Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 624

ભર-ખંડું
૧૬૫૯
ભરત ૧
પશુઓએ) આખું અને આખું મોઢામાં ખાઈ ગળી જવું. (૨) તાણીને બાંધવું. (૩) (લા.) સમઝથા વિના ગમે તેમ (૨) (લા.) હેરાન-પરેશાન કરવું. ભરખાવું કર્મણિ, કિ. બપયા કરવું. [ભરડી દેવું, ભરડી મારવું (રૂ.પ્ર.) ખાનગી ભરખાવવું છે., સ કિ.
વાત બોલી નાખવી] ભરાવું કર્મણિ, જિ. ભરાવવું ભર-ખેતું ન, જિઓ “ભર' + ખંડવું' + ગુ, “ઉ” કુબ,] 9., સકિ
[બધ ખાઈ જનારું ઢસા મઠિયાં કે ભાખરા ખાતાં પૂરા ન ભાંગેલા ટુકડા, ગઠાં ભરા-ભેસ(-શ) વિ. જિઓ “ભરડવું + ભંસવું."] (લા.) ભરખાવવું, ભરખાવું જ એ “ભરખ'માં.
ભરઢાવવું, ભરાવું એ “ભરડવું'માં. ભરખાં ભરખાં ક.વિ. [જ “ભરખ-દ્વિર્ભાવ. આમાં ભર-હાં ન. જિઓ “ભર' + “હાંડ."] (લા.) પૂરા જોરથી આં' એ વર્ત. કાળ પ.પુ.એ.વ.] ખાઉં ખાઉં
ચાલવું કે દોડવું એ ભર- બલે પૃ. [જ “ભર' + “બલે.'] ભરેલ ભરતિયું ન. (જુઓ ‘ભરડવું' + ગુ. ‘ઇયું” ક. પ્ર.] જવાર બે, આ ખોબો
ચોખા અને તુવેરની સરખે ભાગે કરેલી એક ખાદ્ય વાની ભરખી ‘ભરગરછી.'
ભરડું વિ. જુઓ “ભરડવું + ગુ. ‘૩' કુ.પ્ર.] ભરડકા જેવું ભર-ગછ થૈ. જિએ “ભર' + સં. 18] ગુરૂછાવાળું ભર ડે' છું. [સ મટન -> મરહમ-] શિવાલય વગેરેને ભરગછી, છછી વિ., [ભરત ભરેલું “ભર-ગર' + ગુ. ‘ઈ', પૂજારી, તપોધન
સ્વાર્થે ત...] ભરત ભરેલું. (૨) સ્ત્રી, સીઓનું એક રેશમી ભર* ૫. [જુએ “ભરડું.'] ભરડીને કરેલો અનાજને કે, વસ્ત્ર (ગુચ્છા-ભરેલું)
જાડું દળેલું અનાજ, (૨) કસીને કરવામાં આવતો બીડ ભારગત ન. [મરા.] ભરી નાખવાની સ્થિતિ, પૂર્ણતા કે વીટ. (૨) છાપરાની વળીએને કબજામાં રાખવા વાંસ ભર-ગાળે . જિઓ “ભર' + “ગાળો.'] (લા.) ભરતી, વડે લીધેલ બંધ. (૪) દોરી વણવા માટેનું લાકડાનું એક ઉમેરણ
સાધન. (૫) શેરડી વગેરેના સાંઠાને એક રેગ. [૦ દે, ભરચક વિ. [જઓ “ભર' + “ચક' (મચ' અર્થ)1 ૦ લે (રૂ.પ્ર.) સખત રીતે વીંટી લેવું]. પૂરેપૂરું થઈ ગયેલું, તદન ચિકાર. (૨) ઠસોઠસ રહેલું ભર-ઢાળ [જ ‘ભરવું' + ઢાળવું.']લા,) આવક-જાવક, ભર-ચટ,-૨ જ એ “ભર-ચક.'
(૨) ન- ટે. (૩) મન-બે ભરચંદી (ચ-દી) શ્રી. [જએ “ભર' + “ચંદી.”] છેડા ભરણ ન. [સં.] ભરવું એ, પૂરવું એ. (૨) દુખતી આંખમાં માટેનાં ધાપાણીની વિપુલતા (૨) વિ. જ્યાં પુષ્કળ ચિમેડ વગેરેને ભૂ ભર એ. (૩) એ ભકે. (૪) ઘાસ-પાણી હોય તેવું
(લા.) જાદૂગરને ટુચકે ભર-માસું (માસું) ને. જિઓ “ભર”+ માસ. ભરણ-તટ મું ન. [] નદી કે સમુદ્રના કાંઠાને કુર જામી પડેલી વરસાદની ઋતુ, ખ ચોમાસું
ભરણ-પોષણ ન. [સં.] આજીવિકા, ખાધા-ખેરાકી, ગુજભરજરી વિ. જિઓ ‘ભર” “જરી' (સોના-રૂપાની.)] રાન, નિભાવ, નિર્વાહ, મેઇન્ટેનન્સ'
ખીચાખીચ જરીએ ભરેલું [વાળું, નવ-જવાન ભરણ-પોષણ-કર્તા વિ. [સંj.3 ગુજરાન પૂરું પાડનાર ભરજુવાન વિ. એ “ભર' + જુવાન.'] પૂરેપૂરી જવાની- ભરણ-પોષણ સી. [સં.માં ૧qોષણાસ્ત્રી, રૂઢ નથી.] જુઓ ભરજવાની સ્ત્રી, જિઓ “ભર'-જવાની.'], ભરજોબન “ભરણ-પોષણ.'
[પોષણ મેળવવાને હક્ક ન, જિએ “ભર' + જોબન.']પૂર્ણ યૌવન [તાકાતથી ભરણપોષણાધિકાર છું. [સ,મરણ-પોષણ + મfષ-કા૨] ભરણભર-ર વિ. [ઇએ ભર' + “જેર.”] પૂરા જોરથી, પૂરી ભરણિયું ન. [સં. મળ + ગુ. ‘ઇયું” તે.પ્ર.] મેટ ટેપલે. ભરદિયું ન. ઝીપટા નામના છોડનું ફળ
(૨) ધંટીના થાળાના ચોકઠામાં બેસાડેલું લાકડાનું તે તે ભર' (-ડથ) સ્ત્રી. જિઓ “ભરવું.'] બે પથ્થરો વચ્ચે પાટિયું ભરડાવાની જગ્યા. (૨) કેસ અને વરત એ બંનેને જોડ- ભરણી સ્ત્રી. [સં.] સત્તાવીસ નક્ષત્રમાંનું બીજુ નક્ષત્ર. નારી લોકહાની ખીલી, ખેર-સણું
(ખ) (૨) સ્તંભની ઊંચાઈ વધારવા ય એના બંને ભરડ૨ કિ.વિ. રિવા.] ભરડાતાં થાય તેવા અવાજથી. (૨) વિભાગને જુદા પાડેલા બતાવવા માટે વયમાં ઉમેરાતી વિ. ભરડાઈ જાય તેવું, બરડ
અમુક ભાગની અલંકારેલી શિરા. (સ્થાપત્ય.) ભરક વિ. જિઓ ‘ભરડવું તારા] (લા.) બેલ બેલ કર્યા ભરણી સ્ત્રી. [જ “ભરવું' + ગુ. “અણું” ક.પ્ર. + “ઈ'
કરનારું. ગમે તેવું બોલ્યા કરનારું. (૨) પં. ભય, ભેવા પ્રત્યય] ભરવાની ક્રિયા, (૨) ઉમેરણ, પૂરણ. (૭) (શાક ભક-ભજશું ન. [જ એ “ભરડક’ + ભીંજણું.'] અડધું કરવાનું) એક જાતનું વાસણ લળેલું ભરડેલું કેઈ પણ ખાદ્ય
ભરણું ન. [જ એ “ભરવું' + ગુ. ‘અણું” કૃ.પ્ર.] જ એ ભરકી સ્ત્રી. [એ “ભરડકું' + ગુ. “ઈ' “પ્રત્યય.] ભરણી*(૧,૨).” (૨) રોકડ નાણાં વગેરે ખાતામાં કે
ભરડેલી ભૂકી, ભડકી, (૨) રાબડી જેવી એક વાની લેણામાં આપવાં એ, “રેમિટન્સ.” (૩) રાજ-ભાગ, વજે. ભરકું ન. [જ “ભરડવું તાર.] ઘંટડા વગેરેમાં ભરડેલો ભરત પં. [૩] સર્યવંશના ઋષભદેવ રાજાને પાટવી પુત્ર, કે, ભડકું
(સંજ્ઞા.) (૨) ચંદ્રવંશના રાજા દુષંતને શાકુંતલામાં થયેલો ભર-ભ ક્રિ.વિ [રવા.] ભવયાનાં ભૂંગળાં વાગે એમ પુત્ર. (સંજ્ઞા) (૩) સૂર્યવંશના દશરથને કૈકેયી રાણીમાં ભરવું સ જિ. [રવા.] દાણાના ટુકડા પડે એ રીતે દળવું. થયેલે પુત્ર, રામને સાવ નાનો ભાઈ. (સંજ્ઞા) (૪) સંસ્કૃત