Page Text
________________
ભૂલેચૂકે
૧૭૦ ૦ માં પડેલું, ભ્રમિત થયેલું. (૩) (લા) મુધ થયેલું, મોહિત ભૂસવું જ “ભૂંસવું' ભુસાવું કર્મણિ, જિ. ભુસાવવું થયેલું. (૪) વલખાં મારતું
છે, સારું. [એવા કોઈ કારણે સાંકડું થવું એ ભૂલેચૂકે [ભૂ-ચૂક) જ “ભૂલ-ચૂકવે.”
ભૂ-સંકોચ (-સકોચ) પું. સિં.] જમીનનું ધરતીકંપ કે ભૂલેક પું. [સં.] જ “ભૂલે.”
ભૂ-સંચાર (-સચાર) . [સં.] જમીન ઉપર હલન-ચલન ભૂલ-ચૂક ક્રિ.વિ. [ઓ “ભૂલવું' + ચૂકવું' + બંનેને ગુ કરવું એ. (૨) ભોગેલિક કારણસર જમીનનું અદશ્ય થવું એ
યું' ભૂ. ક. પ્ર. + “એ” સા. વિ., પ્ર.] ભૂલ થવાથી, ચૂક ભૂ-સંપત્તિ (-સસ્પત્તિ) ર. [સં.] જમીન-રૂપી મિલકત, થવાથી, ભૂલેચૂકે
સ્થાવર મિલકત ભૂવણ (શ્ય) સ્ત્રી [સં. મૂfમ દ્વારા] પૃથ્વી, ધરા. (પ્રાં.) ભૂ-સંલગન (ન્સલગ્ન) વિ. સં.] જમીન સાથે વળગેલું ભૂ-વલય ન. [સં.] પૃથ્વીનું વર્તાલ, પૃથ્વીને ગાળે, “ગોબ' ભૂ-સંસ્કાર (-સકાર) . [સ.] જુઓ “ભમિ-સંસકાર.' ભૂ-વિદ્યા સ્ત્રી. [૪] જમીન સંબંધી દરેક પ્રકારનું જ્ઞાન ભૂસી . જિએ “ભૂસું' + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] કોતરી આપનાર શાસ્ત્ર. (૨) ભુગર્ભશાસ્ત્ર, “જિલૉજી' (પે.ગો) ભૂસુર ડું. [સં.] જુઓ ‘ભૂ-દેવ.” ભૂ-વિભાગ કું. [૩] પૃથ્વીની સપાટીને તે તે નાને નાને ભૂત-ભૂસું ન. [સં. ૩-> ૩-, મુત્તમ-] દાણાનાં ખંડ, “પ્લેટ'
[કાહપનિક લીટી ફોતરાંને કે, કુશકી, “બ્રેન.” [૦ ભરવું (રૂ.પ્ર.) મગજમાં ભૂ-વિષ વરેખા સી. [.] પૃથ્વીની સપાટીની મધ્યભાગની 1 ટે વહેમ ભરાવો. (૨) યાદશક્તિ કમ થવી. (૩) ભૂ-ણિત વિ. [{] ચારે બાજ જમીનથી વીંટળાયેલું અભિમાન કરવું. મનમાં વિચારનો ગોટાળો વળ: મગજનું (તળાવ, સરોવર, નાને સમુદ્ર વગેરે)
ભૂ-ભું)મું (રૂ.પ્ર.) મગજમાં ભરાયેલો વહેમ વગેરે) ભૂ છું. [સં. - > વન-] (લા) માતાને અંગત ભૂ-સેચક વિ. [સં.] નહેર વડે ખેતરનો પાનાર, ઇરિગેટર પૂજારી, (૨) ભૂત વગેરેના મનાતા વળગાડ કાઢનારું માણસ ભૂ-સેચન ન. સિં.] નહેર વડે ખેતરને પાણી પહોંચાઢવાની (એ ધૂણીને વળગાડ વિશે કહેતો હોય છે.).
પ્રક્રિયા, “ઇરિગેશન' ભૂરું છું. સં. મેં દ્વારા] પાણીના જોરથી જમીનમાં પઢતા ભૂસ્તર ૫. [સં.] જમીનમાં એક નીચે બીજે એ રીતે
તદ્દન સાંકડે ઊંડો ખાડે, બખરું. (૨) કિડિયારામાં આવેલ તે તે ઘર, પૃથ્વીનું અંદરનું તે તે પડ થત એક જીવો. [૦ ૫ટવા (ઉ.પ્ર.) પાણીથી ડે સાંકડો ભૂસ્તર-કાલ(ળ) છે. [સં.] જે સમયે પૃથ્વીના એક ઉપર પલે ખાડે થા].
એક થર જામતા આવતા હતો તે પ્રાચીનતમ સમય, ભૂ-શમ્યા સ્ત્રી. [સં.) એ “ભૂમિ-શમ્યા.”
જિલાજિકલ એજ.
[બયાન ભૂ-શાસ્ત્ર ન. [સ.] જ “ભૂ-વિદ્યા.”
ભૂસ્તર-વર્ણન ન. [સં.] પૃથ્વીના અંદરના ધરે વિશેનું ભૂ-શાસ્ત્રી વિ. [સંપું.] ભવિદ્યાનું જાણકાર, જિલૅજિસ્ટ’ ભૂસ્તર-વિજ્ઞાન ન. [૪] જુઓ “ભસ્તર-વિદ્યા'–જિયોલોજી' ભૂ-શિર શ્રી. સિ. મ-રારમ્ ન] જમીનની સમુદ્રમાં આધે ભૂસ્તર-વિજ્ઞાની વિ. સ. પું.] જ એ “ભસ્તર-વિધાસુધી ગયેલી સાંકડી પટ્ટી
| વિશારદ,'-'
જિજિસ્ટ.” ભૂષણ ન. સિ.] શોભા કે શોભારૂપ ક્રિયા યા સ્થિતિ, ભૂસ્તર-વિદ્યા સહી. [સ.] જુઓ “ભ-વિદ્યા,”—જિલોજી.મ (૨) અલંકરણ, અલંકાર, ઘરેણું, દાગીને. (૩) એક ભૂસ્તરવિદ્યા-વિશારદ વિ. [સ.], ભૂસ્તર-વેરા વિ. [સ, પ્રકારનું મકાન. (સ્થાપત્ય.) (૪) (લા.) શાખ, આબરૂ મૂરતા વેત્તા, મું.] પૃથ્વીની અંદરના થરે વિશેનું જ્ઞાન ભૂષણ-ભૂષિત વિ. [સ.] ઘરેણાંથી શણગારેલું કે શણગારાયેલું ધરાવનાર, “જિયોલૉજિસ્ટ' ભૂષા સમી. (સં.શણગાર સજ્યા હોય તેવી સ્થિતિ. (૨) ભૂસ્તરશાસ્ત્ર ન. [સં.] જુએ “ભૂસ્તર-વિદ્યા-ભુ-વિદ્યા.' શણગાર, શોભા
ભૂસ્તરશાસ્ત્રી વિ. સિંj.] જુએ “ભસ્તર વિજ્ઞા.' ભૂષાચાર છું. [+સં. માર] રીતરિવાજ, શિરસ્તો, રૂઢિ, ભૂસ્તર-સર્વેક્ષણ ન. [સ.] પૃથ્વીના પેટાળની મજાણી, પ્રથા, “શન' રેિલું કે શણગારાયેલું “જિયોલોજિકલ સર્વે'
[જિયોલેજિકલ’ ભૂષિત વિ. [સ.] જેણે શણગાર સજયા હોય તેવું, શણગા- ભૂસ્તરીય વિ. [સં.] પૃથ્વીની અંદરના થરને લગતું. ભૂસકવું અ.જિ. [રવા] “ભૂસ' અવાજ સાથે પડવું, ઊંચેથી ભૂ-સ્વામી વિવું. [સં] જમીન માલિક, ‘લૅન્ડ-લે.' કદી આવવું, ખાબકવું. ભૂસરાવું ભાવે, જિ. ભુસકાવવું (અ.સ.)
[પ્રમાણે ., સ.ક્ર.
ભૂક ભૂક ક્રિ.વિ. [રવા.] મન ફાવે તે પ્રમાણે. (૨) અમર્યાદ ભૂસકે ધું. [જ એ “ભૂસકવું” + ગુ. “એ” કુ.પ્ર.] ઉપરથી ભૂ આ ન. બ.વ. જિએ “ભૂ' દ્વારા] પાણી. [૦ ભરાઈ નીચે કૂદી આવવું એ, ધુબકે. [૧ખાવો, ૦માર જવા (રૂ.પ્ર.) થાકી જવું, કાયર થઈ જવું]. (રૂ.પ્ર.) ખાબકવું, અંદર ઠેકી પડવું]
ભૂ સી. [સં. મૂમ >અપ. મૂપ જ એ “ભૂમિ.' (ગ્રા) ભૂસવું સ.જિ. બેદરકારીથી લખવું, ઘસડવું. (૨) ભૂંસી ભંઈ સી. સિ. પૂમિ > અપ, મેંદમ] જ એ “ભૂમિ.' નાખવું. (૩) નષ્ટ કરવું. (૪) માંડી વાળવું. ભૂસવું ભૂંક (-કથ) , [જ એ “ભેંકવું.] ભૂંકવાની ક્રિયા ભુસાવવું છે., સ.ક્રિ.
(ગધેડાની)
[પ્ર.] ભૂંકવાની ક્રિયા, ભુંક ભૂસણી જએ “ભેસણી.”
ભૂકણ ન. [જએ “ભંકનું' + ગુ. “અણ” ક્રિયાવાચક કુ. સરું વિ. ભૂલવાળું
ભૂકણુ* વિ. [એ “ભૂંકવું' + ગુ. “અણુ કર્તવાચક ક...]
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |