Page Text
________________
દ્રોણ-પુત્ર
૧૧૯૦
દ્વારિકેશ
દ્રોણ-પુત્ર છું. [સં.] દ્રોણાચાર્યને પુત્ર અશ્વત્થામા, દ્રોણા- લગ્ન-ભવનને બારમે ભાગ. (જ.) ચન, દ્રોણાચનિ
દ્વાદશાંશ-ચક્ર (દ્વાદશાંશ-) નં. [સ.] માતા-પિતા સંબંધી દ્રોણ-ભૂખ ન. [૪] જ્યાં સમુદ્ર-વાટે ચા નદી-વાટે અને ફલાદેશ જેવાને કુંડળીને ભાગ, (.) જમીન-વાટે પણ વેપારની સુવિધા હોય તેવું બંદર
દ્વાદશ સ્ત્રી. [સં.1 હિંદુ મહિનાની બેઉ પક્ષેની બારમી દ્રોણાચાર્ય ૫. [+સં. માવા જુઓ કોણ(૫).” તિથિ, બારસ. (સંજ્ઞા.) કોણિ(૯) સી. [સં.] લાકડાને કે પથ્થર ઘડ. (૨) દ્વાપર યું. [સં.] પૌરાણિક કાલગણના પ્રમાણે સત્યયુગ
કોઠી. (૩) પાણીની કંડી. (૪) ૪૦૯૬ તેલાનું એક માપ પછીના ત્રેતાયુગની પછી આવતો ત્રીજો યુગ ૮,૬૪,૦૦૦ દ્રોહ . [સં] બેવફાઈ. (૨) વિશ્વાસઘાત
વનો મનાયેલ. (સંજ્ઞા.) દ્રિોહ-બુદ્ધિ સી. [સં.] બેવફા થવાનો વિચાર
દ્વાર ન. [સં.] બારણું, દરવાજે. [ ૦ ખૂલવાં (રૂ.પ્ર.) રસ્તો કોહિત વિ. [સં.] જેને દ્રોહ કરવામાં આવેલ હોય તેવું, સ્પષ્ટ થઈ જવો. ૦ (તારા)મંગળ કરવાં (-મ-ળ-), જેના તરફ બેવફાઈ બતાવી હોય તેવું
૦ વાસવાં (રૂ.) બારણાને બંધ કરી તાળું મારવું) દ્રોહી વિ. [૫] દ્રોહ કરનારું, બેવફા. (૨) વિઘાતક, દ્વાર(-રિકા સ્ત્રી. [સં] ઉજજ થયેલી કુશસ્થલીના સ્થળ સખ્તસિવ'
[(સંજ્ઞા.) ઉપર શ્રીકૃષ્ણ પાંડવ-કૌરવના યુગમાં નવેસરથી વસાવેલી દ્રોણાયન, નિ, કોણિયું. [.] દ્રોણપુત્ર–અશ્વત્થામા. સૌરાષ્ટ્રના સમુદ્રકાંઠાની એ નામની નગરી, દ્વારવતી. (સંજ્ઞા) દ્વિપદી સી. [સં.] દ્રપદ રાજા યજ્ઞસેનની પુત્રી અને પાંડ- [છા૫ (૩.પ્ર.) (કટાક્ષમાં યુનિવર્સિટીની પદવી, “ડિગ્રી.'
ની રાણી, પાંચાલી, યાજ્ઞસેની, પદતનયા. (સંજ્ઞા.) ની છાપ (રૂ.પ્ર.) સર્વમાન્ય સ્વીકૃતિ. અઠે દ્વાર(ર્નર)કા દ્રોપદેય ! [સં] દ્રૌપદીના પાંચ પુત્રોમાં દરેક પુત્ર (રૂ.પ્ર.) નિમંત્રણ વિના કોઈને ત્યાં મુકામ કર એ. (૨) -દ્વય વિ. [સ; સમાસને અંતે “દંડય' = બે લાકડી ન.] બે અનિશ્ચિત સ્થાન ઉપર અચાનક મુકામ કરવો એ કયી સ્ત્રી. [સં.] બેને સમૂહ
હાર-રિકાધીશ, વર પુ.બ.વ. [ ક ર્સ, અધીરા, -૧), (%) ન. [સં.] જોડું, યુગ્મ, યુગલ, જોડકું. (૨) (લા) દ્વાર-રિકા-નાથ, દ્વાર(રિ)કા-પતિ મું. બ.વ. [], માત્ર બે જ વ્યક્તિઓ વચ્ચેનું યુદ્ધ. (૩) મું. જેમાં બે સમાન દ્વાર-રિ)કેશ ! [+ સં. ફં] દ્વારકાના સ્વામી–શ્રીકૃષ્ણ કક્ષાનાં પદ જોડાય છે તેવો એક સમાસ (વ્યા.) રણછોડરાયજી. (સંજ્ઞા.) દ્વ-ભાવ (%) ૫. સિં] બે દ્ધાર્થ હોવાપણું
દ્વાર(પ્ર)દેશ ૫. [સં.] બારણાંને ભાગ, દરવાજાને ભાગ, હિંદ્રબ્યુદ્ધ (-) ન. [સં.] જએ (૨).'
આંગણું કિંઠ-સમાસ ( -) . [] જ ઠંદ્ર(૩).”
દ્વારપાલ(-ળ) ૫. [સં.] દરવાજે રક્ષવા ઉભે ૨હી કે (બ્દાતીત) વિ. [+ સે. અતીત] બે પદાર્થ કે ફરતાં ચાકી કરનાર આદમી, દરવાન, પાળિયા તવ હોવાના અનુભવની પાર ગયેલું, અત-સિદ્ધિ પામેલું દ્વાર-પાલિકા સ્ત્રી. સિ.] સ્ત્રી કરવાના કંકાત્મક (ન્દ્રાત્મક) વિ. [+ સં. ગામન-] કાંના દ્વારપાળ જ ‘દ્વાર-પાલ.'
રૂપમાં રહેલું. (૨) બેના રૂપમાં રહેલું, “ડાયાલેકટિકલ' દ્વાર-પૂજન ન, હાર-પૂજા સ્ત્રી. [સં.] માંગલિક પ્રસંગે દ્વાદશ વિ. [સં.] બાર, ૧૨. (૨) બારની સંખ્યાએ પહો- ઉંબરાનું કરવામાં આવતું અર્ચન ચેલું, બારમું
દ્વારપ્રદેશ જુઓ “દ્વાર-દેશ.” દ્વાદશ-મંત્ર (-મન્ટ) . [સં.] ૩ૐ નમો ભગવતે વાસુવા દ્વાર-રક્ષક વિ. [સ.] જઓ દ્વારપાલ.”
એ બાર અક્ષરેને એક વણવી મંત્ર [શ્રાદ્ધ) દ્વાર રક્ષા એ. [સં] બારણ કે દરવાજાની ચોકી કરવી એ દ્વાદશ-માસિક વિ. [1] વાર્ષિક, બાર મહિને થતું (એક દ્વાર-વતી સ્ત્રી. સિં] જુઓ “દ્વારકા.” (નદી સમુદ્રમાં પડતી દ્વાદશ-વગી સી. [સં.ફલિત જ્યોતિષ પ્રમાણે ગ્રહોનાં હોય તે દ્વારક->પ્રા. વામન, પછી, “બારું.' દ્વાવણી = ફળ કાઢવા માટે બાર વર્ગોને માનેલો સમૂહ. (જ.) બારા ઉપરની નગરી) દ્વાદશ-વાર્ષિક વિ. [સં] દર બાર વર્ષે આવતું
દ્વાર-શાખા શ્રી. [સં.] બારણાંનું એકઠ, બાર-સાખ દ્વાદશા સ્ત્રી. [સં. ઢાઢરહિં , ગુ.માં છેહલા “ને લેપ.] દ્વાર-સ્તંભ (-સ્તમ્ભ) ૫. સિં] બારણાંની બહારના ભાગમાં હિંદુઓમાં મરણથી બારમે દિવસે કરવામાં આવતું ઊભું કરવામાં આવેલે થાંભલે કે થાંભલી કારજ–ભાદ્ધ-ક્રિયા અને બ્રહ્મા-ભજન [ચક. (જો) દ્વાર-સ્થ, સ્થિત વિ. [સં.] બારણામાં રહેલું, બારણે દ્વાદશાર ન. [સં. દ્વારા + મારી બાર ખૂણાઓવાળું રાશિ- આવી ઊભું રહેલું દ્વાદશાહ, ૦ શ્રદ્ધ ન. [સં] જઓ દ્વાદશા.'
દ્વારા ના.. [સં. દ્વાર સ્ત્રી. નું ત્રી. વિ.એ.વ. = બારણેથી, દ્વાદશાંગ (દ્વાદશા) ન.,બ.વ. [સં. Áરી + મફ] જૈનોના બારણામાં જઈને (લા.) માં જઈને, મારફત, વાટે, મૂળ આમિક બાર અંગરૂપ સૂત્રગ્રંથી–આચારાંગ વગેરે. “કેર ફ' (જૈન) (૨) વિ. બાર અંગવાળું, દ્વાદશાંગી. (જૈન) દ્વારામતી સી. [સં. દ્રારતી દ્વારા વિકસેલ] જએ દ્વારકા.” દ્વાદશાંગ (દ્વાદશાગી) સ્ત્રી. [સં.] બાર અંગો—જેન આગમ- દ્વારિકા સ્ત્રી. [સ. દ્વારા વિકાસ] દ્વારકા.” ગ્રંથોનો સમહ. (જૈન.)
દ્વારિકાધીશ,-શ્ચર, દ્વારિકા-નાથ, દ્વારિકા-પાત, દ્વારિકેશ દ્વાદશાંશ (દશ) ૫. [સં. દ્વારા + અંશ કુંડલીમાંના જઓ “દ્વારકા' અને “દ્વારકાધીશ, -શ્વર, દ્વારિકાનાથ
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |