Page Text
________________
પર્યેષકતા
૧૩૮૩
૫થમ
(ગે.મા.). (૪) તપાસ રાખનાર
પલકવું અ.ક્રિ. [જએ પલક, –ના. ધા.] પલકારો કર. પર્યેષતા સ્ત્રી. [સ.] પષક હોવાપણું
(૨) મલકતું, સ્મિત કરવું. ૫લકાવું ભાવે,કિં. પલકાવવું પર્યેષણ ન.સિં. ઘર + gઘM], અણુ સ્ત્રી, (સં.) શોધ-ખેળ, પૃ., સ..િ ખેજ, (૨) તત્ત્વ-ચિંતન, “ફિલોસે (ગે.મા.)
પલકાર, નર પું. [જ પલકવું' + ગુ. “આર', કુમ. પર્વ ન. [સં.] આંગળીઓના હરકેઈ બે સાંધા વચ્ચે + “ઓ' (સવા) ત...] (આંખનું) મટકું. (૨) ઈશારે ભાગ, વિ. (૨) સાંઠાની હરકેાઈ એ ગાંઠ વચ્ચેના ભાગ, પલકાવવું, પલક જ ‘પલકવું'માં.. પરી, પિરાઈ. (૩) મેટા ગ્રંથને તે તે વિભાગ, કાંડ. પલકે પું. [જ એ “પલકવું' + ગુ. ‘આ’ ક. પ્ર.] એ (૪) પખવાડિયાની આઠમ ચૌદસ પૂનમ અને અમાસની “પલકાર.'
[D., સ.જિ. તે તે તિથિ, પવણી. (૫) સૂર્યની સંક્રાંતિને તે તે દિવસ. પલખવું અ.ક્ર. ચમકવું. પલખાવું ભાવે, કિ. ૫લખાવવું (૬) વર્ષ દરમ્યાન આવતે તે તે તહેવાર, ઉત્સવ, પરબ લખાવવું, પખાવું જ પલખવું'માં. પર્વ-કાલ(ળ) છું. [સં.] પુણ્ય કરવાને તે તે પરબના દિવસ- પલટ (લ્ટ) શ્રી. જિઓ “પલટવું.'] પલટે, પરિવર્તન માને મંગલ સમય, પુણ્ય-કાળ
પલરડું ન. છાબડું, પહેલું પણ સ્ત્રી, સિં.] જઓ “પર્વ (૪-૫-).
પલટણન) સ્ત્રી. [એ. લૅટન] પાયદળ સેનાને એક નાનો પર્વત છું. (સં.] મેટ ગિરિ, પહાડ. (૨) નારદ ઋષિને એકમ (આશરે ૧૦૦૦ સૈનિકેને). (૨) લા.) ચાયું જોડીદાર મનાતે એક પૌરાણિક ઋષેિ. (સંજ્ઞા)
આવતું ટોળું પર્વત-ખેડ વિ. [+ જ ખેડવું' + ગુ. “ઉ” કુ.પ્ર.] પહાડોમાં પલટણિત-નિ) વિ, પુ. [+ગુ. ‘ઇયું ત. પ્ર.] પલટણને હંમેશા ફરનાર, “માઉન્ટેનિયર'
સૈનિક. (ર) પલટણમાં પરચુરણ કામ કરનાર મજૂર પર્વત-માલા(-ળા) સ્ત્રી. [સં.) એક પછી એક લગોલગ પૂરા પલટવું અ.જિ. [સ, પર્યસ્ત મા, પરુદૃ ભૂ. 5, ના.ધા.]
થઈ નવા નવા શરૂ થતા પહાડેની હાર, “રેઈજ' ઊલટાઈ જવું, ઊલટું થઈ જવું. (૨) બદલવું. (૩)(લા.) વચનપર્વત રાજ કું. સિં. પર્વતેમાંનો સૌથી મોટો અને ઊંચે ભંગ કરવો. પલટાવું ભાવે, જિ. પલકવવું ., સ.કિ.
પર્વત-હિમાલય. (૨) સૌથી પ્રાચીન ગણાતો આબુ પર્વત પલટા-પલટી શ્રી. [જ “પલટવું,' -દ્વિર્ભાવ + ગુ. “ઈ' પર્વત-વાસ . સિં] પહાહ ઉપરનું રહેઠાણ અને રહેવું એ કુ. પ્ર.] ઊથલ-પાથલ. (૨) ફેર-બદલી [બલવું એ પર્વતવાસિની વિ, સ્ત્રી. [સં] પર્વતવાળા પ્રદેશમાં રહેનારી પલટાવ છું. જિઓ પલટવું' + ગુ. “અવ' ક. પ્ર.) વિરુદ્ધ સ્ત્રી, પહાડી સ્ત્રી
પલટાવવું, પલટવું જ પલટવું'-૫વટાણુંમાં. પર્વતવાસી વિ. સિ., પૃ.] પહાડમાં રહેનારું, પહાડી પલટાવું જ પલટવું.' પલટાવવું પ્રે., સ.કિ. પર્વતારોહણ ન. [+ સં. મા-જો] પહાડ પર ચડવું એ પલટી સ્ત્રી, જિઓ ‘પલટ'+ ગુ. ‘ઈ' રીપ્રત્યય.] ઊથલે. પર્વતારોહી વિ. [+ સં. મારોહી મું.] પહાડ ઉપર ચડનારું (૨) ફેર-બદલી. (૩) ગાનમાં સ્વરનો પલટે લેવો એ. (૪) પર્વતાસન ન. [ + સં. માસન) એ નામનું યોગનું એક પટાબાજીના એક દાવ આસન. (ગ)
[એક દિવ્ય અસ્ત્ર પલટે પું. જિઓ ‘પલટવું' + ગુ. “એ” ક. પ્ર.] ઊથલે. પર્વતા ન. [સં.] અસ્ત્ર ફેંકતાં પથરા પડે એ જાતનું મનાતું (૨) ફેર-બદલી. (૩) ગાનમાં સવરને બદલાવવો એ. (૪) પર્વતીય વિ. [સં] પહાને લગતું, પહાડી થવું એ કુસ્તીને તેમ પટાબાજીને એક દાવ. [૨ ખા, ૦ માર પર્વતત્પત્તિ સ્ત્રી. સિં પર્વત + સત્પત્તિ] પહાડેનું ઉત્પન્ન
(ઉ. પ્ર.) પલટાઈ જવું. (૨) ફરી જવું, કેરવી બાંધવું] પરિશ સ્ત્રી. ફિ.] જુઓ “પરવરિશ.”
૫લડ છું. છાબડું, પલ્લું, પલટ પર્વ-સંધિ (સધિ) . સં., મું.] પસવની કઈ પણ પલતી જી. અાજે, અગતે, પાખી તિથિ આગલી પાલી તિથિ સાથેનું જોડાણ અને એ પલનું ન. ત્રિજ, ‘પલન' કું, જુઓ “પારણું.'] “પારણું.” જોડાણને સમય
(પુષ્ટિમાર્ગીય મંદિરમાં ૨૮) પર્સ સ્રી. .] થેલી, બટા
પલ પલ ક્રિ.વિ. [જ પલ'-દ્વિભવ.] પળે પળે, ક્ષણે પર્સનલ વિ. [સં.] અંગત, પિતીકું
ક્ષણે, પ્રતિપળ, પ્રતિ-ક્ષણ પહેજ જુઓ “પરહેજ.’
૫૯૫લવું અ.ક્રિ. અનુ.] ચળકવું, ચમકવું. પલપલાવું પહેજ-ગાર જ એ “પરહેજ-ગાર.”
ભાવે, જિ. પલપલાવવું છે, સ.ફ્રિ. પહેંજી જ એ “પરહેજે.'
પલલાટ પું. [જ એ “પલપલનું' + ગુ. “આટ' ક. પ્ર. ૫લ ન. સિ.] ચાર તોલા જેટલું માપ, (૨) માંસ. (૩) સી. પલપલવું એ, ચમકાટ, ચળકાટ [સ, ન.] પળ, ક્ષણ, ઘડીનો સાઠમો ભાગ (શ્વાસ છ વખત પલપલાવવું, પલપલાવું જ પલપલવું'માં. નીકળતા ચાલતા હોય છે એટલો સમય)
૫૩૫()લિયાં ન, બ.વ. ઝળઝળિયાં, આંખનાં ઓછાં પલક શ્રી. [એ. ન.; ફા. પોપચું'] આંખ બંધ થઈ ઊઘડે આંસુ. [ આવવાં (રૂ. પ્ર) આંખમાં ઝળઝળિયાં દેખાવાં.
એટલા સમયની ક્રિયા, મટકું, આંખનો પલકારે. [૦વારમાં ૦ ૫ારવા (. પ્ર.) નજીવી બાબતમાં દુઃખી થવું. ૦લાવવાં (રૂ. પ્ર.) થોડી જ વારમાં]
(રૂ. પ્ર.) આંખમાં આંસુ આવી જવાં) પલક પલક કિ.વિ. [અનુ] મેં મલક મલક થાય એમ ૫લમ ૫. નિદા, અપવાદ
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |