Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 628

૧૬૬૩
ભરાળ
ભરાળ (-) સ્ત્રી, લાકડી વગેરેના મારથી શરીર ઉપર ઊઠી આવા સાંકડા લાંબા ઘાટના લાકડી જેવા આકાર,
સેળ, (૨) પેટમાંના ભૂખની લાગણી ભરાંસા-દાર જ ‘ભરાસા-દાર.’ ભરે સા-પાત્ર જુએ ‘ભરાસા-પાત્ર.’ ભરાંસા જઆ ‘ભરસે,’ [કરીને સૂર્યને!) ભર્ગ ન. [સં મળૅક્ તેજ, ક્રાંતિ, ઝળહળાટ, પ્રકાશ (ખાસ ભર્તન્ય વિ. [સં.] જુએ ‘ભરણીય.’
ભર્તા પું. [સં.] ભરણ-પાષણ કરાવનાર. (૨) ધારણ કરનાર. (૩) ધણી, સ્વામી, પરંતુ, (૪) શેઠ
ભર્તાર પુ, [ત. માઁ, અર્વા. ત ભવ જુએ ‘ભરતાર.’ ભર્તૃહરિ પું [સં.] ઉધિનીના ઈ.સ.ની આરંભની સદીઆમાંના અનુશ્રુતિમાંા એક રા, ભરથરી. (સજ્ઞા.) (-) ‘ભર્તૃહરિ શતકચ' નામથી જાણીતા સુભાષિત-સંગ્રહના કહેવાતા કર્તા. (સંજ્ઞા.)(૩) પાણિનિના અષ્ટાધ્યાયી વ્યાકરણ ઉપર ‘વાકષપદીય' નામની ટીકાના કર્તા, (સજ્ઞા.) ભર્તી વિ., સ્ત્રી. [સં.] માલિક શ્રી, શેઠાણી ભર્ત્યન ત., -ના સ્ત્રી. [સં.] તરખેડી નાખવાની ક્રિયા, તિરસ્કાર, તર્જના. (૨) નિંદ. (૩) ધિક્કાર ભર્ત્યનું સાક્રિસ. મમ્', તત્સમ] ભર્ત્યન કરવું. ભોંઘું કર્મણિ, ક્રે. ભર્તાવવું છે.,સ ક્રિ. ભર્તાવવું, ભર્તાવું જુએ ‘ભર્ત્યનું'માં. બર્બરસ્થિ ન. [સં, મમ ્ + સ્થિ] ખાપરીના તળિયાના ભાગેામાંનું ઘનાકાર એક હાડકું ભર્યું’-પથ વિ. જુએ ‘ભરવું' + ‘પડવું' + અંતેને ગુ. ‘યું’ કું] પ્રેપૂરું ભરેલું
ભર્યું પૂર્યુ. વિ. [જુએ ‘ભરવું' + ‘પૂરવું’+ બંનેને ગુ. ‘ચું’ ભું. કૃ.] (લા,) ખૂબ સુખી, સમૃદ્ધિવાળું ભર્યું-ભાણું ન. [જુએ ‘ભરવું’+ગુ. ‘ચું' ભ કૃ.] ખાવાની
સામગ્રીથી ભરેલી થાળી
ભર્યું -ભાદર્યું. વિ. જુએ ‘ભરનું’ + માત્ર સમાસમાં સં, મર્ પરથી નામધાતુ ‘ભાદરવું'=પૂર્ણ થઈ વહેલું + બંનેને ગુ, ‘ચું' ભટ્ટ] સંપૂર્ણ રીતે સમૃદ્ધ
ભલકારવું અક્રિ. જ઼િએ ‘ભલું’ દ્વારા] ‘ભલે’ એમ કહેવું,
સ્વીકારવાની સંમાત આપવી
ભલકારા પું. [જુએ ભલકારવું' +ગુ. 'એ' કૃ.પ્ર.) ‘ભલે’ એવે શષ્ટાચાર, સંમતિને હકાર [બાણ ભકિયું ન. (જુએ ‘લલકું’ + ગુ. ‘ક્યું' સ્વાર્થે ત...] ભકિયું? ન.[સં. મચ્છુTM + ગુ, 'યું' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] નાતું શિયાળનું
ભલકી સ્ત્રી. [સં મ1] ખરછી ભલકું ન. [સં. મત્યુ + ગુ. ‘*' સ્વાર્થે ત...] તીખું અને તેદાર બાણ કે ભાયું ભલ-ઘેઢિયા પુંજએ ‘ભલું’ + Qૐ’ + ગુ. ‘ઇયું” ત,પ્ર.] (લા.) સારા કુશળ ઘેાડેસવાર
ભલપ (-પ્ય) સ્ત્રી, [જુએ ‘ભલું’+ ગુ. ‘પ’ ત.પ્ર.], ભર્લીપણ [+ગુ. ‘પણ’ત.પ્ર.] ભલાપણું, ભલમનસાઈ ભલભલું વિ. [જુએ ‘ભયું,'હૅર્જાય.] સારું ઉમદા અને
Jain Education International_2010_04
ભલે ભલે
પ્રતિષ્ઠિત, ખૂબ મહાન
ભલમણુ ન. [જુએ ‘ભલું' દ્રારા જઆ ‘ભલપણ,’ બહુમનસાઈ સ્રી. [સં. મદ્ર-મનુથ્થ છે પ્રા.મØમળ રક્ષ નું હિં,
‘ભલમન+ ગુ. ‘આઈ' ત. પ્ર.] -ત, (ત્ય) શ્રી. + ગુ. ‘આત’ ત.પ્ર.] ભલાઈ, સજ્જનતા બલવાઈ સી. [જુએ ‘ભલું’ દ્વારા.] જુએ ‘ભલમનસાઈ,’ ભલ-વેરું વિ. જુએ ‘ભલું' દ્વારા.] ભલું, સજ્જનતાવાળું ભલ-સરું ન. [જુએ ‘ભલું' દ્વારા.] સુકાળ વર્ષ, સેાંધવારીવાળે સમય
ભલા કે.પ્ર. [જુએ ‘ભલું' નું સંબધન ] વાતચીત કે વાયના આરંભે વપરાતા એક ઉદગારઃ ભલા, શું કરશે ?' વગેરે ભલાઈ શ્રી. (૪એ ‘લલું' + ગુ. ‘આઈ' ત.પ્ર.] "એ
‘ભલ’-‘ભલમનસાઈ,
ભલાડી શ્રી. સં. મહાતિષ્ઠા પ્રા. મદ્ઘાત્તિમા] એ નામની એક વનસ્પતિ, ડિકામારી
ભલાણુ ન. [૪એ ‘ભલું’ દ્વારા.] ઘાસ સારા પ્રમાણમાં ઊગતું હોય તેવી જૌન
ભલાભલી શ્રી. આિ ‘ભણું,દ્વિર્ભાવ + ગુ. ‘ઈ ' ત.પ્ર.] સારા સબંધ રાખવા એ, સારાસારી, મિત્રતા
ભલામણ (-ણ્ય) સ્ત્રી. જિઓ ‘ભળાવનું’માંના ‘ભળ’ અંગને ‘આમણ' કું.પ્ર.] ભળાવવાની ક્રિયા, ભાળવણી, સેાંપણી, (૨) સિફારસ, રેકમન્ડેશન' ભલામણ-પત્ર (ભલામણ્ય-) પું. [+[×.,ન.] સિફારસના કાગળ, ‘રેકમન્ડેશન લેટર'
ભલામણી સ્ત્રી, [જુએ ‘ભલામણ.’ અહીં ગુ. ‘આમણી’ કૃ.પ્ર.] આ ‘ભલામણ.' (ર) (લા.) લવાજમ, ‘ફી’ ભલાશ (શ્ય) સ્ત્રી. [જુએ ‘ભલું’+ ગુ. ‘આશ’તા. પ્ર.] જુએ ‘ભલાઈ.’
ભલી વિ., શ્રી જ઼િ ‘ભલું’ + ગુ. ‘ઈ ’ સ્રીપ્રત્યય.] ભલા સ્વભાવની શ્રી. (૨) ભલા સમાચાર. (૩) (લા.) સદગુણ ભલું છે. સં. મ>પ્રા. મમ] ભદ્ર સ્વભાવનું, ભલમનસાઈ ાળું, લાલણીવાળા સ્વભાવનું, (૨) ભેળું, સાલસ, (૩) માયાળુ, (૪) ન. કલ્યાણ, હિત, શુભ, કુશળ, (૫) (લા) ફાયદેા, લાભ [-લા ભાઈની પ્રીત (-ત્ય) (રૂ.પ્ર.) ઉપર-ચેટિયા સ્નેહ. -લી કરવી (ઉં. પ્ર.) ગ્રામ સરસ રીતે કરવું. (ર) શાબાશીના એલ. લી બજાવવી (રૂ.પ્ર.) સારું કામ કરવું. ભલી ભલાઈ એ (રૂ.પ્ર.) ગૃહસ્થની રીત. -લી ભા(-ભાં તે (રૂ.પ્ર.) સારા પ્રકારે, ચૈન્ય અને સારી રીતે. -લી ભૂંડી (૬.પ્ર.) ૪એ ‘ભલી-ખરી.’ .લીવાર ( પ્ર.) સફળતા, (૨) આવડત. (૩) ગમ. (૪) સત્ત્વ, સાર. બૂરું (કે ભૂંહૂં') સંભળાવવું (રૂ.પ્ર.) પદ્મા આપવા. ભાળું (રૂ.પ્ર) સરળ હૃદયનું]
..
ભલે કે,પ્ર., ક્રિ, વિ, [સં. મદ્ર-> પ્રા. મક્ષ + જ. ગુ, ‘ઈ’ ત્રો. વિ.,પ્ર. = ‘ભલઇ ’દ્વારા] વારુ, છે, ઠીક છે, બહુ સારુ
ભલે-ને ક્રિ.વિ. [ +જુએ ને.' છેને, ખેલાશક ભલે ભલે કે.પ્ર. [જુએ ‘ભલે,’-દ્વિર્ભાવ.] ઘણું સારું. (૨) થાવા દેદ્ય, ચાલવા ઢા