Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 1210

સુખાકારી
૨૨૪૫
સુડતાળીસ૨)
સુખાકારી મી. [સં. સુલ દ્વારા સ્વાસ્થય, આરોગ્ય, સુગાળ, ૦૬ વિ. [ ઓ “સૂગ”+ ગુ. “આ” ત... + તંદુરસ્તી
“વું' સ્વાર્થે તમ], સુગાળું લિ. [+ગુ. “આળું' ત.પ્ર.] સુખાથી વિ. [સં. સુર + અથT, .] સુખ ઇચ્છનારું સૂગ આવે એવા સવભાવનું સુખાવતી વિ, સ્ત્રી. સિં હરતી] વર્ગના જેવાં જ્યાં સુગીતિ સી. [૩] માત્રામેળ આર્યા ગીતનો એક પેટાસુખ હોય તેવી અને રાજયની નગરી, “યુટોપિયા”
પ્રકાર (પૂર્વાર્ધમાં ૧૨ + ૨ અને ઉત્તરાર્ધમાં ૧૨ + ૧૫ સુખાવહ વિ. સં. સુa + મા-a] સુખ લાવી આપનારું, માત્રાવાળે). (પિં.) સુખ-પ્રદ, સુખદ
સુ-ગુપ્ત વિ. [સં] સારી રીતે છુપાવેલું. (૨) તદન ખાનગી સુખશા સ્ત્રી. [૩. ૩ + આરા] સુખની આશંસા સુત્રાલ વિ. [સં.] સરળતાથી પકડી શકાય તેવું. (૨) સુખાસન ન. [સં. સુલ + માસન] આરામદાયક બેઠક. સરળતાથી સમઝી લેવાય તેવું, સુ-ગમ (૨) પાલખી, મ્યાન. (૩) યોગનું એ નામનું એક આસન. સુગ્રીવ વિ. [સં.] સુર ડોકવાળું, સારી ગરદનવાળું. (ગ)
[સુખની કામના કરનારું (૨) શ્રીરામચંદ્રને સમકાલીન એક વાનર જેવી સુખાળવું વિ. સં. સુaહુવા- દ્વાર] સુખ આપે તેવું. (૨) જાતિના એમને મિત્ર રાજા. (સંજ્ઞા). સુખાળું વિ. સિં સુa + ગુ. “આળું ત...] સુખવાળું, સુઘટિત વિ. [૪] સારી રીતે પડેલું. (૨) સારી રીતે
સુખિયું, સુખી, [-ળા થવું (રૂ.પ્ર.) આરામથી પિઢવું] ગોઠવેલું. (૩) ઘાટીલું. (૪) સારા બધાનું. (૫) દેખાવડું સુખાંત (સુખાન) પું. (સં. લવ + અs] સુખની સમાપિત, સુ-ઘટ વિ. સં. + જુઓ “ધડવું.'] (લા) ચેખ , સવ૨છ.
સુખને નાશ. (૨) વિ. જ એ “સુખ-પરિણામક,' (૨) સ્વછતાનું આગ્રહી. (૩) સારી રીતભાતવાળું સુખતિકા (સુખાાિકા) વિ., સી. [ a + મત્તિ] સુઘડતા સી. [+ સં. ત.ક.], સુઘરાઈ શ્રી. જિઓ “સુધડ” સુખાંત (નાટિકા નવલકથા વગેરે)
+ ગુ. “આઈ' ત.પ્ર.) સુઘડ હોવાપણું સુખિયા વિ જ એ “સુખિયું+ગુ. “આરું' વાર્થે સુઘરાઈ પું. એ નામનો એક રાગ. (સંગીત.) ત...], સુખિયું વિ. સિ. સુલ + ગુ. ‘ઈયું' તમ.] સુખી અઘરી ઓ “સુગરી.' વિ..] એ “સુખાળું.”
સુચરિત, -ત્ર ન. [સં.] સારું આચરણ, સદાચરણ, સુખેચ્છા સ્ત્રી. [સ, સુa + ] સુખની ઇચ્છા
સદાચાર, (૨) વિ. સદાચરણું સુખેછુ, ૦૪ વિ. સં. સુa + 9, ૦] એ “સુખા- સુ-ચાર વિ. [સં.] ખૂબ જ સુંદર
[સુખ માણવાની ક્રિયા સુ-જન પું, ન. [સં૫] સારું માણસ, સજજન સુખોપભેગ કું. [સં. શુa + ૩૧-મો] સુખ જોગવવું એ, સુજલ ન. [સં.] સારું પાણી. (૨) વિ. સારા પાણીવાળું સુખે પાર્જન ન. [૪. કુલ + ૩૫ર્નન] સુખ ઊભું કરવું કે સુજલ્લા વિ, સી. [સં.] સારા પાવાળી (જમીન) પેદા કરવું એ
સુિ-ગ્રાતિ સુ-જશ, પૃ. [સં. સુ-થરા , ન, અર્વા. તદ્દભવ સારી સુગઠિત વિ. સં. + જ એ “ગઠિત.'] સારી રીતે ગલું, પ્રતિષ્ઠા, સુ-કીર્તિ સુ-ગત વિ. સિં.] જ્ઞાની. (૨) ધનવાન, (૩) પં. બુદ્ધનું સુન(-)વું જ એ “સૂજવું માં. (જોધઃ સોજો લાવવો” એક નામ. (બૌદ્ધ)
એ છે. અર્થમાં પ્રયોગ સ્વાભાવિક નથી, તેથી “સાડવું સુગમ, વિ. [સં] સરળતાથી જવાય તેવું. (૨) સરળતાથી કે “સુજાવવું” જાણીતા નથી. લલિતે “સુઝાવજે' પ્રયોગ સમઝાય તેવું, સરળ, સહેલું. (૩) સરળતાથી મળે તેવું, “સુજાવજે' માટે કર્યો છે, પણ એ એકલ-દોકલ છે.] સુલભ
સુજાણ વિ. [સં. + જુઓ “જાણ.”] સારું જ્ઞાન ધરાવનાર. સુગ(ઘ)રી સ્ત્રી, [સં. સુ>િપ્રા. સુઘરિમા] પાણીના (૨) ડાહ્યું, બુદ્ધિશાળી, સમઝ, સમઝદાર. (૩) માહિતગાર
આરે ઝાડ ઉપર લટકતા સુંદર ગૂંથણીવાળા માળા બનાવતું પુજા વિ., સી. [+ ગુ. “ઈ” અપ્રત્યય] સુજાણ સ્ત્રી ચકલી જેવું એક પક્ષી. [૮ને મળે (રૂ.પ્ર.) સકીના સુ-જત વિ. સિં] સારા ઘરમાં જન્મ થયો હોય તેવું, માથાના ગુંચવાયેલા વાળ].
કુલીન, ખાનદાન, સ. જાત સુગલ સી., નલ છું. આનંદની વાત, મનકની વાત, સુ-જતા વિ, સી. [સં] સુ-જાત સ્વી. (૨) ઉપનિષદના આનંદ, ગમ્મત
ખુિશબો ઉદાલક ઋષિની કન્યા. (સંજ્ઞા.) (૩) ભગવાન બુદ્ધને સુગંધ (-ગ) પું, રહી. સિવું] સારે ગંધ, સારી વાસ, પહેલી ભિક્ષા આપનાર ટી. (સા.) સુ-પિત (ગ-ધત) વિ. સં.1 જ , “સુગંધી '.” સુજાવ(-૨)વું સુબાડવું.' સુગંધી (-ગ-ધી) વિ. સ. પું) એ “સુગંધમય.” સુજાવું એ “સૂજ માં. (એની અસ્વાભાવિકતા માટે સુગંધી* (ગી) સહી. [સં ૨૫ + ગુ. “ઈ' પ્રત્યય જ “સુજડ(-4)jમાં.) [સમઝને શું વધુ કહેવું] એ “સુ ગંધ”
[જએ સુગંધ-મય.” સુજ્ઞ વિ. [સં.] જુઓ “સુ-જાણ.” [૬ વિ યદુના (૨) સુગંધીદાર (ગ-જી) . જિઓ “સુગંધ* + કા. પ્રત્યય] સુઝાવું, સુઝાવું એ “સૂઝવુંમાં. સુગાવું અ..િ [જ એ “સૂગ,' -ના.ધા.] સૂગ અનુભવવી, સુટેવ (-) સી. [સં. +જએ “વ.] સારી ટેવ, સારી સૂગ ચડવી, બદબોની બૂરી અસર અનુભવવી. (૨) (લા.) આદત, સારા હેવા ધૃણા થવી. (૩) અભાવ આવવા
સુડતાળીસ(-) એ “સડતાળીસ.”