Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 189

ધી-ધી)ક
૧૨૨૪
ધીંગર
ધી(-ધી)ક સી. રિવા.] ઢોરની માથું મારવાની ક્રિયા. [ કે વૃત્તિનું, ઠરેલ
[જ “ધીરજ.' (પધમાં.) ચ(હા)વવું (રૂ. પ્ર.) હેરાન કરવું, તકલીફમાં મૂકવું] ધીર” (-૧૫) સી. [એ. ધીરજ.' અંત્ય વ્યંજનને લ૫] ધીકડી સી. જિઓ “ધીકડું' + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય], હું ધીર-ગંડ(ગ) વિ. જિઓ “ધીરું' + “ગંડુ ] મંદબુદ્ધિવાળું. ન. જિઓ “ધીક -- + ગુ, “હું સ્વાર્થે ત. પ્ર.] ઝીણે (૨) અણીને સમયે ખસી જાય તેવું તાવ, તાવલી
ધીર-ગંભીર (ગીર) વિ. સિં.] ધીરજવાળું તેમજ ભદ્ર ધીક(ખ)વું અ. ક્રિ. સિ. ધવ>પ્રા. હું દ્વાર ] ભડ- પ્રકૃતિનું, સર્વથા ઉછાંછળું નહિ તેવું ભડાટ બળવું. (૨) ખૂબ ગરમી લેવી. (૩) (લા.)જેશમાં ધીરજ સી. [સં. પૈ>પ્રા. પિરિવ, ઉજ્ઞિ ] ચું, ધીરપણું, ચાલવું. (૪) આબાદીમાં હતું. [તી ધરા (ઉ.પ્ર.) શત્રુના ધીરતા, ખામી , ચંચળતાને અભાવ હાથમાં કાંઈ ન આવે માટે પોતાનાં સ્થાનેને સળગાવી ધીરજ-વાન વિ. [+ગુ. ‘વાન' ત. પ્ર.] ધીરજવાળું, ધીર મૂકવાની ક્રિયા] ધિક્કાવું ભાવે, કે ધિકાવવું પ્રેસ ક્રિ. ધીરતા સ્ત્રી. [૪] ધીરપણું, ધીરજ
તુ વિ. જિઓ ધીક, પૂર્વની બે મતિઓને ધીરધાર (ધીરથ-ધારથ) સી. જુઓ [“ધીરવું' + “ધારવું.”] દિવ+ ગુ. “તું' વર્ત. ક] ખુબ ધીખતું, અત્યંત સળગી ઊઠેલું વ્યાજે નાણાંની આપલે કરવી એ, શરાફી, મની-લેડિંગ' ધીખવુંજ “ધીકવું.' ધિખાવું ભાવે,ક્રિ. ધિખાવવું પ્રેસ ક્રિ. ધીર૫ (૩) સી. [સં. વીત્વ>પ્રા, ધીણ ન.] ધીરાપણું, ધીજ રહી. [સં. ઘ>પ્રા. વિન] ધીરજ, [૦ કરાવવી પૈર્ય, ખામોશી
[એક ભેદ. (કાવ્ય) (૨. પ્ર.) કમેટી કરવી]
ધીર-પ્રશાંત (-પ્રશાન્ત) છું. [૪] એ નામને નાયકને ધીજવું અ. કિ. [ઓ “ધીજ, -ના.ધા.] ધીરજ ધરવી, ધીરમ (મ્ય) મી. પૃથ્વી ખામોશ પકડવી. (૨) પ્રસન્ન થવું. (૩) સ્વીકારવું. પિજાવું ધીર-લલિત પુ. [સં.] એ નામને એક નાયક-ભેદ. (કાવ્ય.) ભાવે, ફિ. નિવવું , સ.કિ.
ધીરનું સ .િ [સં. ધી >પ્રા. ધીર, પ્રા. તસમ] (લા.) ધી-) વિ. સિ. વૃદ-> પ્રા. fz] એ “ધિ.” વ્યાજે પૈસા આપવા. (૨) પૈસા કે ચીજ-વસ્તુ થોડા ધીટ૩)-તા સ્ત્રી. [+{., ત. પ્ર.) ધીટપણું
બદલામાં પાછી મળવાની દષ્ટિએ આપવાં. (૩) વિશ્વાસ કરો. ધીય(-ડા)ઈ સી. જિઓ “ધીટ6)' +5. “આઈ' ત. પ્ર.] ધિરાવું કર્મણિ, ક્રિ. ધિરાવવું છે., સક્રિ. જુઓ “ધિઠ્ઠાઈ' - ધીટ-તા.”
ધીર-શાંત (શાન્ત) વિ. [સ.) એ નામનો એક નાયક-બે. ધીઠું-હું) વિ. સં. યુદ>પ્રા. પિzમ- એ “ધિહ.” | (કાવ્ય.)
[પૂર્વક તેનારું ધી સ્ત્રી. ગર્ભાવસ્થા
ધીર-શીલ વિ. [સ.] ધીરજપૂર્વકના આચરણવાળું, ધીરજધીડી જઓ થી,
[થઈ હોય એમ ધીરાશ (શ્ય) સી. જિઓ “ધીરું'+ગુ. “આશ” ત. પ્ર.] ધીણું ક્રિ. વિ. (લિગ-પરિવર્તન નથી) ગાય કે ભેંસ ગાભણી ધીરાપણું, ધીરપ
[આસન. (ગ) ધીબ (-ભ્ય) સમી. જ “ધીબવું.] જુઓ “દીબ.” ધીરાસન ન. [સં. વીર + માસન) એ નામનું યોગનું એક ધીબ છું. જિએ “ધીબવું' + ગુ. કો' ક. પ્ર.] ધબ્બો, ધીરું વિ. [સં. ધીર->પ્રા. થીમ-] ધીરજવાળું. (૨) ધ
[. દિબાવવું છે.. સ.કિ. સ્વભાવથી ઉતાવળિયું નહિ તેવું. [cરી પોકારવી (રૂ.પ્ર.) ધીબવું સ, ક્રિ. રિવા.] જએ “ઢીબવું.' ધિબાવું કર્મણિ, છતના પકાર કરવા). ધીમ (મ્ય) સ્ત્રી. એક ખુશબેદાર વનસ્પતિ
ધીરે, ૦થી, ૦ ધીરે ક્રિ. વિ. [+ ગુ. એ ત્રી., વિ, પ્ર. ધીમર છું. [. પીવ૨] જજો “ઢીમર,
થી' ત્રી, તિ, -પાં. વિ. ને અનુગ] આસ્તે આસ્તે, ધીમંત (મ) વિ. સં. ધીમત્>પ્રા. ધીમ, પ્રા. તત્સમ]. માનસિક ઉતાવળ ન કરતાં
જિઓ “ધીરાશ.” જ “ધીમાન.”
[પણું, બુદ્ધિમત્તા ધીરેશ (૩) સી. [જ એ “ધીરું' + ગુ. ‘એશ” ત. પ્ર.] ધીમંતાઈ (મન્નાઈ) અ. [+ ગુ. “આઈ' તે, પ્ર.] ધીમંત- ધીરેદાર વિ., પૃ. [સં. વીર + ૩ ધીર સ્વભાવને ધીમાન વિ. [સ. વીમાનું છું.] બુદ્ધિમાન, સમઝ-દાર
ઉમદા પ્રકૃતિને (નાયક). (કાવ્ય.). ધીમાશ (-) જી. [જ “ધીમું' + ગુ. “આશ' ત. પ્ર] ધીરાદાત્તતા જી. [સં.] ધીરદાત્ત પ્રકૃતિ હેવાપણું. (કાવ્ય) ધીમાપણું મંદ-તા, શિથિલ-તા
ધીરેત વિ., મું. સિ. થી + ૩] ધીર સ્વભાવનો છતાં ધી-માંદ્ય (માધ) ન. [સં] બુદ્ધિની મંદતા, ઓછી બુદ્ધિ ઉછાંછળ (નાયક). (કાવ્ય) ધીમું વિ. અવાજમાં મંદ. (૨) ગતિમાં મંદ, ઢીલાશવાળું ધીરેષ્ઠતતા સ્ત્રી. [સ.] ધીરદ્ધત પ્રકૃતિ હેવાપણું. (કાવ્ય.) ધીમે, ૦થી, ૦ ધીમે ક્રિ. વિ. [+ ગુ. ‘એ' ટી. વિ., પ્ર. ધીવર છું. [સં.) એ “ઢીમર.' (૨) બાલાસી, નાવિક + “થી' ત્રી. વિ, પા. વિ.ના અર્થને અનુગ] દબતે અવાજે ધીશ ૫. (સં. મfધ + રિા મધરા ગુ.માં આદિ શ્રતિ ઢીલી ગતિએ. [ સાંસતે (રૂ. પ્ર.) શ્વાસ ખાતાં ખાતાં લેપ.] અધીશ્વર, ઈશ્વર, (૫ઘમાં) નિરાંત. ૦રહીને (રૂ. પ્ર.) થોડું જ ખોભરી જઈને] ધીંક જ “ધીક.' ધીમેર જિ. જિઓ ધીમું' + ગુ. એવું' તુલ., ત. પ્ર.] ધીંગ, ૦૬ જ “ધિંગડ, ૦૬.” વધુ ધીમું
[જ “ધીમાશ.” ધીંગામલ(-૯૧) એ “ધિંગડ-મલ(-લ). ધીમેશ (શ્ય) સી. જિઓ ધીમું' + ગુ. એશ' ત. પ્ર.] ધીંગચૂકડી જ “ધિગ-ધુ કડી.' ધીર' વિ. [૪] ધીરજવાળું, ખામીવાળું. (૨) સ્થિર ઈગર જાઓ “ધિંગર.”
સા
: