Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 178

ધર્મ-સંમત
૧૨૧૩
ધર્માનુષ્ઠાન
पर उरनार
ધર્મ-સંમત (સમ્મત) વિ. [સ.] ધર્મના સિદ્ધાંતોને અનુકૂળ, ધર્માયહ . [+ સં. મા-ઘ] ધર્મ પાળવાની પ્રબળ લગની ધમેં માન્ય રાખેલું
ધમાંયલી વિ. [ + સં. માત્રહી છું.] થર્મ પાળવાની પ્રબળ ધર્મ-સંમૂઢ (સમઢ) વિ. [સં.] ધર્મ શું અને અધર્મ શું- લગનીવાળું
[વર્તન, સદાચરણ એ બેઉના વિષયમાં જેની મતિ મંઝાઈ ગયેલી છે તેવું, ધર્માચરણ ન. [+સં. મા-વાળ] ધર્મના સિદ્ધાંતને અનુરૂપ પિતાને ધર્મથી પ્રાપ્ત કરવા જેવું શું છે એ વિષયમાં બુદ્ધિ ધર્માચરણી વિ. [સં. ૫.] ધર્મનું આચરણ કરનાર, સદાચરણ કામ ન કરતી હોય તેવું
ધર્માચાર્ય ૫. [ + સં મા-વર્ષ) ધર્મ પાળનાર અને ઉપદેશ ધર્મ સંસ્કરણ (-સંસ્કરણ) ન. [સં. એ “ધર્મ-શાધન.” આપી પળાવનાર વડો ગુરુ, સંપ્રદાયના મુખ્ય ગુરુ ધર્મ સંસ્કાર (-સંસ્કા૨ ૫. [સ.] ધાર્મિક સફાઈ, ‘સેમેન્ટ’ ધર્માજ્ઞા શ્રી. [ + સ, મા-જ્ઞા] ધર્મના સિદ્ધાંતને અનુરૂપ ધર્મ-સંસ્થા (-સંસ્થા) સી. (સં.] જ “ધર્મ-સંધ’ ‘ચર્ચ.”
દેખાવ માત્ર ધર્મ સંસ્થાપક (સંસ્થાપક) વિ. [૨] ધર્મની સ્થાપના ધર્માદંબર (-
ડબર) ૫. [ + સં. મા-@va] ધર્મના પાલનને કરનાર, સત્ય ધર્મને આરંભ કરી સ્થિર કરનાર
ધમંતિમ પું. [+સ. મત-મ] ધર્મનું ઉલંઘન, અધર્મનું ધર્મ-સંસ્થા૫ન (-સંસ્થાપન) ન., -ના સ્ત્રી. [૩] સત્ય આચરણ ધર્મની સ્થાપના
[ધર્મ-સ્મૃતિ ધમતું વિ સિં ધર્મ દ્વારા ગુ.] ધર્મવાળું, (૨) આચારબસ-સંહિતા (-સંહિતા) સ્ત્રી, સિ.] ધાર્મિક શાસ્ત્ર, પધાત્મક વિચાર રાખનારું. (૩) ધર્માદાને લગતું ધર્મસાધના સી. .] ધર્મના સિદ્ધાંતનું જ્ઞાન મેળવવાને ધર્માત્મતા સ્ત્રી. [ + સં. પ્રારમન + ત] ધર્મામા દેવાપણું પ્રયત્ન
[પ્રક્રિયા, ‘રૅિલિજિયસ ટેનન્ટ' ધર્માત્મા ૫. [ + સં. મામi] ધાર્મિક સિદ્ધાંત અને સદાધર્મ-સિદ્ધાંત (સિદ્ધા) છું. [સં.] ધાર્મિક નિયમ તેમ ચારથી સજેલો આમા જે છે તે માણસ કે વ્યક્તિ ધ-સિદ્ધિ સ્ત્રી. સિં] ધર્મ સમઝવામાં મળેલી સફળતા, ધર્માત્મય છું. [+સં. અરણa] જ “ધર્માતિક્રમ.' ધર્મ-પ્રાતિની સફળતા
ધર્માદા વિ. [ જુએ “ધર્મદે.'] ધર્મ થાય-પુણ્ય થાય એ ધમ-સુધારક વિ. [ + જ “સુધારક'] ધર્મમાં પેસી ઉદેશે આપવામાં આવતું, ખેરિયત કરેલું, ધર્માદા અંગેનું ગયેલાં દૂષણેને સાફ કરી આપનાર, ધર્મ-શોધક
ધર્માદા-ખાતું ન. [૪ ‘ધર્માદે' + ખાતું.] ધર્માદા અર્થે ધમ-સુધારણ સ્ત્રી, ધર્મ-સુધારો !. [ + જુએ “સુધાર- થતી લેવડદેવડનો હિસાબ બતાવતી ચોપડામાંની નેધ ણા,” “સુધારે.'] જુએ “ધર્મ-શોધન.”
ધર્માદિયું વિ. [૪ “ધર્માદ' + ગુ. “ઈ,” ત...] ધર્માદાને ધર્મ-સૂત્ર ન. [સં] નાનાં નાનાં હેતુ.પર્ણ ગધ-વાકયોમાં લગતું. (૨) ધર્માદાનું ખાનારું લખાયેલ આચાર-ક્રિચારને લગતે સંસ્કૃત ભાષાને તે તે ધર્માદેશ પં. [ + સં. માં-રેરા] જ ધર્માજ્ઞા.’ ગ્રંથ (“માનવ-ધર્મસત્ર' વગેરે)
ધર્માદો ૫. [સં. ધર્મ-ઢા, અ. તદ ભવ] પુણ્ય-કાર્ય ધર્મસુત્ર-કાર વિવું. (સં.) તે તે ધર્મસત્રને કર્તા
નિમિત્તે કાઢેલી રકમથી થતાં દાન-પુણ્ય ધર્મ-સેતુ કું. [સં] (લા) નદીમાં બાંધેલી પાળ કે બંધની ધર્માધર્મ શું બ.વ. [ + સં. મધ+] ધર્મ અને અધર્મ. (૨) જેમ ધર્મનું રક્ષણ કરનાર પુરુષ
પુણ્ય અને પાપ ધર્મ-સેવક ! [સં] કેવળ ધર્મ-ફરજ સમઝી સેવા આપનાર ધર્માધિકરણ ન. [ + સં. અંધ-કેરળ] ન્યાયાલય, ન્યાયઆદમી, સ્વયંસેવક, ‘ૉલન્ટિયર'
મંદિર. (૨) પં. ન્યાયાધીશ, ન્યાયાધ્યક્ષ (૨)'. ધસકંધ (ક) ! સિ.] યજ્ઞ અધ્યયન અને દાન ધર્માધિકરણી છું. [ + સં. મધરળ] જુએ “ધર્માધિકરણ ધર્મ-સ્તંભ (સ્તભ) S. (સં.] સત્ય ધર્મના કાર્યની યાદમાં ધર્માધિકાર છું. [+સં. મધ-R] ધર્મના વિષયમાં રહેલી ઊભો કરેલો થાંભલો (જેમકે “અશક-તંભ.'), (૨) (લા.) સત્તા કે હોદો ધર્મનું રક્ષણ તેમજ ગૌરવ કરનાર ધાર્મિક પુરુષ
ધર્માધિકારી મું. [+ સં. મધિકારો] ન્યાયાધીશ, ન્યાયાધ્યક્ષ ધર્મસ્થ વિ. [સં] ધર્મમાં શ્રદ્ધા રાખી રહેવું, ધર્મ-પારાયણ. ધર્માધિપત્ય ન. [ + સં. મધa] જુએ “ધર્માધિકાર.” (૨) ધર્મની વિચારણા કરનાર. (૩) ન્યાયાધીશ, ન્યાયાધ્યક્ષ, ધર્માધીન વિ. [ + સં અપીન] ધર્મને વશ રહેલું, ઘમને (બૌદ્ધ.)
[સ્થળ. (૨) ન્યાયાલય અનુકળ રહેનારું ધર્મ સ્થાન ન [સં.) ધાર્મિક મંદિરે ૮ વગેરે તે તે ધર્માધ્યક્ષ પું. [+સ અધ્યક્ષ] ધર્મસભામાં પ્રમુખસ્થાને બેસધર્મા-સ્થાપક વિ. સિં] જ “ધર્મસંસ્થાપક.'
નાર ધર્મપુરુષ, ધર્મની બાબતોને પ્રમુખ પુરુષ ધર્મસ્થાપન ન., -ના સી. સં.] જુઓ. “ધર્મ-સંસ્થાપન.” ધર્માનુકૂલ(ળ) વિ. [ + સં. મનુ- .) ધર્મના સિદ્ધાંતને ધર્મ-સ્થિત વિ. r{] ધર્મમાં સ્થિતિ કરી રહેલું, ધર્મ બંધબેસતું
પરાયણ, ધર્મ-સ્થ [સંપ્રદાય પાળવાની સ્વતંત્રતા ધર્માનુભવ છું. [ + સં. મન-મ] ધર્મ અને એના સિદ્ધાંધમ-વાતંત્ર્ય (-સ્વાતચ) ન. [૪] પોત પોતાના ધર્મ તોને લગતું પરિશીલન
કરનાર ધમ -હાનિ મી. (સં.) ધર્મમાંથી વિચલિત થવાની પરિસ્થિતિ ધર્માનયાથી વિ. [ + સં. મન વાળ] તે તે ધર્મનું પાલન ધમહીન વિ. [] જ “ધર્મ-શ.”
ધર્માનુરાગ કું. [ + સં. 1-] જુઓ “ધર્મ-પ્રીતિ.” ધર્માખ્યાન ન. [+ સંમાથાનો જ “ધર્મ-કથા.' ધર્માનુષ્ઠાન ન. [+ સં. મ7-8ાન] ધાર્મિક ક્રિયા, ધાર્મિક ધર્માગાર ન. [ + સં. બTiારો જ “ધર્મ-મંદિર.'
આચરણ