Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 552

બાકીદાર
૧૫૮૭
બાજળિયે
૦ રાખવી (રૂ.પ્ર.) ખામી રાખવી. ૦ વસૂલ કરવી (રૂ. બાજ* પૃ. [સં. વાઈન, હિ.] બેઠો પ્ર.) લેણી રકમ ચૂકતે લેવી. સાકી (રૂ.પ્ર.) વડું-ઘટયું] બાજ* સી. નાગરોમાં રૂ] પાતળ, પતરાળું બાકી-દાર વિ. [+ ફા. પ્રત્યય] મહેસૂલ કે લેણું ન ભરનાર બાજ , [પારસી.] જરથોસ્તી ધર્મમાં જમતી વેળા (માણસ), દેવા-દાર
પાજંદ ભાષાની બંદગી મે ઉઘાડયા વિના બોલવી. [ ૦ બાણીમલ ન. આંખના રjદરના ખૂણાઓનું તે તે કોમળ અસ્થિ ધરી (રૂ.પ્ર.) જમતી વેળા માન રાખવું. ૦માં બોલવું બા(બ) કું-ખું, કે, ખેરું, ન. નાનું મેટું કાણું, મેટું (રૂ.પ્ર.) હોઠ ઉઘાડયા વિના નાકમાંથી અસ્પષ્ટ બેલવું]. દ્રિ. [પાછું (રૂ.પ્ર.) મેટું છિદ્ર કરવું]
બાજ" છું, ન. [૩] સમળાની જાતનું એક શિકારી પક્ષી બે(-બક(-)રું જ બાંકું- [૦ બોલવું (રૂ. પ્ર.) –બાજ" વિ. કિા•] “કુશળ' “નિષ્ણાત' વગેરે અર્થને ફા. નબળી સ્થિતિ કે ગરીબાઈ હેવી. (૨) આવક અને પ્રત્યય : “કસરત-બાજ' “દગાબાજ' ખર્ચનાં પાસાં સરખાં ન થવો]
બાજ-ખેવાળ છું. [સં. રાણપ્રા. શા . ગુ. બાખ ન. જુઓ “બાઉલું.” [ટાવવું, પ્રેસ.કિ. ‘બાઝ.' + એક બ્રાહ્મણ જ્ઞાતિ “ખેડાવાળ.'-ખેડાના પ્રદેશની] બાખવું જુએ ‘બાખડવું.” બાખટાવું ભાવે., ક્રિ. બાપ- ખેડા જિલ્લાના ના બ્રાહ્મણે ને એક પ્રકાર. (સંજ્ઞા). બાખટાવવું, બાખટાવું જએ “બાખડ(૨)વું'માં.
બાજ-જે) મું. [સ. વાઘ- 4 પ્રા. પંકજ્ઞ-ટ્ટ] સિંહાબાખડ વિ. વિયાયાને પણ સમય ગયેલ હોય તેવું (૮૨) સન વગેરેની આગળ જેની સપાટી ઉપર પગ રાખવામાં બાખ(૨)વું અ.કિ. [રવા] સામસામા ઝઘડી પડવું. આવે તે ચાર નાના નાના પાયાના લાકડાના ચેરસ પાટલે
બાખરા(રા)વું ભાવે. ક્રિ. બાખરા(રા)વવું પ્રેસ.ક્રિ. બાજ(-)ઠ-ડી સી. [જુએ બાજોઠડો'+ ગુ. “ઈ' સીબાખડા-રા)વવું, બાખડા(ટા)ષે જુઓ “બાખડ(-૨)”માં. પ્રત્યય.3, -ડે મું. [+ ગુ. ‘ડું સ્વાર્થે ત..], બાજ(-જોબાખરિયું વિ. જિઓ “બાખડું' + ગુ. ‘ઈયું” સ્વાર્થે ત. પ્ર.] કિયું ન., - Y. [+ ગુ, “ઇયું” સ્વાર્થે ત..] નાને બાજઠ.
એ બાખડ–બાખડું.” (૨) નાની ઉંમરવું છોકરું.) બાજ-હું ન. જિઓ “બાજ” + ગુ. ‘ડું સ્વાર્થે ત. પ્ર.] બાખડી લિ, કી. [જ “બાખડું + ગુ. “ઈ' પ્રત્યય.] જુએ બાજ.” વિચાયાને લાંબો સમય પસાર થઈ ગયો હોય તેવી (ગાય બાજડૂકિયાં જી. રિવા.] છેડાની એક જાતની ચાલ ભેંસ વગેરે)
બાજણું ન. [જ એ બાજઠું;' નાસિકા સ્થાનીય ઉચ્ચારણ]. બાખડું વિ. [જ બાખડ' + ગુ. “ઉં' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] જ બાજ-હું.” [વાવેતર થઈ શકે તેવી જમીન જુઓ બાખડ.” (૨) ખાવા શીખેલ ચાલતું હતું બાળક. બાજરાત કી. જિઓ “બજર' દ્વારા.] જેમાં બાજરીનું (૩) ધ સત્ત્વવાળું. (૪) (લા.) કજિયાખોર, ઝઘડા-ખેર બાજર-ગાડું ન. જિઓ “બાજરો' દ્વારા.] જમીનનું બાજ રે બાખડો છું. [જ એ બાખડવું + ગુ. “ઓ' કુ.પ્ર.] બાખડવું
વાપે હોય તે પડું
[દાણ-દાર એ, ઝધડે, કજિ
બાજર-વાયું વિ. જિઓ ‘બાજરો' દ્વારા] બાજ જેવું બાખલી જ “બાખડી.’
બાજરિયું ન. [જઓ “બાજરો'+ ગુ. “યું' ત.ક.] બાજરીનું બાખલું વિ. નીચા ઘાટનું
ડું, બાજરીનું કણસલું. (૨) એ નામનું એક ઝીણું વાસ બાળ વિ. ગમે તેમ બોલનાર બાબું હોવાપણું (૩) (લા.) બાજરીના દાણાની ભાતનું હાથનું એક ઘરેણું, બાઘાઈ સી, જિઓ બાવું” + ગુ. “આઈ ' ત. પ્ર.] (૪) એક પ્રકારની આતશબાજી. [૦ બળવું (રૂ. પ્ર.) માઠું બધું વિ ગતાગમ વિનાનું. બુદ્ધિશૂન્ય હોય તેવું જણાતું, લાગવું. ૦ બાળવું (ઉ.પ્ર.) વર ઊભું કરવું. ૦ વધવું (. મૂઢ પ્રકૃતિનું
હિડો હોય તેવું, મા-બેલું પ્ર.) દાઢીની હજામત વધવી (મજાકમાં)]. બા-ઘેલું ઘેલું) વિ. [ઇ “બા' + “વેલું.'] માનો બહુ બાજરિશ્ય ૬. જિઓ બાજરિયું.] બાજરીના લોટની બાર,-લું' લિ. [એ “બાવું' દ્વારા.) જ “બધું.' લાપસી. (૨) બાજરો ખાંડી છાશમાં રાંધી બનાવેલી એક બાઘેલું* ન. જિઓ ઘેલું' કાર.] લું, ટીંડોરું, ગિલોડું. ખાધ વાની (૨) (લા.) એક જાતની કાબરચીતરી કેડી
બાજરી રહી. [ ઓ “બાજરો' + ગુ. ‘ઈ ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] બાચ ન. તીર્ણ ગંધવાળું કપડાંમાં નાખતાં જંતુવિનાશક ઝીણા દાણાને બાજરો. •(૨) બાજરો સામાન્ય. (૩) એક મુળિયું
[બાચકે, થેલી, કથળી (લા.) બાજરીના દાણા જેવા કણવાળું અહીઓના હાથનું એક બાચી સી. [ઓ બાચ' + ગુ. “ઈ' અતીપ્રત્યય.] ના ધરેણું, બાજરિયું. [૦ આવી રહે (-૨:વી), ૦ ખૂટવી બાકું ન, બાચકીથી મેટ છતાં નાનો બાચક, નાને થેલે (રૂ. પ્ર.) મૃત્યુ નજીક હોવું. ૦ ખાલી (રૂ.પ્ર.) કમાઈ ખાવું. બાચો !. ઘઉં ચોખા વગેરેની ગુણ, લો. [કા ભરવા ૦ બાકી હેવી (રૂ.પ્ર.) આયુષ હછ લાંબું લેવું. ૦ મળવી (રૂ.પ્ર) ફાંફાં મારવાં, વલખાં મારવાં. ૦ લાટ (ઉ. પ્ર.) (રૂ.પ્ર.) ધંધે મળવો. ૦ માંડી હેવી (૨. પ્ર.) નસીબમાં મઠી આટો. ધુમાડામાં બાચકા (૨. મ, નકામાં વલખાં લખાયેલું હોવું. ૦ લણવી (૨. પ્ર.) નસીબમાં સારાં ફળ બાચકા(-9છા) કું. જિઓ બાદશાહ,' આ લાધવ.] ભેગવવાં. ૦ લાવવી (ઉ.પ્ર.) પુણ્ય કર્મ કરવા જ એ “બાદશાહ.'
[શાહી.' બાજરો છું. [હિ. “બાજરા.'] જરા બરછટ પ્રકારનું એક બાછા(-છ છા)ઈ સી. [+]. “આઈ' તે પ્ર.] ઓ બાદ- ખાઘ અનાજ. [-રનું બી (ર.અ.) ખાસ શ્રેષ્ઠતા) બાજ સિં. વાન] સિતારમાં પહેલો તાર. (સંગીત.) બાજળિયે પું. સૌરાષ્ટ્રના છેડાની એક જાત