Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 659

ભુવ-ભર્તા
૧૬૯૪
ભૂખ-કઠારો ભુવનભર્તા . . મુઃ + મ ગુ.માં “વિસર્ગ ઊડ્યો ભૂકરું લિ. તરત તૂટી જાય તેવું, બર, કાકણું છે.] પૃથ્વીને સ્વામી પરમેશ્વર. (૨) રાજ
કરે . જે, “કે. (૨) ભૂખરો પથ્થર. (૩) ભખરા ભુવલક, પૃ. [સં. મુવઃ + છો] સ્વર્ગ અને પૃથ્વીના પથ્થરની તાછ
[વગેરેની ભૂકી અંતરાલમાંના મનાતો એક લોક, સાત લોકમાંના એક લેક ભૂકલી સ્ત્રી, જિઓ “ભ કલો’ + ગુ. ‘ઈ’ પ્રત્યય.1 કોલસા ભુવારિયું ન. પાણીને લઈ જમીનમાં પડેલે ખાડે ભૂકલે મું. જિઓ “ભકો' + ગુ. “” સ્વાર્થે ત...] જુઓ ભુશટિયું વિ. શરીરે રુવાંટીવાળું
[જિલેજિકલ એરા” ભુશં-શું)ડી (ભુશ-શુ)ડી) સી. (સં. મુરાઇટ્ટ] એ નામનું ભૂ-ક૯૫ છું. [૪] પૃથ્વીને સ્તર જામવાને તે તે સમય,
એક જુની જાતનું હથિયાર (ફેંકવાનું એક અસ્ત્ર) ભૂકવચ ન, સિં] પૃથ્વીનો ઉપરનો જ પિપડે ભુસકાવવું એ “ભૂસકમાં.
ભૂકવું એ “ભંકવું.” ભુકાવું ભાવે,, ક્રિ. ભુકાવવું છે., સ.ફ્રિ. ભુસાવવું જુએ “સડવું'માં.
ભૂકંપ (કમ્પ) . [સ.] ધરતીકંપ, “અર્થ-ઇક' ભુસા જ “ભૂસકે'.
ભૂકંપ-દર્શક (ભક૫-) વિ, ન. [સં.] ધરતીકંપને ખ્યાલ ભુસા એ “ભૂસનું'-ભંસવુંમાં.
આપતું યંત્ર, “સિસ્મોગ્રાફ ભસાપ જ છું. રંડાપો, વૈધવ્ય
ભૂકંપ-મિતિ (ભકમ્પ-) શ્રી. સિ.] ભૂકંપ જેવાના યંત્રની ભુસાર વિ. ભૂંસાવાળું
[કણિ મદદથી ભૂકંપને લગતી ઘટનાઓનું વૈજ્ઞાનિક રીતે ગણિત ભુસારી વિ, . [ + ગુ. “ઈ' ત.પ્ર.] દાણાનો વેપારી, આપતું શાસ્ત્ર ભુસાવવું, ભુસાવું જએ “ભુસવું' “ભંસ'માં.
ભૂકંપનવિદ્યા (ભ કમ્પ- સ્ત્રી. [સં.] ભૂકંપ થવાનાં કારણે ભુસેલો છું. અનાજ કેતરાં નીરણ વગેરે રાખવાની જગ્યા અને એની અસરની ચર્ચા વિચારણાનું શાસ્ત્ર ભુ ! બાકુંબકરું, મોટું કાણું, ભેણ
ભૂકંપલેખ (ભકમ્પાલેખ) પું. [+ સં. મા-] ધરતીકંપ ભ૦ જ “ભંડ.'
માપવાના યંત્રની મદદથી કાગળ ઉપર અંકાતું માનચિત્ર ભેણ (-શ્યો જ “લંકણ.”
ભૂકી સ્ત્રી. જિઓ “ભૂકો’ + ગુ. “ઈ' સતીપ્રત્યય.] ચર્ણ, ભંહણ-વાળ (ભુડચ) જેઓ “ભંડણ-વાળ.'
ઝીણી ઝીણું બારીક કણી (ધૂળ જેવી) શું જ “ભંડણ.”
ભૂકે સૂકા વિ. જિઓ “કે,' દ્વિભવ.] બારીક ટુકડે મુંટણી ઓ “ભંડણી.'
ટુકડા થઈ જાય એમ છિન્ન ભિન, ચરેચર મુંદણું જ “ભડછું.'
