Page Text
________________
બળતણિયું
૧૫૦
અળાકાર
આવતાં છાણાં લાકડાં કાલસા કોયલા પટેલ તેલ વગેરે બળ-રામ એ “બલ-રામ.” પદાર્થ, ઇંધન, “ફયુઅલ
બળ-રેખા ઓ “બલ-રેખા.' બળતણિયું વિ. [+ગુ. “ઈયું' ત...] જ બળકણ.' બળવજ પું. એ નામની એક વનસ્પતિ, પાનો બળતર (-૨૫), રા ી, જિઓ ‘બળવું' + ગુ. ‘તર-રા” ફ. બળવતી જુઓ “બલવતી.' પ્ર.] દાઝવાથી ચામડીને થતી પીડા કરનારી અસર. (૨) બળવત્તર સઓ “બલવત્તર.' (લા.) માનસિક તાપ
બળવતા જ બલવત્તા.' બળતલ વિ. એિ “બળવું' કાર.] એ “અળકણ.” બળવર્ધક જ “બલ-વર્ધક બળતાહ (-) . જિઓ બળ દ્વારા મનને સંતાપ, બળવર્ધન- જુઓ બબલ-વર્ધન માનસિક બળતરા
તિ..] જુઓ બળકણ.' બળવર્ધિની જ બલવર્થિની.' બળતિયું વિ. જિઓ બળવું' +ગુ. “તું” વર્ત. કે. + “ઈયું” બળવંત (વંત), તું, (-વતું) જ બલવંત,-તું.' બળતુલા અહી. જિઓ ‘બળ’સં.] બળની સમતોલ સ્થિતિ, બળવા-ખેર વિ. જિઓ ‘બળવો’ + કા, પ્રત્યય] બળવો બળને ધરકધરપણું, “બૅલૅન્સ ઑફ પાવર' (ન.લ.)
કરનાર, બંડ ઉઠાવનાર, બાર [બળવાખોર' બળતરું વિ. જિઓ બળવું' + ગુ. “તું” વર્ત. કે. + એરું” બળવા-બાજ વિ. [એ બળવો' + ફા. પ્રત્યય.] ત..] જુઓ બળકણ.”
બળ-વાન જ બલ-વાન. બળદ(ધ) મું. [સ. વઢવá>પ્રા. વઢિ૩૬(ખાસ કરીને બળવું' વિ. જિઓ “બળ' દ્વારા જ બળવંત.'
ખસી કરેલો) ગાયને નર. (૨) (લા.) મર્ખ, ગામાર બળવું અ કિં. [. કવ પ્રા. વરુ, ] સળગવું, બળદ-ગાડી સહી,-ન. [+ જ એ “ગાડી' ગાડું.'] બે બળદ દાહ પામવો. (૨) રોશની આપવી, ઝગમગવું. (૩) (લા.) જોડેલું વાહન, બેલગાડી
મનમાં જવલન અનુભવ, ચિંતા કર્યા કરવી. [તા પર બળદમુતરણું ન. [+ એ “મુતરણું.] (લા.) વાંકી-ચૂકી મીઠું ભભરાવવું (રૂ.પ્ર.) દુઃખમાં ઉમેરો કર. -તામાં લીટી. (૨) વાંકી-ચૂકી આકૃતિ
[ગમાણુ
ઘી હોમવું (૨ ક.) હરિણી કરવી. (૨) ઝઘડામાં ઉમેરે બળદ-શાળા શ્રી. [+ સ. રા] બળદ કે બળદ ૨ાખવાની કરો. -તામાં હાથ ઘાવ (રૂ.પ્ર.) નિષ્ફળ જવાના બળદાયક, બળ-દાથી જ અલદાયક' અલ-દાયી.” કામની જવાબદારી લેવી. -ત તાપીએ તાપણું (રૂ. પ્ર.) બળ-દાર વિ. [જએ બળ'+ ફા. પ્રત્યય] બળવાન અનાયાસે મળતાનો લાભ લેવો. -તું ઘર કૃષ્ણાર્પણ (રૂ. બળદિયું ન. [એ બળદ' + ગુ. “યું’ સ્વાર્થે ત પ્ર.] નાને
મ) નકામી ચીજો ધર્મદે. તું સારવું (-સકારવું) બળદ
(34) ચિંતામાં વધુ ઉમેરે કરવો. બળી એ વાત (ર. બળદિત-ધિ) મું. જિઓ બળદિયું.] જુઓ બળદ.” (૨) પ્ર.) વાત કે પ્રસંગને છોડી દેવા બળીને ખાખ થઈ (લા.) કામને હરડે કરનાર માણસ
જવું (રૂ.પ્ર.) અદેખાઈથી મનમાં દુઃખ ભોગવવું. બળી બળદેવ જ “બલ-દેવ.'
મરી (.પ્ર.) દૂર થાઓ. બધું (રૂ.પ્ર.) જવા દે. બાયું બળ એ બળદ.’
મારું રૂ૫ (રૂ.પ્ર.) રૂ૫ પ્રત્યે અભાવ.] બળાનું કર્મણિ. બળધિયા જ બળદિયો.' (૨) થાળા ઉપર ગરેડી કરવાનો &. બાળવું , સક્રિ. બળાવવું પુનઃ પ્રેસ કિ.
બે ફૂટ જેવડો લાંબે કાવાળો લાકડાનો તે તે કટકો બળવું-જ(-)ળવું અ.કિ જિઓ બળવું' + “જ(૪)ળવું.” બળધી . જિઓ “બળધ.+ ગુ. ઈડું સ્વાર્થે ત. પ્ર.] (લા) માનસિક રીતે તાપ અનુભવો બળદ. (૨) (લા.) લેઠકે માણસ
[મજબૂત બળ પું. [અર. બવહ ] બંડ, સત્તા સામે હથિયાર લઈ બળ-પારી વિ. [જ બળ' + સં., પૃ.] (લા.) ઘણું શીઠનું એ. [ ઊઠ, ૧ જાગ (રૂ.પ્ર.) સત્તા સામે બંડ બળપૂર્વક જએ બલપૂર્વક.”
બખેડા શરૂ થવો] બળ-પ્રદ જતી “બલ-પ્રદ.”
બળશાલી,-ળી ઓ “બલશાલી.” બળ-પ્રભાવ જ “બલ-પ્રભાવ.'
બળ-સંપન્ન (સૂમ્પત્ન) જુએ “બલ-સંપન્ન.” બળ-પ્રાગ જ બલ-પ્રયોગ.” [જ બળતરા. બળ-સંજન (-સંયોજન) ન. [૪] અનેક બળોને એકઠાં બળબળ (બળ્ય-બળ્ય) સી. [જ બળવું.”-દ્વિભવ.) કરવાનું કાર્ય બળબળતું વિ. [જ બળવું'+ ગુ. “તું' વક્ત કી' પહેલી બળહીણ વિ. [ ઓ બળ' + સં. રો], -ન વિ, [+સં. બે કૃતિઓને દ્વિભવ.] ખબ સળગી ઊઠેલું. (૨) (લા.) એ “બલ-હીન.” પીડાતું, ચિંતાગ્રસ્ત
એિક ફળ બળાઈ . તાજી વિયાયેલી ગાય કે ભેંસના ઓર પથા બળબંબ (-બિમ્બ) ન. જિઓ બળ + સં.] એ નામનું પહેલાંના ખીરામાં ખાંડ નાખી ગરમ કરી બનાવેલી મીઠાઈ બળ-ભદ્ર એ બલભદ્ર.”
બળાક્રમ વિ. સં. વા+ર્મ. (સૌ.)] બળથી આગળ બળ-ભંગ (-ભ5) ન. [જએ ‘બળ’+ સ.] બળ ભાંગી વધેલું, બળિયું પડવાની ક્રિયા. (૨) વિ. જેનું બળ ભાંગી પડવું હોય તેવું બળાખે છું. જિઓ ‘બળવું” દ્વારા.] (લા) પેટ-બળતરા બળ-મહત્તા ઓ બલ-મહત્તા.”
બળાત્કાર જ બલાત્કાર.'
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |