Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 489

ફટકારી
૧-૨
૧૩, +ગુ. ‘એ' સ્વાર્થે
મેકવવું. (૫) કરડવું, દંશ દેવા. ફટકારાયું કર્મણિ., કિં. ફટકારી શ્રી. જિઓ ‘કુટકારા' + ગુ. ‘ઈ ' શ્રીપ્રત્યય.] જએ ‘ફટકાર-ર'-'ફટકારા', ફટકાર૧-૨ પું. જિઓ ‘ટકાર ત.પ્ર.] આ ‘ફટકાર. ફટકાવવું. જુએ ‘કટકવું’માં. ફટકાવવુંર સક્રિ. જુિએ ‘ફટકા,’“ના.ધા.] જએ ફ્રૂટકારવું.’ (૨) કરડવું, દેશ વે ફટકાર્યું જુએ ‘ટકનું’માં,
૧૨,
૧૫૨૪
કઢાળ
ફટાકડું વિ. જુઓ 'કુટાક’+ગુ. ‘હું' ત. પ્ર.] ટાર્ક અવાજ કરે તેવું. (ર) (લા.) નાજુક અને સુંદર હોય
તેવું
Jain Education International2010_04
ફટાક ક્રિ. વિ. [૨વા, ] ‘ ફૂટ' એવા અવાજથી. (ર) વિ. ખીલેલું. (૩) ખૂલેલું. (નોંધ: કૂલ-ફટાક' એવે માત્ર પ્રયાગ) [બાળકને રમવાની નાની બંદૂકડી ફટાકડી સ્ત્રી [ જુએ ‘ફટાકડું + ગુ, ‘ઈ’ પ્રત્યય, ]
ફટાક હું. જિઓ ‘ફટાકડું.'] (કૅટ અવાજથી ફૂટતે) કૅટાકિયો, ગલબે (દારૂખાનાની બનાવટ), ડેટા
ફટાક ફટાક ક્રિ. વિ. [જએ ફટાક,’—દ્ગિર્ભાવ] ‘ફટાક’ એવા વારંવાર અવાજથી
ફેટા-સાળ સ્ત્રી, [જ એ.‘ફટા’+ ‘સાળ.'] હાથમાં ફટકા ફૅ ઝટકાથી ચાલતા કાપડ વણવાના સંચે કૅટક્રિયું` ન. [જુએ ‘ફૅટક' + ગુ. ઇયું' ત, પ્ર.] ફ્રુટક દઈ ઊઘડે તેવું આખું બારણું, કડકિયું. (૨) વિ. ઝટ ફૂટી જાય તેવું. (૩) ફ્રંટ ફ્રૂટ અવાજ કરતું કૅટયુિંÖ વિ. [જએ ટકશું' + ગુ - ‘યું' રૅ. પ્ર.] દૃઢ કે સ્થિર ન રહે તેવું, (૨) (લા.) માથે જવાબદારી ન લેનારું
કૅટકિયું” વિ., ન. [જએ ‘ફટકૐ + ગુ.‘ઇયું' ત, પ્ર.] ચળકતું મેળા રંગનું (કાચનું નાનું તે તે) મેતી, ચીઢિયું. (૨) મેાતીના આકારના શરીર ઉપર થતા તે તે ચેપી નાના કાલા (એ એક પ્રકારના વાત-રેગ છે.) ફટકી . સં. ટિળી, અર્વા.તદ્દ્ભવ] એક પ્રકારની માટીમાંથી નીકળતા પાસાદાર સફેદ પદાર્થ, ટકડી કુટીર સ્રી, [રવા.] એ નામના પક્ષીની એક જાત, સાતભાયા, લેલાડાં. (૨) ટોકરીના આકારનું નાનામેાંવાળું પાંજર, (૩) પારધીની જાળ. (૪) પક્ષીએને બિવડાવવા માટે ઘૂઘરા સાથે માંધેલું રડું ફટકા૧ હું. [રવા.] ચાબુકનેા માર. (૨) સેપ્ટી લાઠી વગેરે-ફાર વિ.
ના માર. (૩) ચાબુક. (૪) (લા.) નુકસાની, ખેાટ, હાનિ,
(૫) નસિયત, સા, શિક્ષા. [॰ પડવા, ૦ વાગવા (રૂ. પ્ર.) હાતિ થવી, નુકસાન થયું. ૦ મારવા (૩, પ્ર.) નુકસાનમાં ઉતારવું]
ફટકાર જુએ ‘પટકા.'
ફટ ફટ^ ક્રિ. વિ. [રવા.] ‘ફટ કટ' એવા અવાજ ફટ ટર ક્રિ. વિ. [રવા.] ફિટકાર, ધિક્કારને ઉદ્ગાર ૧, કૅટટિયું વિ.,ન. [જએ ‘ફટ ફટ + ગુ. ‘ક્યું' ત. પ્ર.], ફફ્ટી સ્રી. [+ ગુ, ‘ઈ' ત. પ્ર.] (‘ક્ટ ફૅટ' અવાજ કરતી હાઈ) મેટર સાયકલ, (૨) સ્કુટર ફૅટ-ખારું વિ. જુએ ‘ફટ॰' + બાર ઉઘાડાં બારણાંવાળું, ફટા-ખાર ફ્ટ(ટા)વવું જુએ ‘ફ્લું’ માં. ફ્ટટી (ફ્ટટી) સી. કેર આવવે! એ, ચક્કર
ફૅટાઉ વિ. [જ઼ ફાટવું' + ગુ, ‘આઉ’કૃ. પ્ર.] સુકાઈને સૂર ન. હળવું અને તડવાળું સેપારી
ફાટવાના સ્વભાવવાળું, ‘ડૅહિસન્ટ' (વ. વિ.)
ટેરાં ન, અ. વ. દાણા કાઢી લીધેલાં ઠંડાં ફૅટયા જુએ ‘ટાયો.'
ક્રેટ ક્રિ. વિ. [જુએ ‘કટ, '−હૅિર્ભાવ.] જએ ‘ફટાફટ.’ ટેળ વિ. [જુએ ફાટવું' દ્વારા.] પવનથી તૂટી પડેલ. (૨) પછડાયેલું. (૩) પાકી ન જતાં બગડી જાય તેવું.
કટાક્રિયા પું. જિઓ ‘કટાક’+ ગુ. ‘ઇયું' ત. પ્ર.] જુએ ‘ફટાકડા.’(ર) (લા.) નાજુક અને સુંદરકર કે
જવાન
ટાકી શ્રી. [જુએ ‘ફટાક’ + ગુ. ‘ઈ 'શ્રીપ્રત્યય.] ખાટી પતરા૭. (૨) (લા.) ફૅટાકડી સ્ત્રી [‘ફટાકડા.' ફટાકા પું. [જએ ‘ફટાક’+ ગુ. એ’કૃ. પ્ર.] જએ ટાટોપ પું. [સંટ + આા-ટોવ] (સર્પની ફેણના જેવા) આડંબર. (૨) (લા.) અભિમાન, ગર્વ, હુંકાર ફેટા (વ)વું જુએ ‘ફાટવું’માં,
ફટાણું ન. [જએ ‘કટ૧' દ્વારા] લગ્ન વગેરે પ્રસંગે સામ
સામા પક્ષની સ્ત્રીઓનાં ગાળના પ્રકારનાં ગીતમાંના તે તે અશ્લીલ શબ્દ
ફટાફટ ક્રિ. વિ. જુએ ‘ફટ’-દ્વિર્ભાવ.] ‘ફૂટ ફ્રૂટ' એવા
અવાજથી, (૨) (લા.) તાતાતરત, ઝટપટ, જલદી, એકદમ ફૅટા(-ા)-ખાર વિ. [જુએ ‘કટ'' + Üાર,૧] જુએ ‘ટખારું.'
ફટાયત શ્રી. [જખા ‘ફંટાયું' દ્વાર.] ફટાયાપણું ફટા(-)યા પું. રજવાડાંઓમાં જેને રાજ્ય
ન મળતાં જાગીર આપવામાં આવે કે ન આવે તેવા રાજવીના ભાઈ કે પાટવીથી નાના તે તે રાજકુમાર
જુઆ‘ફેટ' દ્વારા.] ઉઘાડું, ફૅટા-ખાર. (૨)
(લા.) નટ
ફટારવું સ. ક્રિ. [જએ ‘ફાટવું’ દ્વારા.] આંખ પહાળી કરવી, આંખ ફાડેલી કરવી (મરણ-સમયે)
કટારિયું વિ. જુએ ‘ફૅટાર' + ગુ. ‘ઇયું' સ્વાર્થે ત, પ્ર.] ફાટેલું. (૨) (લા.) શાણાવાળું
ટારું ન. જિઓ ફૅટાર' + ગુ. ‘'ત. પ્ર.] આંખનું ફાટી જવું એ (મરણ સમયે). (ર) વિ. તન મેાકળું, ટાર, ખુલ્લું. (૩) (લા.) વંઠી ગયેલું
ટાલ પું. જુએ ‘ફાટવું”+ગુ.‘આવ' કું. પ્ર.] ફાટવું એ, જુદુ પડવું એ
૧
' + ગુ. ‘*' ત.પ્ર.] ફૅટાવ(-4)વું જ ‘ફાટવું’માં,
ફૅટાશ (શ્ય) શ્રી, [જએક ‘ફાટવું' + ગુ. ‘આશ' કૃ પ્ર.] ફાટ, તરડ [(સુતારનું એક હથિયાર) ફટારી(-સી) ન. [ + ગુ. ' ત.પ્ર.] (લા.) વીંધણું