ભૂદ્ર (કેન્દ્ર) ન. [સં] પૃથ્વીનું મધ્યબિંદુ ભંથાણું . બળવાન માણસેને સમૂહ
ભૂકંદ્રીય (કેન્દ્રીય) વિ. [સં.] પૃથ્વીના મધ્યબિંદુ ને લગતું ભેથાણ ન. અજ્ઞાન
ભૂકો કું. રિવા. ભુકો, રે, આખું ચૂર્ણ, પાઉડર,' ભૂવું જ “ભળ્યું-શું.”
ફાઇલિંગ' (ધાતુને.) [ કાઢી ના(નાં) (રૂ.પ્ર.) બંદર જ “ભૂદર.”
સંપૂર્ણ નાશ કરવો. ૦ થઈ જશે (૩.પ્ર.) સાફ થઈ જવું, ભંદરી જ “ભંદરી.”
નિમ્ળ થઈ જવું. ૦ નીકળો (રૂ.પ્ર.) હેરાન થઈ જવું. બંદરું જ “ભૂદરું.'
ભાકી(.પ્ર.) ઝીણે ઝેરીએ. (૨) વધી પડેલું ખાવાની બંધારણું સ.. ધીમે ધીમે મસાલો તળવો
ભૂખ સ્ત્રી. [સ, વમુક્ષા ટેસ્ટી. પ્રા. મુલ] સુધા, ખાવાની મુંબૂર (-૨) સ્ત્રી. ધૂળ, રજ
તલપ. (૨) તૃષ્ણા, લાલસ. (૩) વિ. નાનું અને કંગાલ. સંભળાટ મું. સ્થિતિ કરતાં વધારે મેટો ડોળ કરવો એ. (૪) લાલચ. [ ઊઘવી (રૂ.પ્ર.) જિજ્ઞાસા વધવી. ૦ ઊડી (૨) કુંફાડે
જવી (રૂ.પ્ર.) ભૂખ મરી જવી. • કાઢવી (રૂ.પ્ર.) તંગી બુભૂલ -૬થ) સ્ત્રી. ગરમ રાખ
અનુભવવી. ૦ ટળવી (૩.પ્ર.) તંગી દૂર થવી. ૦ નું ભાથું ભંભે સી. રાખેડી
(રૂ.પ્ર.) અને ભાતે મળવું (રૂ.પ્ર.) બહુ ગરીબાઈ આવવી, ભંવર (-૧૫) શ્રી. કોતર
૦ને ભાથે થવું (.પ્ર.) પાયમાલ થવું. ૦ ભટકે (રૂ.પ્ર.) ભૃવારે . ભેચરું
ખે પરસ. ૦ ભાંગવી (રૂ.પ્ર.) તંગી દૂર થવી કે કરવી. ભેસેટલું સક્રિ. જિઓ “ભૂંસવું” દ્વારા.] જુએ “ભેસનું.' ૨) ઇચ્છા પૂર્ણ થવી કે કરવી. ભેળું થવું (ઉ.પ્ર.) તદન (૨) (લા) નાશ કર. ભુંસેટાવું કર્મણિ, ભેટાવવું ગરીબ-નિર્ધન થઈ જવું. ૦લાગવી (રૂ.પ્ર.) તીવ્ર ઇચ્છા કે છે., સક્રિ.
લાલસા થવી. • વેઠવી (રૂ.પ્ર) તંગી અનુભવવી. ના ભૂ સમી. [સ.] ભૂમિ, પૃથ્વી, જમીન, ઘરા, ધરતી. (૨) ભટાકા (રૂ.પ્ર.) ભુખાવળ સ્વભાવ. -ખે ભરડે ભાવે [ગુ.] ૧. પાણુ (બાલ-ભાષામાં). [ કરવું (રૂ.પ્ર.) બાળકે. (૨.પ્ર.) જરૂરિયાત વખતે સારું નરસું જોવામાં ન આવે. પેશાબ કરે. ૦ પીતું કરવું (રૂ. પ્ર) તરત જનમેલા ખે મરવું (રૂ.પ્ર.) સખત ભૂખમરે વિઠો. - મારવું બાળકને પાણીમાં ભેળી મારી નાખવું. ૦ પીતું જવું (ઉ.પ્ર.) કંગાલ કરી નાખવું. અઢાર ગાડાં ભૂખ (રૂ.પ્ર.) (રૂ.પ્ર.) કાર્ય સિદ્ધ કર્યા વિના પાછા વળવું.]
અત્યંત દીન દશા. ભવની ભૂખ જવી (કે ભાંગવી) ભૂકરી સી. જિઓ “ભૂકર' + ગુ. ઈ” પ્રત્યય.] જેરા, (પ્ર.) દારિદ્રય નાશ પામવું ભૂ, ભૂકી. (૨) કોલસાની ભૂકી
ભૂખ-કઠારો છું. [+જાઓ “કઠારો.”] પિતાની સ્થિતિ