Page Text
________________
પિછાણ
૧૪૩૫
પિતૃ-તિથિ
પિછાણ (-ય) સ્ત્રી. [જ “પિછાણવું.'] ઓળખાણ, પરિ- પિતર પું, બ. ૧. [સં. પિતા:, ૫. વિબ. વ.] પિતૃઓ,
ચય, ટાળે. (૨) જાણ, જાહેરાત. (૩) માહિતી, ખબર. ગુજરી ગયેલા પૂર્વ (૪) (લા) સ્નેહ-સંબંધ
પિતરાઈ વિ. [સં. પિતૃ > અર્વા, તદ્ભવ પિતર+ગુ. “આઈ' પિછાણવું સ.ક્રિ. [સં. પ્રતિ + મfમનાનાં - = પ્રાથમિનાના-> ત. પ્ર.] એક જ પિતૃકુળમાં ઉત્પન થયેલું સગું, સમાન
પ્રા. પંહિમા-] પિછાણ હોવી, ઓળખવું, પિછાનવું, પિતૃવંશનું, સગોત્ર પરિચય હો. પિછાણવું કર્મણિ, જિ. પિછાણાવવું પિતર(રા-રેણુ (-ણ્ય) સ્ત્રી, જિઓ “પિતરાઈ ' + ગુ “અછે, સ.કિ.
(-એણ” પ્રત્યય.] પિતરાઈ બહેન, પિતરાણું પિછાણાવવું, પિછાણવું જ “પિછાણમાં.
પિતરાણ (-શ્ય), શું સ્ત્રી. [એ “પિતરાઈ + ગુ. “આણુ” પિછાન સ્ત્રી, જિએ “પિછાનવું–હિં]
–ણ” સ્ત્રી પ્રત્યય.] જ “પિતરણ. જિઓ “પિતરાઈ.” પિછાનવું સ કિ. જિઓ ‘મિણ', પરંતુ હિમાં થઈને પિતરાયું વિ [જ “પિતરાઈ' + ગુ. “ઇયું સ્વાર્થ ત. પ્ર.] ઉછી.] જુઓ પિછાણવું.' પિછાનવું કર્મણિ, મિ. પિતરાં નબ. વ. સિ. પિતૃ>અર્વા. તદ્ભવ, પિતર' + ગુ. પિછાનવવું, પ્રે., સક્રિ.
‘આ’ ૫. વિબ. વ.] (લા.) નવું ધાન્ય ખાવાને દિવસ પિછાનાવવું, પિછાનાવું જ પિછાનવું'માં. [વંગેટ (રાનીપરજમાં જાણીત) પિટી સ્ત્રી કેડે બાંધવાની લુગડાની લાંબી સાંકડી પટ્ટી, પિતવન ! એ નામને એક છોડ પિછેડી ઓ “પછેડી.”
પિતા ન., - મું. જિઓ “પીત' દ્વાસ] જયાં કુવાના પિછેડે જ પડે.”
[માણસ પાણીથી શિયાળુ -ઉનાળુ પાક તૈયાર થતું હોય તેવું ખેતર પિછવું ન. લેહીથી ભરેલું કાંઈક પાતળું દેખાવમાં સુંદર પિતા-ળિયું વિ, ન. [જ પિત્તળ’–‘પીતળ” + ગુ. ઈયું પિરી સ્ત્રી, એક જાતની ભાજી
ત. પ્ર.] પિત્તળનું નાનું વાસણ. (૨) (લા.) હલકા સેનાનું પિચેરી સી. તરેલામાં પિટિયાના થડમાં નખાતી ઘરેણું લાકડાની ફાડ
[(પારસી.) પિતા છે. [સં.] જનક, બાપ, તાત બાપા, બાપાજી પિચરી સ્ત્રી, કેડ ઉપર વીંટાળવાને ધોળી શણનો પટ્ટો. પિતાજી !., બ, . [+જાઓ “જી” (માનાથે).]પિતા, પૂજ્ય પિળિયું ન. તીવ્ર દંશવાળું એક નાનું પાંખવાળ જંતુ, (૨) પિતામરી સ્ત્રી. સિં, પીતામ્યુરિયામાં ઉત્તર પદ સં. અશ્વ (લા.) ઉરચું દૂબળું માણસ
>પ્રા, સંવરિભ] જુઓ પીતાંબરી.” પિપૂડી સ્ત્રી. ગેરાડુ જમીન
પિતામહ છું. [] પિતાને પિતા, દાદે પિટક પું[પાલિ.] પેટી, પટારો. (૨) બં દ્વિધર્મીઓનું એક પિતામહી . [સં.] પિતાની માતા, દાદી, દાદીમા પ્રકારનું ગ્રંથસાહિત્ય-ત્રિપિટક વગેરે. (બૌદ્ધ)
પિતા-શ્રી પું, બ. વ. [+સ, માનાર્થે માત્ર જ “પિતાજી.” પિટ-ક્લાસ . [અં] નાટક-શાળા સિનેમા-ગૃહ વગેરેમાં છેક પિતુ પં. [fa] જુઓ પિતા.' (પદ્યમાં.) છેલા દ૨ જાન વગે. (૨) (લા.) અધમ કે હલકા લોકેના પિત પં. બ, વ, સિં. રૂપ વિનાને શબ્દ જ એ પિતર’ સમૂહ
પિતૃ-સણ ન. [સ, સંધિ વિના] પિતા તેમજ પૂર્વજનું ઋણ, પિતાવવું પીટડવું'માં.
વડીલો તરફની વંશની ફરજ. (૨) બાપ-દાદા મકી ગયા પિટાઈ સ્ત્રી. જિઓ પીટવું' + ગુ. “આઈ 'કુ પ્ર] પીટવાનું હોય તેવું કરજ મારવા માટેનું મહેનતાણું
પિતૃ-કર્મ ન. [સં], પિતૃકારજ ન [+ જ કારજ.”] પિટા-પીટ (નેટ) સ્ત્રી, જિઓ પીટવું'- દ્વિભવ.] વારં-વાર પિતૃ-કાર્ય ન. [ + સં.] બાપ-દાદાને લગતી શ્રાદ્ધ-ક્રિયા છાતી પીટવાની ક્રિયા. (૨) સખત મારામારી, મારકુટ વગેરે કાર્ય
[થયો હોય તેને સીધો વંશવેલો પિટાવવું, પિટાવું જ પીટવું'માં.'
પિતૃ-કુલ(ળ) ન [સં.] પોતાને જે પિતાને ત્યાં જન્મ પિટ હા-ઠ ૫. હિં. પિટ ઠી અનુયાયી, (૨) સબ, મિત્ર. પિતૃ-કન્ય ન., પિત-ક્રિયા સ્ત્રી [સ.] જુઓ ‘પિતૃ-કર્મ.'
(૩) સહાયક, મદદગાર. (૪) જોડીદાર રમનારે, ભેરુ પિતૃગણ ૫. સિં] મૃત પૂર્વજોને પિતૃ-લોકમાંને સમુહ પિઠવણ કું. એ નામનો એક છેડ, નાનો સર પિતૃ-ગત છે. [૪] પિતા કે બાપ-દાદાઓ તરફથી વારસામાં પિડિયાળું વિ. [જ એ પીઠી' + ગુ. “ઇયું' + આ' ત. મળેલું
[વડીલોના સંબંધનું પ્ર.1 પીઠીને લેપ કર્યો છે તેવું (વર-કન્યા કે બડા પિતૃ-ગામી વિ. [,, ૫.1 પિતાને લગતું, પિતા-સંબંધી, પિઠેરી, ૦ અમાસ સ્ત્રી. [ + જુઓ “અમાસ.'] શ્રાવણ વદિ પિતૃ-ગૃહ ન. [સ. પું, ન.] બાપનું ઘર, પિયર
અમાસને દિવસ(કે જ્યારે હિંદુ સૌભાગ્યવતીઓ માતાજીના પિત-ગૌરવ ન. [સં] બાપ-દાદાઓની ચાલી આવતી પ્રતિષ્ઠા પૂજનનું વ્રત કરે છે.) (સંજ્ઞા.)
[૫જનનું વ્રત પિતૃ-ઘાત ૫. [સં.] બાપનું ખન, પિતૃ-હત્યા પિડેરી-વ્રત ન. [ સં] પિઠારી અમાસનું સ્ત્રીઓનું માતાજીના પિતૃ-ઘાતક વિ. [સ.], પિતૃ-ઘાતી વિ. [સં., પૃ.], પિતૃપિઠું જ “પિટહુ.”
ન વિ. [સં.] બાપનું ખની, પિતૃ–હયારું પિવન સ્ટી. પિડી
પિતૃતર્પણ ન. [એ.] પિતૃઓને ઉદ્દેશી કરવ માં ૨ હતા પિડેલું ન. ઘેળા ફૂલવાળો એક જાતનો વેલે
પાણી રેડવાની ધાર્મિક ક્રિયા [સાંવત્સરિકન દિવસ પિતલ ચી. એ નામનું એક પક્ષી
પિતૃતિથિ સી, સિં.] પિતાના મરણની મિતિ, પિતાના
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |