Page Text
________________
*
૧૧૮
દેશ-ભેદ
(લા.) વાસવું, બંધ કરવું. (૩) મારાં, ઠેકવું. (૪) સહા. હોય ત્યાંથી જ્ઞાતિજનોને તેડાવવાં એ જિ. કયાની સંપ્રાપ્તિ કે પર્ણતાના અર્થમાં. રૂપાખ્યાન : વર્ત. દેશ-ત્યાગ કું. (સં] પોતાના વતન દેશને છેડી જવું એ કાઃ “દઉં', (દ)' દઈએ’ દયે)', ‘દે’, ‘ધો’–‘દે, ‘ઘે'- દેશ-ત્યાગી વિ. [સં. પું.] વતનો ત્યાગ કરી ચામું ગયેલું દે'; ભૂ.કા. “દઈશ' (શ)', “દઈશું” (દેશું)- દે', “દેશ' દેશ-દાઝ (-ઝય) સ્ત્રી. [સં. ફેરા + જુએ “દાઝ.'] (લા.) દશે'; આજ્ઞા. ૨’ . દેજે' “ઘો'- દ“દે'; કે ૫.: દેશને માટે ઊંડી લાગણી, પ્રબળ દેશાભિમાન
ત'; વર્ત.કૃ. “દેતું', પ્ર.બુ.ક: ‘દીધું'; બી.ભૂકઃ “દીધેલ,” દેશ-દેશાવર કું. બ.વ. [સ, રેરા ફેરા + અવ8] ભિ-ન ભિન્ન -લું; સા.કુ: “દેવું.' કર્તા... “દેનાર, -$'
દેશે. (૨) જિ.વિ. દેશ-પરદેશ, દેશ-દેશાંતર દેવું* ન. [ જુઓ “દેવું". એ જ રૂપ સા.કુ તરીકે.) કરજ, દેશદેશાવરનું વિ. [ + ગુ. ‘તું' છે.વિ.ના અર્થને અનુગ] ઋણ, ‘ડેટ.' [ કરવું (રૂ.પ્ર.) કરજે લેવું. ૦ ચૂકવવું, આંતરરાષ્ટ્રિય
[] જુઓ “દેશ-દેશાવર.” ૦ ફેટવું, ૦ વાળવું (રૂ.પ્ર.) કરજનાં નાણાં ચૂકતે કરવાં] દેશદેશાંતર (દેશાન્તર) પુ.બ.વ., ક્રિ. વિ. [સ, હેરા ફેરા + દેવું-લેવું ન. જિઓ “દેવ + લેવું] દેણુ-લેણ દેશદેશાંતર-નું વિ. [+ગુ. ” ક.વિ.ના અર્થને અનુગ] દેશ, દેવેંદ્ર દેવેન્દ્ર) પું. [સ. સેવ + રા, રુદ્ર] દેવોને જુએ દેશ-દેશાવરવું.' સ્વામી-ઇદ્ર
દેશ-પરદેશ ખું, બ,વ,ક્રિ.વિ. સિ] ઓ “દેશ-દેશાવર.' દેતપત્તિ સ્ત્રી. સિં. રેવ + ૩સ્પત્તિ) દેવાને જન્મ દેશપરદેશ-નું વિ. [+ ગુ. “નું' છે.વિ.ના અર્થને અનુગ] દેવપમ વિ. સં. રેવ + ૩૫મા, બ.વી.) દેવાના જેવું, દિવ્ય, જુઓ “દેશદેશાવરનું.' દેવતાઈ
[(૨) બલિ, બલિદાન, ભોગ દેશ-દેશયા બ.ન. [સં. રેરા + રેરા +ગુ. “ઐયું' ત...] ‘પહાર છું. [સં. સેવ + ad-gi] દેવને નૈવેદ્ય ધર્યું છે. ભિન્ન ભિન્ન દેશને લેક દેવ્ય ન. [સં.] દેવત્વ, દેવતા
દેશદ્રોહ મું. સિં.] પોતાના દેશ તરફની બેવફાઈ દેથા સ્ત્રી. [સં. રેવી, જ..] જુઓ “દેવી(૧-૨-૩).” દેશ-દ્રોહી વિ. [સ. ! પિતાના દેશને બેવફા, દેશનું હિત (૨) ભેરવ નામનું પક્ષી
ભૂલી એનું અહિત કરનારું દેશ છું. [સં.] ભાગ, હિસ્સે, અંશ. (૨) સ્થાન, જગ્યા. દેશ-ધર્મ કું, સિં. પિતાના દેશ પ્રત્યે બજાવવાની ફરજ (૩) ભૂ-ભાગ. (૪) પ્રદેશ, મુલક. (૫) રાજ્ય, રાષ્ટ્ર. (૧) દેશના સ્ત્રી. સિ] ઉપદેશ, બેધ, (જૈન) [ઉપદેશ વતન, જનમભૂમિ. (૭) એ નામને એક રાગ, દેસાખ. દેશનામૃત ન. [ + સં. મમત] ઉપદેશરૂપી અમૃત, ઉત્તમ (સંગીત.).
દેશ-નિકાલ વિ., ક્રિ.વિ. [ + જુએ “નિકાલ'. દેશપાર દેશ-કાર્ય ન. સિ.) દેશને માટેનું કામ, રાષ્ટ્રિય કામ કરવાની સજા પામેલું, ‘એકસપાટ્રિયેઈટેડ. [પામેલું દેશકાલ(ળ) . [સં.) (લા.) આસપાસની પરિસ્થિતિ દેશનિકલી વિ. [ ગુ. “ઈ' ત...] દેશનિકાલની સજા
અને સમય, વર્તમાનકાળ, વર્તમાન લોક-સમુદાયનું વલણ, દેશ-પતિ મું. (સં.) રાજા. (૨) દેશના અમુક હિસ્સાની ચાલતે રિત-રિવાજ
મહેસૂલ ઉઘરાવનાર અમલદાર, દેસાઈ (જનો હોદો) દેશકાલ- વિ. સિ.] દેશકાળનું જ્ઞાન ધરાવનાર
દેશ-પાર કિવિ સિં] જાઓ “દેશ-નિકાલ.' દેશકાલા-તા સ્ત્રી. [સં.) દેશકાળને પરે ખ્યાલ
દેશ-પ્રિય વિ. સિ.] પિતાનો દેશ જેને વહાલો છે તેવું. દેશકાલ-વિદ વિ. [+ સં. વિવું જ “દેશકાલ-જ્ઞ.' (૨) દેશમાં બધાને વહેલું દેશકાલાતીત વિ. [ + સં. મીત] વર્તમાન બધા જ પ્રકારની દેશપ્રિયતા સ્ત્રી. [૪] દેશ-પ્રિય હોવાપણું
પરિસ્થિતિને વટાવી ગયેલું, દેશ અને કાલથી પર દેશ-તિ શ્રી, (સં.), દેશ-પ્રેમ. પું. [સ. 9મા પું, પ્રેમ દેશકાળ જ દેશ-કાલ.”
[હાઉસ” ન.] રાષ્ટ્રપ્રેમ, સ્વદેશાભિમાન, દેશભકત, પેટ્રોટિકમ' દેશ-ગૃહ ન. સિં, ૫.] નગર વગેરેની બહારનું મકાન, “કન્ટ્રી- દેશપ્રેમી વિ. સિ.,.] દેશપ્રીતિ રાખનારું દેશ-ઘેલું (-ઘેલું) વિ. ઈસ. + એ ઘેલું.'] અત્યંત દેશબંધુ (-બધુ), દેશ-બાંધવ (બધ૧) ૫. સિં.] દેશસ્વદેશપ્રેમી, દેશાભિમાની, દેશભક્ત
ભાઈ, પિતાના વતનને માણસ દેશ-વર્યા સ્ત્રી, (સં.) લોકોમાં જઈ સંપર્ક સાધવા કરવામાં દેશ-બળુ (બંધુ) વિ. [સં. રેરા + જુએ બળવું' + ગુ. અડવત પ્રવાસ
“G' કુ.પ્ર.] (લા.) દેશને લાંછન લાગે તેવું કામ કરનાર દેશ-ચિંતક (-
ચિન્તક) વિ. [સં] પોતાના દેશના હિતને દેશભક્ત વિ. [ ૫.] સ્વદેશને માટે સર્વસ્વના ભેગે વિચાર કરનારું. (૨) રાજકારણી (વ્યક્તિ,) લિટિશિયન” કરી છૂટનાર દેશ-જ વિ. [સં.] દેશમાં થયેલું, સ્વદેશી, દેશ્ય
દેશ-ભક્તિ સ્ત્રી. સિ.] સ્વદેશ-પ્રેમ, દેશ-પ્રીતિ, પે ટિઝમ” દેશ-જન ન; સિં! ] પોતાના દેશનું માણસ, સ્વદેશી લેક દેશભરમાં ફ્રિ વિ. સિ. ફેરા + જુઓ “ભરવું' + ગુ. “માં” દેશ-જનતા સ્ત્રી. [સં.] જુઓ “દેશ જન.' (૨) રેન્ટ્રિયતા, સા.વિ.ના અર્થને અનુગ.દેશમાં બધે જ બધે ‘નેશનાલિટી” (ન.લા.)
દેશ-ભાઈ પું. (સં. ફેરા + એ “ભાઈ.'] જએ દેશબંધુ.” દેશ-જાત વિ. [૪] જ દેશ-જ.’ [(પદ્યમાં) દેશ-ભાષા સ્ત્રી. સિં] પિતાપિતાના દેશમાં વ્યવહારમાં દેશ પું. [સં. ફેરી + ગુ. “હું' સ્વાર્થે ત...] સ્વદેશ. આવતી ભાષા કે બેલી, માતૃભાષા
દેશ-તે ન. સિં. રેરા + જ એ “તેડું.”] દેશમાં જ્યાં જ્યાં દેશ-ભેદ પું. સં] એક દેશથી પડત બીજા દેશનો તફાવત Jain Education International 2010_04 For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |