Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 368

પાખંડ-વાદ
પાખંઢ-વાદ (પાખણ્ડ-) શ્રી. [સં.] ધર્મવિરુદ્ધ હોય તેવા મત-સિદ્ધાંત
પાખંતવાદી (પાખણ્ડ-) વિ. [સં., પું.] પાખંડવાદમાં માનનાર પાખંઢ-વિદ્યા (પાખણ્ડ) સી. [સં.] ધર્મમાંથી ચલિત કરે એ પ્રકારે કરવામાં આવતી ધાર્મિક રીતિ-પદ્ધતિ
પાખંઢ-શાલી (પાખણ્ડ-) શ્રી. [+žા.] પાખંઢ ચલાવવાની રીતિ-નીતિ, નાસ્તિક-તા
પાખંડિયું (પાખણšયું) વિ. [+ ગુ. ‘થયું' ત. પ્ર.], પાખંડી (પાખણ્ડી) વિ. [સં., પું.] પાખંડ ધર્મ ચલાવનારું, હાઇપ્રેાક્રિટ' (જૈ. લિ.), ‘કેરેટિક' (વિ. કે.) (૨) (લા.) કુટિલ, લુચ્ચું. (૩) પર્ત, ઠગાઈ કરનારું
૧૪૦૩
પાખાસ પું. [૩. પ્રા. વવવ દ્વારા] બૂમ-બરાડા પાખી (-કી) સી. [સ, પાક્ષિકી> પ્રા. વિણાં] પખવાડિયાને
કામ બંધ રાખવાના દિવસ, અણ્ણાળે, અગતા. [॰ ખૂલવી (રૂ. પ્ર.) કામ-ધંધે વળગવું. ૦ પઢવી (રૂ.પ્ર.) ૨૫ પડવી. ૦ પર જવું, ૰ પાળવી (રૂ. પ્ર.) કામ-ધંધાની રત્ન પાડવી] પાખીરું, એ ના. યા. સં. શ> પ્રા. વલ] વિના. (*, ગુ.) પાખે(-ખા)ઢ કું. પાડાશ, સંનિધિ પાખા પું. [સં. રક્ષñ-> પ્રા. •પણળ] પાસેની દીવાલ,
(ર) એકઢાળિયું પાખાર છું. કટવાળા
પાખાટું ન. [જગુ. ‘પાગ' દ્વાર] પગ પાખર જઆ પાખેડ,’
પાત્ર હું. [સં. નવાઘ> પ્રા. મળ] (જૂ, ગુ.) પગ પાગર (-૫) સી. જઆ ‘પાજ’ પાગઢડું ન. [જુએ પાગડું' + ગુ. ‘’ સ્વાર્થે ત.પ્ર.] [જુએ પા.'], પાગડું ન. [જુએ પાગ' દ્વારા.] આધારનું.ઠેકાણું, આશ્રય-સ્થાન. (૨) પગ મૂકવાનું સ્થાન, આઠે. (૩) પગડું, (૪) (લા.) વગ-વસીલે
પાગ(-૪)4 (-ડચ) સ્ત્રી. કાઈ પણ ખેંચીને લઈ જવાનું ટારડું પા(-પે)ગડું ન. [જુએ ‘પાગ' દ્વારા.] ઘેાડા વગેરે ઉપર
સવારી કરતાં એ ઉ ખાઇ જેમાં પગના કણા રાખવામાં આવે છે તે લેાખંડનું પણું
પાગર (-રથ) સ્ત્રી, દારડું બાંધવાના વહાણના સુકાન પાસેના ખીલે। કે આંકડા. (વહાણ.)(૨) પવન પડી જવાથી હાંડીને ટારડાં વડે કિનારે ખેંચવા ડાલ સાથે બંધાતું ઢરડું, (વહાણ.) (૩) જોઢાની વાધરી
પાગરણ ન. પથારી પાથરવાના સામાન, ખિસ્તર પાગરાણી સી. એકથી વધુ સ્થળેથી આવતા પગાર પાગ(-ગે)રી પું. [જ એ ‘પાગ’ દ્વારા.] પગે ચાલનાર સૈનિક, પાયદળના સૈનિક
પાગરાટ ન. ખજૂરીનું ઝાડ, ખંજરી પાગલ વિ. [હિં.] ચિત્ત-ભ્રમ, ગાંડું. (૨) (લા.) ભૂખ, બેવક પાગલ-ખાનું ન. [+જુએ ‘ખાનું.'] ગાંડાઓને રાખવાનું સ્થળ, યુનેટિક’
પાત્રલ~તા શ્રી. [સં.] ગાંડપણ, ‘એસાઈલમ' (રા. વિ.) પાગલ-લણા પું., ખ.વ. પેાલા દાણા. (૨) ન. પગનું પેલા
Jain Education International_2010_04
પાધડી-પત
દાણાવાળું એક ઘરેણું [ફ.મ.] જુએ ‘પગે-લગણ, પાગ-લાગણું 1. [જુએ પાગ' + ‘લાગવું’+ ગુ. અણું' પાગલ છું. એક ડગલું પણ આગળ ચાલી ન શકાય એવી સ્થિતિ [ઝુલાવતી વેળાના ઉદ્ગાર પાગલા-પા ક્ર,પ્ર. બાળકને પગના બે પંજા ઉપર ઉભાડી પાળિયા પું, [જએ ‘પાગ' + ગુ. ‘ઇયું’ ત, પ્ર.] કૂવામાં ઊતરતી વેળા પગના અંગૂઠાથી પકડવાનું સહાયક દોરડું. (ર) (લા.) સહાયક સાથીદાર. (૩) જાસૂસ, ગુપ્ત-ચર. (૪) ખેપિયા, કાસદ
પાળિયાર છું. ચૂડી ઉપર ચીપ બેસાડવાની ફૂદળીવાળી રેખ
પાશુર ન. યાદ કરવું એ પાશુરાવવું, પારાવું જ ‘પાનું’માં, પાશૂકું સ. ક્રિ, વાગાળવું. (ર) (લા.) પચાવી પાડવું, એળવવું. પાગરાવું કર્મણિ., ક્રિ. પાશુરાવવું કે., સક્રિ પાગર (૨૫) સી. કિનારી, કાર, ધાર, (ક.મા.મુ.) પાગેરી જએ ‘પાગી.’ પાગા હું. એક જાતનું ઘરેણું. (પારસી.) પાગાડી જુએ પંગાઢા,’
પાથ શ્રી. [ત્રજ,] પાષડી, માથા-બંધન પાઘડ (ન્ડય) જુએ ‘પાગડ,’ પાઘરિયાળું વિ. જ‘પાધડી' + ગુ. ‘થયું' + આછું.' ત. પ્ર.] જેણે માથે પાઘડી બાંધેલી છે તેવું, પાઘડીવાળું પાઘડી સી. [જુએ પાપડું' + ગુ. ‘ઈ’ પ્રત્યય.] જ ‘પાષ.’ (ર) (લા.) સારાં કામ બદલ અપાતી. ભેટ. (૩) મકાન ભાડે લેવા જતાં (મુંબઈ જેવામાં) આપવી પડતી હક છોડવાની રકમ, પ્રીમિયમ,’ [૰ માપી (રૂ.પ્ર.) દલાલી આપવી. ૦ ઉખાળવી (૩.પ્ર.) જાહેરમાં ફજેત થયું. ૦૬તારવી (રૂ.પ્ર.) વિનંતિ કરવી. (૨) માફી માગવી, ૦ ઊલટી આંધવી, ૰ ઊંધી ઘાલવો (રૂ.પ્ર.) ફરી જવું (વચનમાં). (ર) વાળું મૂ કશું. એ ખેટલું (રૂ.૫.) અમુક રકમ આપી જમીન ખેડવા લેવી, ૦ ગુમાવવી (રૂ.પ્ર.) બેઆબરૂ થયું. • ઘાટમાં આજીવી, ક પાટમાં બાંધવી (રૂ.પ્ર.) સેાગ ઉતારવા. ૦ થાયી (૩.પ્ર.) પાઘડી પહેરવી. ૰ એ હાથે ઝાલીને ચાલવું (રૂ.પ્ર.) વહેવારુ રીતે વર્તવું. ૰ દેવી (રૂ.પ્ર.) જએ પાઘડી આપવી.’૦નીચી કરવી (રૂ.પ્ર.) કાલાવાલા કરવા ૦ને પણી (રૂ.પ્ર) સારી સફળતા મેળવતા માણસ. ને પેચ સંભાળવા (-સમ્ભાળવા. (૩.પ્ર.) આબરૂ સમાલવી, ના વળ છેડે (૩.પ્ર.) પરિણામ આખરે સમઝાય. ૦ પગે મૂકવી (ફ.પ્ર.) નમી પડવું, લાચારી બતાવવી. ૦ ફેરવવી (૩.૫) નામુકર જવું, ફેરવી બાંધવું. . બગલમાં મારી (૩.પ્ર.) આબરૂ જવાની દરકાર ન રાખવી. ૰ બદલવી (રૂ. પ્ર.) દેવાળું કાઢવું. ૰ બંધાવવી (-અધાવવી) (રૂ.પ્ર.) જશ અપાવવા. (ર) અપજશ અપાવવા. (કટાક્ષમાં), ૦ મકવી (૩.પ્ર.) વાળું કાઢવું, ખેલ્યું કેથી બેસવું, નાનુકર જયું.
..
મૂકીને આવવું (૧.પ્ર.) ખેતરાઈ આવતું. ॰ લેવી (રૂ.પ્ર.) ઢગવું, ખેતરવું, અવળી પાઘડી સૂકવી (૩.પ્ર.) દેવાળું કાઢવું. ફેર પાઘડી બાંધવી (૩,પ્ર.) બન્યું ક્રી જવું] પાઘડી-પને ક્રિ.વિ. [જુએ ‘પાઘડી’+ ‘પના’ + ગુ.
650'