Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 51

તુરી
[જૂ ગુ.] મુસલમાન સામાન્ય તુરકી સ્ત્રી. [તુર્કી, તુર્કી'] તુર્કસ્તાનની ભાષા. (સંજ્ઞા.) તુરંગ હું, [સં.] ઘેરેા, તુરંગ તુરત જુએ ‘તરત.' તુરતા(તા) તુરત એકદમ, જલદી
ક્રિ વિ.
જુએ ‘તુરત,’- દ્ભિાવ.]
તુરતુરી સ્ત્રી. રિવા.] એક જાતનું વાજિંત્ર તુરંગ † (તુર) પું. [સં.] જુએ ‘તુરગ.’ તુરંગ (તુર ) સં. તર] (લા.) મનના ઘેાડા તુરંગ (તુર) સ્ત્રી. [ચું.] ૦ખાનું (તુર-) ન. [જુએ ‘તુરંગૐ' + ખાનું'.] જેલ ખાનું, કુદ-ખાનું તુરંગમ (તુરમ). [સં.] જએ ‘તુરગ’ તુરંત (તુરન્ત) ૪. વિ. [૪ ‘તરત.’] જુએ ‘તરત.’ તુરતા-તુરત જ ‘તુરતા-તુરત.’ તુરાઈ દે . [સ. તુરી દ્વારા] જુએ ‘તુરી.' (૨) માથા વિનાના એ બાજુ અણીવાળા ખીલેા, જડ તુરાઈ ને સ્ત્રી, [જુએ ‘તૂરી' દ્વારા.] જએ ‘ રી.’ તુરા(-રા)ઈ સ્ત્રી, કડવાં-મીઠાં તૂરિયાંના તે તે વેલે તુરાટ પું. [જુએ. ‘તુ' +ગુ. ‘આર્ટ' ત. પ્ર.] તૂરા સ્વાદ, તારા
તુરાન પું. [ફા,] મધ્ય એશિયાના એ નામને એક પ્રદેશ (સંજ્ઞા.)
તુરાની વિ. [+ ગુ, 'ત. પ્ર.] તુરાનને લગતું તુરી` શ્રી. [સં.] સાળવીનું એક સાધન
તુરાર
૧૦૮૬
પું. [સં. સુરાના વિકાસ] ઘેડા, તુરગ તુરીય વિ. [સં.] ચેાથું, તુર્ય
તુલસી-દલ(-ળ) ન. [સં] તુલસીના છેાડનું પાંદડું તુલસી-પત્ર ન. [સં.] જુએ ‘તુલસી-લ.'. (ર) (લા.) પ્રમુખના વધારાના મત, ‘કાસ્ટિંગ વેટ' (દ. ભા.) તુલસીપાટિયાં જુએ ‘તુશી-પાટિયાં.' તુલસી-વિવાહ પું. [સં.] કાર્ત્તિક સુદ્દિ અગિયારસને દિવસે તુલસીના છેડ સાથે શાલિગ્રામના કરવામાં આવતે [એક ખાસ વ્રત તુલસીન્નત ન. [સં.] છેકરીએનું તુલસીના છેડના પૂજનનું
લગ્ન-પ્રસ્તાવ
તુરીયા વિ. સ્રી, [સં] જુઆ ‘તુરીયાવસ્થા,’ તુરીયાતીત વિ. [+ સંમતીત] બ્રહ્મની સાથે એકાત્મક થઈ તુલ(-૧)સી-શ્યામ પું. [સં. જ્ઞસ્વામીનું નવું પ્રચલિત રૂપ] ગયેલું. (વેદાંત.)
દક્ષિણ સૌરાષ્ટ્રમાં ઊના પાસેના પહાડનું એક વિષ્ણુતીર્થ અને એના ભગવાન વિષ્ણુ (જ્યાં ઊના પાણીના કુંડ છે). (સંજ્ઞા.)
તુરીયાવસ્થા સ્ત્રી. [+ સં. મવ-સ્થા ] જન્મ-મરણ વટાવીને બ્રહ્મની સાથે થતી એકાત્મકતા, તુરીય પદ. (વેદાંત.) તુરીયાશ્રમ હું. [+સં કાશ્રમ] ચાર આશ્રમેામાંને છેલ્લા
ચેાથા સંન્યસ્તાશ્રમ
તુરુષ્ક છું, તુર્કી, ‘તુર્ક'નું સંસ્કૃતીકરણ] જએ ‘તુરક.’ તુરાઈ જએ ‘તુરાઈ.’ તુ પું. [તી.] જએ તુરક.’ [(સંજ્ઞા.) તુર્કસ્તાન ન. [તુર્કી, + ક્ા.] તુર્ક લેાકાનાદેશ, તી.' તુકી વિ. [જુએ ‘તુર્ક' + કે ઈ 'ત. પ્ર.] તુર્કસ્તાનને લગતું. (૨) પું, ન. તુર્કસ્તાન. (૩) ન. એક વિદેશી પક્ષી [॰ ચાલ (૫) (૩, પ્ર.) ઘેાડાની એક પ્રકારની ચાલ તુર્ત, ર્તા-તુર્ત ક્રિ. વિ. [જુઆ‘તરત', -દ્વિર્ભાવ.] જ ‘તુરતા-તુરત.’
