સિં] જ્યાં કયાંય સારું હોય ત્યાંથી એ મધદરિયે ફિ.વિ. જિઓ “મધ-દરિયો' + ગુ. એ સા.વિ., લઈ સંધરવાનું વલણ, “ઇકલેકટિક સ્પિરિટ (બ.ક.ઠા.), પ્ર.] (લા.) અધવચ. (૨) મુશ્કેલીમાં
ઇલેકટિસિઝમ' મધ-દરિયા કું. સિં. મધ્યપ્રા . મ+જઓ “દરિયે.] મધુકર-વૃંદ (-9%) ન. સિં] ભમરાઓનું ટોળું સમુદ્રનો ઘણે દૂરને સારી રીતે ઊંડો ભાગ. [૨ મુકવું મધુકર-શાસ્ત્રી વિ. [સ ,પું.] મધમાખીઓ વિશેની વિદ્યાનું (૨.પ્ર.) ૨ખડાવી મૂકવું. જે વહાણ (-વાણું) (રૂ.પ્ર. જાણકાર, એપિયરિસ્ટ' ભારે જોખમ
મધુરિકા, મધુકરી સ્ત્રી. સિં] મધમાખી. (૨) ભમરી મધ-પ(-પૂ) પું, જિઓ "મધ' + સં. પુટ->પ્રા. [૩૪] મધુકરી-વૃત્તિ સ્ત્રી. સં.] એ “મધુકર-વૃત્તિ.” મધ-પડું ન. [+જ એ “પોડું.] મધ-ભરેલો લમખ, મધુકંઠી (કઠી) જિં, સહી. [..] મીઠા અવાજવાળી સ્ત્રી. મીણનું ઘર, “હની-કૅમ્બ”
(૨) કોકિલા, કોયલ મધમા-માં)ખ (ખે) રહી. (સં. મg + જુઓ “મા-માખ.1 મધુ-કેશ-૬) . સિં.] એ “મવપુ-૫)ડે.”
મધપૂડો તૈયાર કરનારી એક ખાસ જાતની માખી મધુનગર . [સં. મધુ- >શો. °] ઓ “મધુકર.' મધમા(-માં)ખ-ઉછેર મું, રણી સ્ત્રી, જિઓ ઉછેર'- મધુગંધ (ગીધ) મું. [સં.] મધના જે મીઠે સુગંધ,
ઉછેરણી ] મધમાખીઓને આશ્રય આપી એને ઉછેરવાની મીઠી વાત રિયા, ‘એપિકચર'
મધુગંધિ (-ગધિ) વિ. [સં.), ધી વિ. [સં. મધુ-કન્ય + મધમા-માં)ખિયું ન. [ ગુ. “યું' ત..] મધમાખીની ગુ. “ઈ' ત.ક.] મધના જેવા મીઠા ગંધવાળું, મીઠી વાસવાળું જેમ ફળને પરાગ ચુસી જીવનાર એક પક્ષી
મધુ-શેષ . [૪] મોઠ અવાજ. (૨) વિ. મીઠા મધ-મા(માં)ખી જી. (સં. મધુ + જ એ “મા-માં)ખો.] અવાજવાળું જુઓ “મધ-માખ.'
[‘મધ-મા (-માં)ખ ઉછેર.” મધુ-ચંદ્રિકા (-ચન્દ્રિકા) સ્ત્રી. [સં.) લગ્ન થયા પછી નવમધમા-માં)ખી-ઉછેર મું. [+ જુએ “ઉછેર.] જુઓ દંપતી યોગ્ય રમણીય સ્થળે રાત્રિ ગાળવા જાય એ સ્થિતિ, મધર સ્ત્રી. [.] માતા, મા. (૨) ખ્રિસ્તી વૃદ્ધ સાધવી. “હનીમૂન” (ઈ.ક.) (૩) મહર્ષિ અરવિંદનાં એક ચ-શિષ્યા મૅડમ ફિશાર, (સંજ્ઞા) મધુતમ વિ. [સં.] ખૂબ જ મીઠું અને મધુર. (૨) (લા.) મધર-ગોર . [અં] પ્રાચીન શક્તિ સંપ્રદાયની અધિષ્ઠાત્રી ખૂબ જ આનંદ આપનારું (કલાપી) દેવી-અંબા કે દુર્ગા, માતા [મધ્યરાત્રિ, નિશીથ મધુ-તર વિ. સિં.] વિશેવ મીઠું અને મધુર. (૨) ખૂબ મધરાત (ત્ય) શ્રી. [સં, મg-wafa > પ્રા. મદ્ધ-fa] આનંદ આપનારું. (કલાપી.) મધરાસિયું ન. [જ એ મધરાસી' + ગુ. ઇયું' ત.ક.] મધુતા સ્ત્રી. [સં.] મીઠાશ મદ્રાસી પ્રકારના કાપડનું માથાબંધન
મધુ-ત્રય, મધુરિક ન. [૩] મધ ધી અને સાકર મધરાસી સ્ત્રી. જિઓ મદ્રાસી.'] જ “મદ્રાસી(૨).’ મધુત્વ ન. [સં.] જ એ “મધુ-તા.' મધરું ન. માછલાની એ નામની એક જાત (મધદરિયે થતી) મધુની છું. સં. મધુ દ્વારા] એક પ્રકારનો સુપ મધ-લાળ ટી. [ઓ “મધ+લાળ.'] (લા.) ખોટી લાલસા, મધુપ વિષે. [સં.] જએ “મધુ-કર.' (૨) દારૂડિયે ભ્રામક વાસના
મધુ-૫ર્ક છું. [સં.] પરણવા આવનાર તેમજ માનવતા મધવું વિ. ખાઈપીને તાજું થયેલું, હૃષ્ટપુષ્ટ
મહેમાનને દહીં ધી પાણી મધ અને સાકરથી કરવામાં મધ ૫, પાણી વહી જવા માટેનું વહેળિયું. (૨) એ આવો હતો તે એક સકાર-વિધિ (હિંદુ લગ્નમાં હજ નામનું એક પક્ષી
સુધી વરને ઉદેશી આ વિધિ થાય છે.) મધિયું વિ. જિઓ “મધ'+ગુ. ઈયું' ત...] મધના જે મધુ-પાત્ર ન. [સ.] જ મધ-પાત્ર.' સ્વાદ આપનારું (ર) (લા) લાલચુ
મધુ-પાન ન. [સં.] જ “મધ-પાન.'