Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 337

પરાક-ચેતન
પરા-ચેતન ન. [સં.] પરાણે રહેલું ચેતન તત્ત્વ, એન્જેક્ટિવ ફૅન્શિયસનેસ' (મ. ન.) (ર) બ્રહ્મ પરાક્રમ ન. [સં., પું.] શૌર્ય, શાતન, બહાદુરી. વીયૅની તાકાત બતાવવી એ. (૨) અળ, શક્તિ, તાકાત. [॰ કરવું (રૂ. પ્ર.) (ચંગમાં) દુષ્ટ કામ કરવું] પરામથા સ્ત્રી. [સં.] (ક્રેઈની) શૂરવીરતાની વાત પરાક્રમ-શાલી(-) વિ. [સં., પું.] પરાક્રમ કરનાર, પરાક્રમી
પરાક્રમ-શીલ વિ. [સં.] પરાક્રમ કરવાની ટેવવાળું પરાક્રમી વિ., સં., પું.] જએ પરાક્રમ-શાલી.’ પરા-ક્રાંત (-ક્રાન્ત) વિ. [×.] જેના ઉપર હુમલા થયે હાય તેનું
પરાગ પું. [સં.] ફૂલમાંનું રજ, કુસુમ-રજ, પુષ્પ-રજ. (૨) નાહ્યા પછી શરીરે લગાડાતા સુગંધી પદાર્થ
પરાગ-કણુ છું. [સં.] ફૂલના રજકણ [બારીક તંતુ પરાગ-ક્રેશ(-સ)ર .પું. [સ.) ફૂલમાંના પરાગા તે તે પરાગ-કાશ(-૧) પું. [સં,] જેમાં પરાગ રહે છે તે પાંખડીએનું ડાડા જેવું મધ્ય કેંદ્ર, પરાગની થેલી, ‘પૉલિનિયમ’ પરાગ-ગમન ન. [સં.] પરાગનું ખીન્ન પુષ્પના પરાગ સુધી જવું (બીજોત્પાદન માટે), પૅલિનેશન' પરા-ગત વિ. [સં.] પાકુ ગયેલું, પાતું કરેલું પરા-ગતિ` સ્ત્રી. [સં.] પાછું જવું એ, પાધું કરવું એ પરા-ગતિ દ્વી, [સં.] પરમ-ગતિ, મેક્ષ, મુક્તિ, નિર્વાણ પરાગતિ-કવિ. [સં.] પાછી ગતિ કરનારું, પાછળ હૅકનારું
(ર) પ્રતિરાષક રિ-એકરાનરી’
પરાગ-મય વિ. [સં.] પરાગેાથી ભરપૂર પરાગ-પુર ન. [સં.] પરાગરા નીકળતા પ્રવાહ પરાગ-રજ ત., સી. [સં. રહસ્ ન.] પરાગને તે તે કણ,
પુષ્પનેજ
પરાગ-રક્ષ પું. [સં.] પરાગમાંનું મધુર પ્રવાહી પરાગ-વંતું (-વત્તું) વિ. [ + સ. °સ્ > પ્રા. °5s + ગુ. ‘”’ સ્વાર્થે ત. પ્ર.] પરાગવાળું, પરાગથી ભરેલું, પરાગમય પરાગંદું, “હું, નદે (પરગન્દુ, "ન્યું, તે) વિ. યા. પરાગન્દહ] વિખેરાઈ ગયેલું. (૨) ખેતી છેાડીને ચાહ્યું ગયેલું પરાગ્-ષ્ટિ સ્રી. [સં.] પરલક્ષી દર્શન કે અભિપ્રાય, ‘ઑબ્જેકટિવ ન્યૂ’ (ક. હ.)
પરાત ક્રિ. વિ. [સં.] સામી બાજુએ, બહારની બાજુએ પરાસ્મુખ વિ. સં., જોડણીની દૃષ્ટિએ પરાંન્મુખ' પણ લખી શકાય; ઉચ્ચારણ સર્વથા એકાત્મક છે.] બહારની બાજ નજર હોય તેવું. (૨) (લા.) વિમુખ, બેદરકાર. (૩) અવળચંડું પરાક્મુખ-તા સ્ત્રી, સં.,જએ પરાક્ર્મુખ,'] પરાફમુખ હાવાપણું
પરામ્મુખી વિ. સં., પું,] જુએ ‘પરાક્મુખ.' પરાચીન વિ. [સં.] પછીના કાળનું, ભવિષ્યનું. (૨) પરાહમુખ
પરાજ (-ચ) સ્ત્રી, પરાત, ઊભા કાનાની તાસક જેવી મેાટી થાળી, મેટી કારણવાળી થાળી, પરાશ પરા-જય પું. [સં.] જિતાઈ જવું એ, હાર, પરાભવ, શકત
Jain Education International_2010_04
૧૩૭૨
પદ્મ-જિત વિ. [સં.] જિતાઈ ગયેલું, હારી ગયેલું શિકસ્ત, પામેલું, પર-ભૂત, વિ-જિત
પરાજ ન. વીસ વીઘા જેટલું જમીનનું માપ [‘પરા-જય' પરાજે પુ. [સં. રા-નર્, અ†. તાવ (ગ્રા.)] જુએ પરા-જેતા વિ., પું. [સં., પું.] પરાજય કરનાર, વિજેતા પરાટ (ટથ) શ્રી. તંગ ભીડવા કે જીન ચા ગાદી ખસી ન જાય એ માટે બાંધવા બનાવેલી બકરાના વાળની ગાદી [બળ, તાકાત, શક્તિ પરાણુ` પું. [સં. વ્રજળ (ગ્રા.)] પ્રાણ, જી. (ર) (લા.) પરાણ` (-ણ્ય) સ્ત્રી. ભીંડીના રેસાને વળ દઈને ટોરડું બનાવવું એ. [॰ સૂકવી, ॰ મેળવવી (રૂ. પ્ર.) ભીડીને પેઈને અને રેસાને પાસે પાસે વળગાડી વળ દેવા. ભૂંસાની પરાણુ (ણ્ય) (રે. પ્ર.) અશકય ભાખત. (૨) ન ખૂટે તેવી લપ કે લખાણ પરાણી શ્રી. [જૂએ પરાણા + ગુ. ‘'' પ્રત્યય.] જુએ ‘પરાણી ૧-૨,
.
9-2
પરાણે (ણ્ય) ક્રિ. વિ. સં. જ્ઞાનૈઃ ત્રી. વિ., ખ. વ.ના વિકાસ] (લા.) ખળાત્કારથી, બળજબરીથી. (૨) ઇચ્છાવિરુદ્ધ. [॰ પરાણે (લ્યે) (ર. પ્ર.) માંડ માંડ] પરાણા` પું. [જુએ ‘પરાશે.''] જઆ પરાણે. ' પરાણે પું. જુએ ‘પાણા.આ’] જુએ ‘પરણે ’ પરાત (ત્ય) સી. એ પરાજ.' (ર) પિત્તળની મેટી
ર,
કડાઈ
પરાત` (-ત્ય) સ્ત્રી. છાસનું પાણી, પરાશ
પુરાતી શ્રી. નાની થાળી
પરાપવાદ
પરાત્પર વિ. [સં.] પરથી પણ પર, સર્વોત્કૃષ્ટ સ્થાન ઉપર રહેલું. (૨) વિ., ન. પર-બ્રા, પરમાત્મા, પરમેશ્વર. (વેદાંત.) પરાત્મા છું. [ä. પર્ + આત્મા] જએ ‘પરમાત્મા.’ પરાત્મથ ન, [+સં. જેથ] પરમાત્મા સાથે એકરૂપતા, પર-માક્ષ [આશ્રય પરાધાર હું. [સં. પણ + માઁ-ધાર] બીજાના આધાર, અન્યના પરધિ શ્રી. [સં, પર્ + આયિ, પું.] પારકાના મનની પીડા
પરાધિકાર પું. [સં. ૧૬ + ઋષિ-રિ] ખીન્નની સત્તા, બીજાના
#s
પ્રાધીન વિ. [સં. ૧૬ + અધીન] પરવશ પર-તંત્ર પરાધીન-તા સ્ત્રી. [સં.] પરાધીનપણું, પરવશ-તા, પરતંત્ર-તા પરાનંદ (-ન૬) પું. [સં. ૧૬ + માન્ય] જઆ ‘પરમાનંદ,’ પરાનુભવ પું. પર્ + અનુ-મવ] ખાજાને અનુ-ભવ પાન્ન ન. સં. વ્ + અન્ન] પારકાનું અન્ન, જાની માલિકીનું અન્ન કે ખાવ
પરાન-ભક્ષક વિ. [સં.] પરાન્તભાગી,પરાન-ભાજી વિ. [સં., પું.], પરાનેાપજીવી વિ. [ + સ. ૭૫-નીવી, પું.] પારકાનું આપેલું કે લીધેલું ખાનાર પરા-પતન ન. [સં. વા+મા-પતન] પાછું આવી પડતું એ, વિવર્તન, પરાવર્તન, ‘ક્રિાઇલ’ (મ. ન.)
પરાપતિત વિ. સં. વા+મા-વૃત્તિa] પાકુ આવી. પડેલું, વિવર્તિત, પરાવતિ ત
પરાપવાદ પું. સં, વ ્ + અવ-વાā] પારકાની ઉપર આળ