Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 455

પ્રતિબંધાવવું
૧૪૯૦
પ્રતિ-રુદ્ધ
પતી
પ્રે., સ. કે.
પ્રતિમંડ (મ), (-મચ્છ) . સં.] સંગીતનો એક તાલ. પ્રતિબંધાવવું, પ્રતિબંધાવું જ “પ્રતિબંધવું'માં. | (સંગીત.)
[પાસ થતું કુંડાળું, પરિવેષ, પરિધિ પ્રતિબંધિત છે. [૪] જેને પ્રતિબંધ કરવામાં આવ્યું પ્રતિ-મંતલ(ળ) (-ભડલ,-ળ) ન. [સં] સૂર્ય વગેરેની આસ
હોય તેવું. (૨) જે વિશે પ્રતિબંધ કરવામાં આવ્યું હોય તેનું પ્રતિભા સ્ત્રી. [સં] મુર્તિ, પૂતળું, “સ્ટેચ્યું, “આઇડેલ.” પ્રતિ-ભટ છે. [સં] સામા પક્ષને પદ્ધો, હરીફ યોદ્ધો (૨) પ્રતિબિંબ, છાયા, ઈમેઈજ.” (૩) અભિ-ગ્રહ, નિયમ. પ્રતિભા સ્ત્રી. સિં] બુદ્ધિ-બળની વાભાવિક અભિવ્યક્તિ, (જેન.)
[ર્તિ તૈયાર કરવી એ તેજસ્વિતા, પ્રભાવ, “એ,’ ‘ઇસ્પિરેશન' (બ. ક. ઠા). (૨) પ્રતિમાનકરણ ન. [સં.1 માટી પથ્થર લાકડું ધાતુ વગેરેમાંથી સાહિત્યસર્જન વગેરેમાં નવું નવું સર્જનારી અસામાન્ય પ્રતિમા ગૃહ ન. સિં] પું, ન.] મૂર્તિ કે મૂર્તિઓ રાખવાનું પ્રકારની સ્વાભાવિક બુદ્ધિ શક્તિ. (કાવ્ય.)
ઘર કે મંદિર, દેરું, દેવળ, ‘ટેમ્પલ', 'કાઈન' પ્રતિ-ભાગ ૫. (સં.] (આવક કે ઉપજનો) ભાગ, હા , પ્રતિમા–ચિત્ર ન. સિં] છબી, પેટ’
પ્રિતિભાના કુલ-સ્વરૂપ પ્રતિમાન્ડર્શન ન. [8] મૂર્તિને જેવી એ પ્રતિભા-જન્ય વિ. સં.1 પ્રતિભાથી ખડું થઈ શકે તેવું, ઉચ્ચ પ્રતિમાદાન ન. [સ.] મતિનું દાન કરવું એ
દર્શન ન. [સ.] આંતરિક સૂઝ, ‘વિઝન’ (ન. ભે.) પ્રતિમા-ધારી વિ., પૃ. [સં., પૃ.] અમુક જાતના નિયમ પ્રતિભા-દષ્ટિ . (સં.] તર્કશક્તિને પ્રભાવ, કહપના-શક્તિ, ધારણ કરનાર સાધુ ઇમેજિનેશન” (આ. બા.)
[‘ઈટ્યુશન' પ્રતિ-માન ન. [સં] નમ, પ્રતિરૂપ, “કાઉન્ટર પાર્ટ. (૨) પ્રતિભાન ન. [સં] સમઝણ-શક્તિ, ભાન, સૂઝ, સમઝ, છબી, નકલ. (૩) પ્રતિઘાતમાપક, “ઍન્ટિલેગેરિધમ.(2) પ્રતિભાવિત વિ. [ + સં, અવિ7], પ્રતિભા-યુકત વિ. [સં] પ્રતિમાપૂજક વિ. [સં] મૂર્તિપૂજક પ્રતિભાવાળું, પ્રતિભાશાળી
પ્રતિમાપૂજન ન., પ્રતિમાપૂજા સ્ત્રી. [સં] મૂર્તિપૂજા પ્રતિભાવ $ સિં] સામી અસર, પ્રત્યાઘાત, રિ-એકશન" પ્રતિમાલેખ છું. [સં.] પથ્થર કે ધાતુની મૂર્તિઓની પાછળના (ડે. માં.). (૨) અનુદનરૂપ અસર, “
રિસ'
ભાગમાં અથવા/અને નીચેની બેસણીની ધારમાં કોતરેલ પ્રતિભાવંત (વાત)વિ. [+સે, °વત પ્રા. યંત], પ્રતિભાવાન અભિલેખ, “આઈડેલ-ઇરિકશન’ વિ. + સ, જુવાન, .1 જ “પ્રતિભાવિત.
પ્રતિમાલેખન ન. [ + સં. મા-છેવની પ્રતિમા જોઈ ને એની પ્રતિભા-શક્તિ શ્રી [સ.] કલપના-શક્તિ,સર્જન-શક્તિ, ઈમેજિ- પ્રતિ-કતિ ઉભી કરવી યા ચીતરવી એ ક્રિયા, મોડેલ-ડ્રોઇગ' નેશન” (કે. હ)
પ્રતિમા-વિધા સ્ત્રી. [સં.] મૂર્તિઓ કોતરી-ઘડી બનાવવાનું પ્રતિભા-શાલી(-ળી) વિ. સિ., .] જ “પ્રતિભાવિત.” શાસ્ત્ર, આઈકેનેગ્રાફી'
[ર્તિવિધાન પ્રતિ-ભાસ ! [સં.] આભાસ, પ્રતિબિંબ, ઝાંખી. (૨) પ્રતિમા-વિધાન ન. સિં.] મતિઓ કોતરવા-ધડવાની ક્રિયા,
ખ્યાલ, આઈડિંય' (કે. હ.), ઈન્ટયુશન' (બ. ક કા.) પ્રતિમા–શાસ્ત્ર ન. સિં.] પ્રતિભા-વિધા.” પ્રતિભાસ અ. ક્રિ. [સ પ્રતિમાનું , તત્સમ] એકમાં બીજાના પ્રતિમાસ ક્રિ. વિ. [સં] માસિક, દર મહિને, મહિને મહિને,
સ્વરૂપની છાયા પડી છે એ ભ્રામક ખ્યાલ , આભાસ પર મેસમ' થવો. પ્રતિભાસાનું ભાવે., ક્રિ
પ્રતિ-મિત્ર પું. સિ, ન.] શત્રુ [સંધિ. (નાટણ) પ્રતિભાસંપન્ન (-સમ્પન) વિ. સં.] જુએ “પ્રતિભાવિત.' પ્રતિ-સુખ ન[સં.] નાટય-૨ચનાની પાંચ સંધિઓમાંની બીજી પ્રતિભારાત્મક વિ. [સ. વરિ-માર + ગુરુ કામ + ] પ્રતિ-સૂર્ત વિ. સિં] પ્રતિબિંબિત, નકલસ્વરૂપે થયેલું આભાસ-રૂપ
પ્રતિતિ સ્ત્રી. સિં.] આબેહૂબ નકલ, સરખા દેખાવનું સ્વરૂપ પ્રતિભાસાવું જ “પ્રતિભાસવું'માં.
પ્રતિયોગ વિ. [સં] વિરુદ્ધ સંબંધ, વિરોધી પદાર્થોને પ્રતિ-ભાસિત વિ. સ.1 આભાસ-પે દેખાયેલું
સંગ. (૨) વિરોધ, શત્રુતા, દુશ્મનાવટ (૩) હરીફાઈ પ્રતિભા-સુષ્ટિ. [સ.] કવિ ચિત્રકાર કે શિપીની અંત:- પ્રતિયોગિતા સ્ત્રી. [સં.] શત્રુ-તા, દુશમનાવટ. (૨) સંઘર્ષ
ફરણામાંથી નીકળતું સર્જન. (૨) પ્રતિભાથી ઊપજતી મને પ્રતિયાગી વિ. [સે, .] વિરોધાત્મક, “પ્લીમેન્ટરી” મય સૃષ્ટિ
[જવાપણું (કે. હ.). (૨) પ્રતિ-પ્રત્યક્ષ, નેગેટિવ.” (૩) શત્રુ, દુમન, પ્રતિભાનહાનિ શ્રી સિં.] પ્રતિભાનું કોઈ કારણે કુંઠિત થઈ (૪) હરીફ, એરેગેનિસ્ટ’ (દ. ભા.) પ્રતિભા-લીન ચી. [સં.] પ્રતિભાના અભાવવાળું
પ્રતિ-ધ S. [સં.] શત્રુને દ્રો પ્રતિ-ભુજ ૬. [સં.] ચતુરણ અકૃતિમાં સામસામેની પ્રતિરક્ષ છું. (સં.) સામે ૨હી લડનાર (ગે. મા.) બાજ. (ગ.)
[ -પડિ' પ્રતિરક્ષણ ન, પ્રતિરક્ષા સિં.] સંરક્ષણ પ્રતિ-ભૂમિ કી. [સં.] એકબીજાની સામે આવેલ પ્રદેશ, પ્રતિ-૨થ, થી [] સામા પક્ષના પ્રથમ કક્ષાનો યોદ્ધો, પ્રતિ-શ્રમણ ન. [સ.] ઊલટી દિશાનું ફરવું એ, ઊલટું ચક્કર બાબરિયે લડનાર પ્રતિ-મધ્યમ ! સિ.] તીવ્રતર “મ' સ્વર. (સંગીત પ્રતિ-રવ પું. [સં.] જુઓ “પ્રતિ-વનિ.” પ્રતિ-મર્શ પુ. [૪] નસ્યના પાંચ માંહેને એક ભેદ (નાકમાં પ્રતિપાત્ર ક્રિ. વિ. સિં] દરેક રાત્રિએ, પ્રત્યેક રાતે તેલનાં ટીપાં નાખવાન)
શત્રુપક્ષને દ્ધો પ્રતિરુદ્ધ વિ [સ.] અટકાવવામાં આવેલું. (૨) લેરી લેવામાં પ્રતિમલલ પું. (સં.] સામા પક્ષનો મહલ, પ્રતિપક્ષી મહલ. (૨) આવેલું