Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 410

પીંજણ
સી. [ + ગુ. ‘અણ' (સ્ક્રી.) રૃ. પ્ર.] પીંજનું એ. (૨) (લા.) વાતને નકામી ચેળવી એ, ટાહેલું
પીંજણ વિ., ન. [જુએ ‘પીંજવું’ + ગુ, ‘અણુ' ક વાચક ફૅ. પ્ર.] પીંજવાનું સાધન પીંજણુ ન. પગનું એક ઘરેણું પીંજણુ-વેરા પું. જ‘પીંજણ ' + ‘વેરા.'] પીંજારા
પાસેથી પીંજવા સમખ લેવાતા ધંધા-કર
પીંજણુ-સાદડી સ્ત્રી, [જએ પીંજણ॰' + સાદડી.’] પીંજવા સમયે વપરાતી એક જાતની ચટાઈ
‘ઈ ' હી'વાચક
પીંજણી સ્ત્રી. [જુએ ‘પીંજવું' + ગુ. ‘અણી' ક્રિયાવાચક કૃ. પ્ર,] પીંજવાની ક્રિયા, પીંજણ પીંજણી વિ., . [જુએ ‘પીંજણું' + ગુ. પ્રત્યય.], “Àા પું. [જુએ ‘પીંજવું' + ગુ. અ' ક કૃ. પ્ર.] પીંજવાનું યંત્ર, કાર્યાČંગ મશીન' પીંજરા-ગાડી સ્ત્રી. [જુએ ‘પીંજરું’+ગાડી.'] જવા આવવાનું એક ભારણું હોય તેવી ગાડી. (ર) હિંમ પશુએ તેમજ કતરાંને પૂરવાની ગાડી પીંજરિયા વિ., પું. [જએ પીંજરું' + ગુ. ‘ઇયું' ત. પ્ર.] વહાણના કવા ઉપર રહી તપાસ રાખનાર અધિકારી નામુ`. (વહાણ,)
પીંજવું સ. ક્રિ. [સં. વિલ ] (ખાસ કરી ના) રેસા છૂટા પાડવા. (ર) (લા.) એકની એક વાત વારંવાર કલા કે ચર્ચા કરવી. પાળવું કર્મણિ, ક્રિ. પીંજવવું કે, સ. ક્રિ પીંજાઈ શ્રી. [જએ ‘પીંજવું’ + ગુ. ‘આઈ ’કૃ.પ્ર.], મણુ ન. [+ ગુ, ‘આમણ' રૃ. પ્ર.], મણી સ્ત્રી. [ + ગુ. ‘આમણી’ ટ્ટ, પ્ર.], પીંજવાની ક્રિયા,(૨) પીંજવાનું પીંજારાનું મહેનતાણું પર્પીનર (-૨૫) શ્રી. [જએ પીંજવું' દ્વારા.] પીંજવાનું યંત્ર કે સાધન, પીંજણી
૧૪૪૫
પીન્નર(-૨)ણુ (ણ્ય) સ્ત્રી. [જએ ‘પીંજર' + ગુ. ‘અ(એ)ણ' પ્રત્યયય.] પીંજારાની (જે પાતે પણ પીંજવાનું કામ કરતી હાય છે.)
પીંજારાં ન. ખ., ૧. લેલાં-લેલાડાં કે સાત-ભાયાથી જાણીતાં પક્ષી (એ સાતેક જેટલાં હંમેશાં સાથે જ હાય છે.) પીંજારી॰ ી. [જજુએ ‘પીંજારા’ + ગુ. ઈ ’સ્ક્રીપ્રત્યય] જએ ‘પીંજારણ,’ [લેલડાની માદા પાઁજારીને ી. [જએ ‘પીંજારું,' ગુ. ઈ' પ્રત્યય.] પીંનવું ન, લેલું, લેલાડું
પીંજરા પું. સં. વિજ્ઞાñ- > પ્રા. વિંનામ-] પીંજવાના ધંધા કરનાર કારીગર. (૨) મુસ્લિમેામાં એ ધંધા કરનારી જ્ઞાતિ અને એના પુરુષ. (સંજ્ઞા.) પૌરુ જુએ ‘પિંડરું.’
પાલી સી. જુએ ‘પીંડલું' + ગુ. ‘ઈ ' સ્ક્રીપ્રત્યય.] જ એ પિંડલી.’
પીંડલું જ ‘પિંડલું.' પીંડલા એ ‘પિંડલેા.' પીંઢાર પું. [સં. વિષ્કાર] ઢોર ચરાવનાર ગાત્રાળ (જૂના સાહિત્યમાં આહીર ભરવાડ રબારી વગેરે માટે વપરાયે છે), પિંડાર
Jain Education International_2010_04
પુચકારી પીંઢાર(-રે): (-ણ્ય) સ્ત્રી. [ ‘પીંઢારા' + ગુ. ‘અ(-એ)ણ' પ્રત્યય.] પીંડારાની ી, ગાવાળણ, પિંડારણ, પિંડારે, પિંડારી [જુએ પિંડારિયા.’ પોંઢારિયા પું. [જએ ‘પીંડારા’+ ગુ, ‘ઇયું' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] પીંઢારી શ્રી. [જએ પીંડારો' + ગુ. ‘ઈ ’ સ્ત્રીપ્રત્યય.] જઆ ‘પિ(-પી)ડારણ.’ [‘પિડારી.૨, પીંડારીને વિ. જુએ પીંડારા' + ગુ. ‘ઈ' ત. ..] જ એ પોંઢારી-વેરા પું. [ + જુએ ‘વેરે.] જુએ ‘પિંડારી-વેરેશ,’ પીંઢારણ (-ણ્ય) જુએ ‘પીંડારણ' –‘પિંડારણ.’ પીંઢારા પું. [સં. વિષ્ણુારh-> પ્રા. વિંટા-] જ એક ‘પીંડાર’પિંડાર.’ [જએ પિંડા’-‘પિંડાળા,’ પીંઢાળા પું. [જુએ ‘પીડા' + ગુ. આછું' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] પઢિયું હું ન. [સં. વિન્નુિTM > પ્રા. વિમિ-] જએ ‘પિડિયું.’ પીંડી સ્ત્રી. [સં. વિષ્ણુદ્દા> પ્રા. પિક્રિયા] જુએ ‘પિંડી.નૈ’ પીંડું ન. [સં. fish-> પ્રા. વિમ-] જુઓ પિડું.’ પીડા પું. [જએ પીંડું.'] જુએ પિડા,’ પીંડારણ જ પિંડારણ,’ પીંડાલ જુએ ‘પિંડાલ.’
પીંઢર (રય) શ્રી. માટીની ભીંત [અમલ પીંઢારા-શાલી સ્ત્રી. [જુએ પીંઢારા' + ક઼ા.] લૂંટી લેવાના પીંઢારા પું. અંગ્રેજોના આરંભના ભારતીય શાસનના સમયની મધ્યપ્રાંતના પ્રદેશની લુટારુ જાતિ અને એને પુરુષ. (સંજ્ઞા.) પીંઢરી જએ પિંઢરી.' પીંઢાર જ ‘પિંઢાર.’ પીંઢારિયું, પીંઢારું જુએ ‘પિંઢારિયું’– ‘પિંઢારું.' પીપણુ (-ણ્ય) સ્ત્રી, ત્રાજવાના પાંગરે તથા છરી વગેરેના મ્યાન પર પડાતી અટપટી ગાંઠ પીપર(-) (-રથ,-ળ્ય) જએ ‘પીપર.’ પીંપળ-પટ્ટી (પીપળ્ય-) જએ ‘પીપળ-પટ્ટી,' પીપળે જ પીપળે.' પુકાર જુએ ‘પાકાર,’ [ત્રે, સ. ક્રિ. પુકારવું જએ પેાકારનું.' પુકારાવું કર્મણિ, ક્રિ. પુકારાવવું પુકારાવવું, પુકારાયું જુએ ‘પુકારનું’– ‘પાકારવું’માં. પુકુર ન. સ. પુર્> પ્રા. પુર, ભંગા] તળાવડું પુખ્ત વિ. ાિ, પુખ્તપ્] પાકી બુદ્ધિ કે સમઝનું, પ્રૌઢ, (ર) મુખ્ય, મેઢું. (૩) કાયદેસર ઉંમર-લાયક, ‘મૅજર.’ ‘ઍઢટ.' [॰ વિચાર (રૂ. પ્ર.) ઠરેલા વિચાર] પુખ્તગી સ્ત્રી. [।.], પુખ્તાઈ શ્રી. [+ગુ. ‘આઈ ' ત. પ્ર.] દુનિયાને અનુભવ, પ્રૌઢિ
યુગરાવવું જ પૂગરનું’માં, પુગાડવું જ પૂગનું માં.
પુત્રાણુ ન. જિએ ‘પુગાવું' + ગુ. ‘અણુ' કૃ· પ્ર.] પહેોંચી
વળવાની શક્તિ – સમય
પુચકારવું સ. ક્રિ. [રવા.] (બાળકને) છાનું રાખવું. પુચકારાવું કર્મણિ, ક્રિ, પુચકારાવવું કે, સ. ક્રિ પુચકારાવ, પુચકારાયું જુએ ‘પુચકારવું’માં, પુચકારી શ્રી. આ ‘પુચકારવું’ + ગુ.' È. પ્ર.] (બાળકી) છાનું રાખવાની ક્રિયા