Page Text
________________
પાનાં
૧૪૧૬
પાનેલ
પન ન. જિઓ “પાન” ગુ. ” સ્વાર્થ ત. પ્ર.] પાનવું. પાન-મહાલ (-માલ) . જિઓ પાન' + “મહાલ.'] (પધમાં.)
(લા.) નાગરવેલના પાનની ખેતી ઉપર વેરે પાનદિયું ન. [ ઓ પાનડું' + ગુ. “યું' ત. પ્ર.] કાનમાં પાનવાળો વિ., પૃ. [જ એ “પાન' + “વાળું' ત. પ્ર.] પહેરવાનું એક ઘરેણું
નાગરવેલનાં પાન કેરાં તેમજ કાયા-ચનાવાળાં વેચનાર પાનદિ વિ., પૃ. જિઓ પાનડિયું.] એ નામનું એક વેપારી, તંબોળી પાનડી રહી, જિઓ “પાનડું'+ ગુ. ‘ઈ’ અપ્રત્યય.] પાનસારી છું. દેશી દવા ને એસરિયાં વચનાર વેપારી નાનું કુમળું પાંદડું. (૨) સ્ત્રીઓના કાનનું એક ઘરેણું, પાન-સાંકળ સી. [જ પાન'+ સાંકળ.'] નાના પાંદપાંદડી
દાના આકારની નાની સાંકળ (બારણાં વાસવા માટેની) પનડું ન. જિઓ પાન' + ડું સ્વાર્થે ત...] પાંદડું પાન-સૂર ન. કડળનાં સૂકાં પાંદડાં પાન-બેલ(-ળ) (-તઓલ,-ળ.) પું. જિઓ પાન + પાન-ફૂંધામણ (-ય), અણી ઢી. [જ એ “પાન + “તંબોલ,-ળ.'] (લા.) એ નામનો એક છેડ
સંધવું' + ગુ. ‘આમણ..ણી’ કુ. પ્ર.] (લા.) એ નામની પાન-થરા સી. ચેખણ ઘડેલી પથ્થરની લાદી
અમરેલી બાજ ખેલાતી એક રમત પાન-દાન ન. જિઓ “પાન + કા.],- ની સમી. [ કા. પાન-એપારી ન., બ.વ. [જએ “પાન + ‘પારી....]
ઈ” પ્ર.], -નિયું ન. [ + ગુ. “ઇયું છે. પ્ર.] નાગરવેલના પાન અને સોપારી. (૨) જ “પાનગુલાબ.” (૩)(લા.) પાન વગેરે રાખવાની પેટડી
નાની બક્ષિસ. (૪) લાંચ પાન-દેણ છું. [સં.] પીવાની આદત, દારૂનું વ્યસન પાનાં પુસ્તક ન, બ.વ. જિઓ “પાનું' + ગુ. “ બ.૧, પાન-૫ટી,દી સી. જિઓ “પાન + પટી, કી.] નાગર- પ્ર. + સં.] ધર્મશાસ્ત્રના ગ્રંથ વેલના પાનની ચન-કાયાસેપારી ને સુગંધી દ્રવ્યવાળી પાનિયું ન. જિઓ “પાનું' + ગુ. “ઇયું' ત. પ્ર.) હું એક બીડી. (૨) છાપરાનાં નેવાં નીચેની લાકડાની કાંઈક પાનું. (૨) બે પાંદડાં વચ્ચે કણક દબાવી કરેલી રોટલી. ભાતીગર પદી, મેતિ
(૩) (લા.) જિંદગીભરનો સંબંધ. [૦ કીઘઉં (રૂ. પ્ર.) પાન-૫ડે છું. જિઓ “પાન + પડે.'] નાગરવેલનાં નસીબ ખીલવું. ૦ ખસી જવું, ૦ તૂટી પઢવું (રૂ. પ્ર.) પાનને કળનાં કે એવાં બીજાં પાંદડાંમાં બાંધેલે હીટ પડતી થતી. ફરવું (રૂ. પ્ર. બુદ્ધિ ફરી જવી. (૨) નસીબ પાન-પાત્ર ન. [૪] પ્રવાહી પીવાનું કોઈ પણ વાસણ ફટવું, દુર્ભાગ્ય શરૂ થવું પાન-પેટી હી. જિઓ “પાન + પેટી.1 જ પાન- પાની' (પાકની) સી. [સં. પાUિL > પ્રા. હિમા1 દાન.' દાન?
પગના તળિયાને એડી તરફ સપાટીને ભાગ, પેની પાનફળિયું વિ. [જ એ પાનખ+ “ફળ”+ ગુ. ઈયું. પાની સ્ત્રી. [સ વળા) પ્રા. નિમા] (ખાસ કરીને ત, પ્ર.] (લા.) ખૂબ લાડકું, ઘણું લાડકવાયું
બાવળનાં પાંદડાં. (૨) મગફળીની ડાંખળી. (૩) શેરડીનું પાન-ફઈ (-) કી. એ નામને એક છોડ, જેવંતી
પણ પાન-ફૂલ ન, બ.વ. જિઓ “પાન + “લ.”] (લા.) જઓ પાની-ઢક (પાની-૭) વિ. [જ એ “પાની”+ ઢાંકવું.']. પાન-ગુલાબ.' (૨) સામાન્ય ભેટ
પગની પાની કંકાય તેટલું. (૨) (લા.) મર્યાદાથી ઢાંકેલું પાન-ફલિયું વિ. [+ગુ. “' ત. પ્ર.] ફલની પાંખડી પાનું ન. સિ. પુલ->પ્રા. પૂનમ-] જએ “પાન(૩, ૪).” જેવું સુકેમળ. (૨) (લા.) લાડડમાં ઉછરેલું. (૩) ન. (૨) ગંજીફાનું પત્ત. (૭) (આકારસાગ્યે લા.) હથિયાર ચોમાસામાં સફેદ ફૂલ આપતી એક વનસ્પતિનું તે તે -ઓજારનું ફળું, “લેઇડ.” (૪) ચાકીએ ફેરવવાનું નાનું ફલ (ખાવાથી નાગરવેલનાં પાન જેવો સ્વાદ આપે છે.) મોટું ઓજાર. “સ્પેનર.” [ઉકેલવું (રૂ. પ્ર.) એક ને પાન-બાજરિયું જુઓ “પાણ-બાજરિયું.”
એક વાત કે માણસ વિશે વારંવાર કહ્યા કરવું. ૦ ઉઘાટલું પાન-બીડી સમી. [જ એ “પાન' + “બીડી.] નાગરવેલના (રૂ. પ્ર.) કોઈની વાત કે નિદા શરૂ કરવી. • કાઢવું(ઉ.પ્ર.) પાનની ચૂના-કાથા-સેપારી-સુગંધવાળી વીંટાના આકારની હથિયારની ધાર સજવી. (૨) અંત લેવો. (૩) વાત પદી. (૨) જુએ “પાન-ગુલાબ.'
ઉખેડવી. બાલવું (રૂ. પ્ર.) બદલો લેવા સામાનો પાન-બીડું ન. જિઓ “પાન + ગુ. બીડું] જુઓ અગાઉને ઇતિહાસ જોવો. ૦ ૫હવું (રૂ. પ્ર.) જિંદગી
પાન-બીડી(૧).” (૨) એક બીડી અને છૂટાં ચાર કે વધુ સુધીને સંબંધ રહે, પનારું પડવું. ૦ ફરવું (રૂ. પ્ર.) પાન હોય તેવું (મંદિરમાં ઠાકોરજીને ધરાતું) વટલું ચડતી શરૂ થવી. શોધવું (રૂ. પ્ર.) કોઈના વાંક શોધવાપાન- થો લિ., . [+જુએ “બડવું’ + ગુ. “શું” ભૂક] પાછલી વાત શોધવી. (૨) મત મેકલવું]. (લા) મેતી માટે ડબકી મારનારે, મરજીવો
પાનેતર ન પરણતી વેળા હિંદુઓમાં કન્યાને પહેરવાની રાતી પાન-ભાત (-ત્ય) સી. [ ઓ ‘પાન' + “ભાત.] પાંદડાંની કે કેસરી કિનારની (અને કવચિત વચ્ચે વચ્ચે એ રંગનાં
ભાત (ડિઝાઈન). (૨) એક પ્રકારનું પાટણનું રેશમી વસ્ત્ર ધાબાંવાળી) સુતરાઉ કે રેશમી સફેદ સાડી (પટેળું)
પાનેરી વિ. જિઓ “પાન દ્વારા. (બારી-બારણમાં પાન-ભૂમિ પી. [સં.] દારૂનું પીઠું
પાનમાં તકતી મુકાય છે તેવું) તકતીવાળું પાન-ભેય ન. સિં] પીવાનું અને જમવાનું
પાનેલ રહી. [એ. “પેનલ] કમાડની પાનમાં નાખવામાં
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |