Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 299

પક્ષ-વિખવાદ
પકતા-પકડી સ્ત્રી. [જુએ પકઢવું,’-ઢિવિ + ગુ. ‘ઈ 'કૃ.પ્ર.] પક્ષ-વયક વિ. [સં] પાછી ઉંમરનું, વૃદ્ધ, ઘડું, બુઢ્ઢ
ઉપરાઉપરી પકડી લેવાની-ખજે કે કેદ કરવાની ક્રિયા. (૨) એ નામની એક રમત પકડાવવું, પકડાવું જએ ‘પકડવું’માં, પક(-)તાણ(-ય) જુએ ‘પગતાણ.’ ૫૩(-ખ)તાશ(-સ) (-ય, -સ્ય) જુએ ‘પગતાસ,’ પ(-ખ)તું જુએ ‘પગતું.’
પાયરતા સ્ત્રી. [સં.] ઘડપણ, બુઢાપા પાતિ(-તી)સાર પું. [+ સં, ઋત્તિ (-તી)- સાર] મરચાના રોગ પાન્ન ન. [+ સં. મન્ન] રંધાયેલું અનાજ, (૨) જએ પકવાન,’ [આવતા ઝાડા પામ પું. [+ સં. મામ] પાકી ગયેàા મળ, બંધાઈ પક્વાશય પું. [+સં. મારાથ] જેમાં અન્ન પચવા ઉપર આવે છે તે અવયવ, જઠર, હાજરી
ક-પણ ન. [જએ પાકું’ + ગુ. ‘પણ' ત.પ્ર.] પાકું હાવાપણું. (૨) (લા.) પકાઈ, લુચ્ચાઈ [એમ ૫૪(-)લક(-ખ) ક્રિ.વિ. [રવા.] પખાના અવાજ થાય પકડું ન. જિઓ ‘પાકું’ + વડું. ''] જિયું પક(-કા)વવું જુએ ‘પાકવું’માં, [વાનું મહેનતાણું પકવાઈ શ્રી. [જ એ ‘પાકવું’+ ગુ. આઈ' કૃ.પ્ર.] રાંધપાન ન. [સં. વાત્ત (વવવ + અન્ત)] જેમાં પાણીને ઉપયાગ ન થયે. હેાય તેવી હરકાઈ મીઠાઈ (૨) પાકના લાડું. (૩) ગાળ-પાપડી, ગાળ-ચેાપડી, (૪) (સુરત તર માત્ર) ઘેખર ખાજાં અમૃત-પાક સતર-કેણી વગેરે (ન.મા.) પ(-ખ)વાસી સ્ત્રી. [જુએ ‘પકવાસ’+ ગુ. ‘ઈ પ્રત્યય.] પાટિયાં જડવામાં કામ લાગતી લેાખંડની ચારસ કે ગોળ ખીલી અને એવી લેખંડની છડી કે પટ્ટી, ‘બૅટન.' (૨) સંધાડ, ‘લેથ’ પક(-ખ)વાસુંન., -સે પું. [સર॰ મરા, ‘પકાશી.’]
પક્ષ પું. [સં.] પાંખ. (ર) પડખું. (૩) તડ, ભાગ, ‘પાટી,’ ‘સ્કૂલ.' (૪) (મહિનાનું) પખવાડિયું. (૫) સંબંધ. (૬) તરફેણ, બાજ઼. (૭) ‘ડેટા’(ગુ.વિ.). (૮) ‘હાઇપેાથીસિસ.’ [॰ કરવા, ૰ ખેંચવેા(-ખેંચવા), તાણવા, લેવા (રૂ.પ્ર ) ઉપરાણું કરવું, પક્ષપાત રાખવે, પક્ષપાત બતાવવે] પક્ષ-કાર વિ. [સં.] હિત-સંબંધ ધરાવનાર, ‘પાર્ટી.' (ર) તરફદારી કરનાર, ‘ઍડવે ક્રેઇટ.’(૩) વાદી કે પ્રતિવાદી પક્ષકારી સ્રી. [ + ગુ. ' ત.પ્ર.] પક્ષકારપણું પક્ષગત વિ. [સં.] પક્ષમાં રહેલું, તરફદારી કરનાર પક્ષ(-ક્ષા)ઘાત પું. [ + સે. (મા-⟩વાત] પડખું ઝલાઈ જવાના રેગ, લકવે, અર્ધાંગ-વાયુ, પૅરૅલિસિસ' પક્ષોઢાણુ ન. [+જુએ ‘જોડાણ.'] પક્ષમાં મળી જવું એ. (ર) જુએ ‘લાઇન-દોરી,' ‘એલાઇમેન્ટ,’ પક્ષ-તા સ્ત્રી, [સં.] તરફદારી
સ્ત્રી
છાપરાના સાકટા ઉપર જડવાના લેખંડના કે વાંસના જાડો ગાળ ખંટા. (ર) જળેયું
પક્ષધર્માંતા શ્રી. [સં.] પક્ષ (ચર્ચાની ખા”) ઉપર સાધન કે હેતુનું હેલું એ. (તર્ક.)
પકાઉ વિ. એિ ‘પાકવું' + ગુ. ‘આઉ’ કૃ.પ્ર.] પકવવા જેવું. (ર) પાક ઉપર આવેલું
પક્ષ-નિષ્ઠા શ્રી. [સં.] (પેાતાના) પક્ષ કે સમહ તરફની પ્રબળ આસ્થા, (પેાતાના) પક્ષ તરફની વફાદારી પક્ષ-પદ ન. [સં] નામેરી સંજ્ઞા, માનેર ટર્મ' (મ.ન.) પક્ષ-પલટે પું. [+જુએ ‘પલા.’] એક પક્ષમાંથી ખસી બીજા પક્ષમાં જઈ રહેલું એ, પક્ષાંતર, પક્ષ-બદલે, ‘ડિફેક્શન’ પક્ષ-પાત પું. [સં] (પેાતાના) પક્ષ તરફનું વલણ, તરફદારી,
પકાડવું સ.ક્રિ. [જુએ ‘પાકવું;’એનું એક પ્રેરક રૂપ.] ખેાળામાં દાણ લેવા. (ર) દાણ નક્કી કરવા પ-કાર પું. [સં.] ‘પ' વર્ણ. (૨) ‘૫' વર્ણને ઉચ્ચાર પકારાંત (પકારાત) વિ. [+સં. મન્સૂ] જેને છેડે ‘પ’વર્ણ આન્યા હોય તેવું (પદ્મ-શબ્દ). (ન્યા.) [પાચન પકાલ પું. [જુએ ‘પાકવું’+ ગુ. ‘આવ.’] પચી જવું એ, પકવાટ (-ટય) સ્ત્રી. [જુએ પાકવું” દ્વારા.] (લા.) શ્રમ, થાક પા-૩)વવું, પાવું જએ ‘પાકવું’માં, પાળવું સ.ક્રિ. પાકું કરવું, મેઢ કરવું, ગેાખવું પકોડાં ન. [સં. ૧-વટ-> પ્રા. ૪-૩&૪-] એક પ્રકારનાં ભજિયાં
પકડા પકડી
૧૩૩૪
પાડી સ્રી. [જુએ ‘પકડાં’ ( – ‘પડું') + ગુ. ‘ઈ ’ શ્રીમ પ્રત્યય.] તળેલી પૂરી જેવી એક વાની પાઈ શ્રી. [જએ ‘પકું'+ગુ. ‘આઈ' ત.પ્ર.] (લા) *સાયા સિવાય કામ કાઢી લેવાની ચતુરાઈ, પદ્માપણું. (ર) (લા.) ખંધાઈ, (૩) કાબેલિયત, હોશિયારી પકડું વિ. સં. વચ - > પ્રા. મ; આમાંથી ‘પા' થયા પછી વિકસેલા ‘પકડું'માં ‘પરિપકવ’ના અર્થ રહ્યો નથી. દે.પા. પુ આવેા વિકાસ મનાયેા છે] પલ વિ. [સં.] રંધાવાથી પાક્યું, રુંધાઈ ચડી ગયેલું. (૨) જીર્ણ થઈ ગયેલું. (૩) પચી ગયેલું. (૪) પાર્કટ, પુખ્ત પત્ર-તા શ્રી. [સં.] પપણું
Jain Education International_2010_04
બાયસ' (મ.ન.)
પક્ષપાતિત્વ ન. [સં.] પક્ષપાતી હેાવાપણું પક્ષપાતી વિ. [સં.,પું.] પક્ષપાત કરનારું પક્ષ-બદલે પું. [+જુએ બદલે.] જ ‘પક્ષ-પલટો,’‘ડિફેક્શન,’
પક્ષ-બંધ (અન્ય) પું. [સં.] નૃત્ત કે નૃત્યમાં ગતિ ભરવાના સાળ પ્રકારોમાંના એક પ્રકાર. (નાટય.) પક્ષ-ભક્તિ શ્રી. [સં.] પેાતાના પક્ષ તરફની વફાદારી પક્ષ-મત પું. [સં...ન.] (પેાતાના) પક્ષના અભિપ્રાય પક્ષ-મંત્ર (-મન્ત્ર) પું. [સં.] પક્ષના સિદ્ધાંત, (૨) પક્ષવિષયક સલાહ, વકીલાત
પક્ષ-મ`ત્રી (-મ-ત્રી) વિ. [સં.,પું.] પક્ષને વહીવટ કરનાર. (૨) વકીલ, ‘ઍરિસ્ટર’(ગા.મ.) પક્ષ-રાગ પું. [સં.] (પેાતાના) પક્ષ તરફેની આ-સક્તિ પક્ષ-વાદ પું. [સં.] એક બાજુના પક્ષની ટેક, તકરારની તરફદારી, એકતરફી વલણ, ટાળી-વાદ, ગ્રુપિક્રમ’ પક્ષવાદી વિ. [સં.,પું.] વકીલ, પક્ષ-મંત્રી પક્ષ-વિખવાદ પું. [+ જએ ‘વિખવાદ.’] પક્ષમાંના આંતરિક