તુર્ય વિ. [સં.] ચેાથું, તુરીય
તુર્યા વિ., સ્ત્રી. [સં] જુએ ‘તુરીયાવસ્થા.’ તુર્યાતીત વિ. [+ સં. મૌત] જુએ ‘તુરીયાતીત,’ તુર્યાવસ્થા સ્ત્રી. [+ સં, વ-] જુએ ‘તુરીયાવસ્થા,’ તુર્યાશ્રમ યું. [સં. માઁ-શ્રમ] જુએ ‘તુરીયાશ્રમ.’ તુલ (-૨) શ્રી. જમીનની એક જાત
Jain Education International2010_04
તુલા-સંક્રાતિ
તુલના સ્ત્રી. [સં.] સરખામણી, સમાનતા, (૨) ઉપમા, (૩) (લા.) કંદર, કિંમત
તુલનાત્મક વિ. [+ સં. શ્રમન્ + ] જેમાં એકથી વધારે વસ્તુએ વગેરેની સરખામણી કરવામાં આવે તેવું, કે પે રેટીવ,’ ‘રિલેટિવ’ તુલના-બુદ્ધિ સ્ત્રી. [સં] કાઈ પણ એ પદાર્થી વચ્ચે સરખામણી કરવાની માનસિક શક્તિ [વ.). (વ્યા ) તુલના-વાચક વિ. [સં.] તુલના બતાવનારું (વિશેષણ પ્રત્યય તુલના-શક્તિ સ્રી. [સં.] જુએ તુલના-બુદ્ધિ.’ તુલ(-ળ)સી શ્રી. [સં.] પવિત્ર ગણાતા એક હેડ, વૃંદા, (૨) ત., બ. વ. તુલસીનાં પાંદડાં તુલસી-જી ન., બ. વ. [+જુએ ‘૭.’] (પવિત્ર અને પૂછ્યું ગણાતા હાઈ ) તુલસીનેા છે।ડ. (ર) તુલસી-પત્ર તુલ(-૧)સી-કચારા પું. [+ જએ ‘કથારા.'] તુલસીના છેડની આસપાસનું ખમણું. (ર) શ્મશાનમાં ઊભે। કર્વામાં આવતે તુલસીના છે।ડ માર્ટનેા ખાંભે તુલસી-કાઇ ન. [સં.] તુલસીના છે।ડનું સૂકું લાÈાટિયું (જેમાંથી કંઠીએ માળાએ વગેરેના નાના મોટા મણકા બનાવાય છે.)
તુલા શ્રી. [સ.] તુલના, સરખામણી. (૨) ત્રાજવું. (૩) ધામા વગેરેને ઝીલી લેનાર ખાંધકામ, આર્કિટ્ વ,’ ‘એપિસ્ટાઇલ.’ (સ્થાપત્ય.) (૪) બાર રાશિઓમાંની છ મી રાશિ (જ્યા.) [॰ કરાવવી (રૂ.પ્ર.) પાતાના ભારાભાર બીજા પદાર્થ કે પદાર્થોનું વજન કરાવવું] તુલાöદ્ર (-દણ્ડ) પું. [સં.] ત્રાજવાની દાંડી તુલા-દાન ન. [સં.] રાજ્યાભિષેક કે કાઈ બીન ઉત્સવને પ્રસંગે ૨ાન વગેરે પેાતાના ભારાભાર સેાનું કે એવી કિંમતી વસ્તુનું વજન કરાવી બ્રાહ્મણેા વગેરેને અર્પણ કરી દેતા એ તુલા-પુરુષ પું. [સં] ત્રાજવામાં જોખવામાં આવેલે પુરુષ (તુલાદાન માટેના સેનું વગેરે ધાતુને બનાવેલે) તુલાપુરુષ-દાનન. [સં.] તુલાપુરુષની બ્રાહ્મણે કે વિદ્યાનાને કરવામાં આવતી તે તે ભેટ
તુલા-યષ્ટિ શ્રી. [સં.] જુએ ‘તુલા-દંડ.’
d.
તુલા-યંત્ર (-યન્ત્ર) [સં.] ત્રાજવું, ક્રાંટા તુલા-વિધિ પું., સ્ત્રી. [સં.,પું] વજન કરવાના વિધિ તુલા-સંક્રાતિ (-સક્રાન્તિ) . [સં.] સૂર્યને તુલા રાશિના