Page Text
________________
ધડહડાટ
૧૧૯૮
ધડો
છે. સ.કિ.
[વાનો અવાજ ધબ૯૮-ડિમ્બલું) વિ. જિઓ “દ્ધિબુ' + ગુ. “લ” સ્વાર્થે ધડહટ . જિઓ “ધડહડવું' + ગુ. આટ’ કુપ્ર.) ધડહડ
[...] બહુ જાડું, ધું બળ ધડહટાવવું, ધઢહડાવું એ “ધડહડવું'માં.
ધબિલે (રિલે) . જિઓ ધડિબલું.] ગલે ધાંગ (ડ) વિ. [અનુ.] સશે. (એકલો ન વપરાતાં ધતિંબ (ધરિબા) સ્ત્રી, રિવા.] છાતી ક ટવી એ. (૨) (લા.) એ
નામું ધડંગ' “નડંગ ધડંગ' જેવો જોડિ પ્રાગ) ' નામનું એક વાસણ ઘ4ધ (ધડધડમ્) .વિ. વિ.] ધડમ ધડમ' એવા ધતિંબું (ડિમ્બે) વિ. [રવા.] (લા.) જાડું, ધિંગું, લફ અવાજથી
[મારા-મારી ધડી જી. [જ એ “ધડે' + ગુ. ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય] જાઓ ધકંધા (ધડમ-ધડા) શ્રી. [૨] ધડ ધડ અવાજ સાથેની “ધડે.” (૨) અડસટ્ટો. (૩) પાકા પાંચ શેરનું માપ. (૪) ધ-ધડાકા (ધડમ-ધડાકા) . બ.વ. [રવા. + ‘ધડાકે.'] ઘટા, ઝં. [૦ જમાવવી (રૂ. પ્ર.) હોઠ ઉપર મસ લગાવવી.
ધડું-ધર્ડ' થાય એ રીતના અવાજ [મોટા અવાજથી ૦ બાંધવી (રૂ. પ્ર.) ધ કરવ, સંતો કર. ૦ ભરવી ધડાક જિ.વિ. રિવા.) “ધડાક” એવા અવાજથી, ‘ધડ ધડ’ એવા (રૂ. પ્ર.) તળવું, જોખવું ધડાકા-બંધ (-અધ) કિં.વિ.) જિઓ “ધડાકે'+ ફા. બન્દ '] ધડીકે પું. [રવા.] (લાગતાં અવાજ થાય એ માટે) દંડક ધડાકા સાથે, “ધડાક' એવા પ્રબળ અવાજ સાથે. (૨) ધડીમ, ૦ધડીમ ક્રિ.વિ. [૨વા.] “ધડીમ' એવા અવાજથી (લા.) ઝપાટા-અંધ, અડપથી
ધડીમ-લો [+ ગુ. “હું” સ્વાર્થે ત. પ્ર.] ધડીમ' એવો ધડાકા-ભડાકા છું. બ. વ. [.જુઓ “ધડાકે' + “ભડાકે.'] અવાજ, (૨) ધડીમ' એ અવાજ થાય એમ છાતી કટવી એ તોપના અને બંદુકના અવાજ. (૨) (લા.) વારંવાર અવાજ ધડુકાવવું, ધડુકાવું જ “ધડકવું”માં. સાથે થતી પાદવાની ક્રિયા
ધડધૂમ કિ.વિ. એવા અવાજ સાથે ધકે રિવા. ધડાક” એ ભારે મોટો અવાજ,(ખાસ ધસાવવું, ધડુસવું એ ધસવુંમાં. કરીને) તપને ફૂટવાનો અવાજ, (૨) (લા.) કાળને ધડૂક અ.કે. રિવા.] મોટા અવાજ સાથે (વાજિત્ર જેમ) ઝપાટે. (૩) માણસ ચાંકી ઊઠે તેવા સમાચાર, સન- વાગવું. (૨) ગાજવું, ગર્જવું, મેટે અવાજે બેલિવું. (૩) સનાટી થાય તેવા સમાચાર કે જાહેરાત, “શે-ડાઉન.' (લા.) ઘાંટે કાઢી ખાવું. (૪) રૂઆબથી બોલવું. ધડુકાવું [ ૦ માર (ઉ.પ્ર.) કામ જલદી પતાવવું. (૨) ભારે ભાવે., ક્રિ. ધડુકાવવું છે., સ.ક્રિ. [થાય એમ . મહત્વનું કામ કરી નાખવું (કટાક્ષ-કથન)].
ધડૂમ કિં.વિ. રિવા.] ઢાલ કે નગારને ઘેરે અવાજ ધાક-ભડાકે . જિઓ “ધડાકો' + “ભડાકે.”] જુઓ ધડૂસ, ધડૂસ ક્રિ. વિ. [૨૧] આ “ઘડ’ અવાજ થાય ધડાકા-ભડાકા.”
એમ, “ધમ-ધસ' એવા અવાજથી. (૨) કૂટવાને અવાજ ધાતુ- ૮ જિ.વિ. [જઓ “ધડ-દ્વિર્ભાવ.] “ધડ ધડ' એવા થાય એમ
[અવાજ અવાજથી. (૨) (લા.) એકદમ, જલદી -
ધડૂસકારે છું. [જ “ધસ.'] એ અવાજ, કટવાને ધરા-ધડી સ્ત્રી. જિઓ “ધડ,દ્વિર્ભાવ + ગુ. “ઈ' ત..] ધડૂમ ધડૂમ જુઓ “ધડૂસ.”
ધડ ધડ’ એ સતત અવાજ (બંદૂક ટાકિયા વગેરેને ધડૂસવું અ.જિ. [૨] “ધડસ' એ અવાજ થાય એમ અવાજ). (૨) (લા.) ઉતાવળ, વરા. (૩) મારામારી. છાતી પીટવી. (૨) વસ્તુઓને અથડાવાને પોચે આછો (૪) વાગ્યુદ્ધ
[વાજતે ગાજતે અવાજ થયો. ધડસા ભાવે, ફિ. ધડુસાવવું પ્રેસ.કિ. ધા-યમ વિ. રિવા.] ઢોલ નગારાંના અવાજ સાથે, ધડેર અ.ક. [૨વા. દહેડા પડે એમ જોરથી વર ધટા-પીટ (-ટય) સ્ત્રી. [રવા. + ‘પીટ'] જોરથી છાતી (૨) અવાજ સાથે પોક મૂકી રડવું. (૩) અવાજ સાથે
પીટવી એ. (૨) (લા.) ઝઘડે, ઢ, કજિયે, કંકાસ નીચે પટકાયું. ધડેટાવું ભાવે. ક્રિ. ધડેટાવવું છે, સ.ક્રિ. ધકા-ભૂત વિ. [જ એ “ધડે' + સં.] દાખલારૂપ, દાખલો ધડેટ કું. જિઓ “ધડેટ’ + ગુ, “આટ' ક. પ્ર.) ધડેડવાનો લેવા જેવું
(િ૨) ક્રિ.વિ. એકદમ, ધધડાટ અવાજ, (૨) ક્રિ.વિ. ધડ ધડ’ અવાજ થાય એમ બહામાર(૨૫) સ્ત્રી. [રવા. એ “મારવું.'] તડા-માર, ઉતાવળ. ધડેટાવવું, ધડેટાવું જ એ “ધડેડવુંમાં. ધાંગ જ ધડંગ.'
ધો . [સં. ઘટાપ્રા. ધરમ-] બે પહલાં સરખાં કરવા ધડિયાંગ કિ.વિ. રિવા. ઢોલને અવાજ થાય એમ, મુકાતું નાનું મોટું વજનિયું એ તોલું પણ હોય, ફળો કે ધરિયું ન જમા ઉધાર કરવાની નેધ, ઠેસિયું
અનાજ ચા ઠીકરાં પથરા પણ હોય), (૨) સમતલ ધનુરિ (-ટી) ન. [સં. ઘનુ + જોfટ, ટી, સ્ત્રી, સંધિથી] કરવાની ક્રિયા. (૩) (લા.) સમતોલપણું, મગજની સ્થિરતા.
એ નામનું છેક દક્ષિણને સમુદ્રકાંઠે આવેલું એક તીર્થ. (૪) નિયમ કે નિયમન, (૫) બેધ, ઉપદેશ, (૬) દષ્ટાંત. (સંજ્ઞા.)
[ધનુષને ટુકડો [-ડે બેસવું (-બેસવું) (રૂ. પ્ર.) પાયમાલ થવું. હે રહેવું ધનુષંઠ (ધનુખડ) ૫. સં. ધનુર + વટ્ટ, સંધિથી] (-૨:) (રૂ. પ્ર.) મર્યાદામાં રહેવું. ૦ કર (રૂ. પ્ર.) હિંગ (ધડિ) કિં.વિ, રિવા.] પઢવાના મોટા અવાજ સાથે ત્રાજવાનાં બેઉ પહલાં સમતલ કરવા ઓછી બાજના ધતિંગ (ડિગે) પૃ. [જ એ ધડિંગ' + ગુ. “ઓ' ત.ક.]. પલામાં કાંઈ ઉમેરવું. (૨) સાર-સંભાળ લેવી. જે (લ.) તહોમતદારને ત્યાં જઈ ઝગડાનું સમાધાન થયા પછી જ (રૂ. પ્ર.) પલાં સમતલ હોવાનું નજરમાં લેવું. ૦ થ ત્યાંથી ઊઠનારો માણસ
(રૂ. પ્ર) સ્થાન કે ગણના થવી. 2 રહે (-૨ ) (રૂ. પ્ર.)
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |