Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 1104

શિષ-માર્ગ
૨૧૩૯
શિ(શીગડું
જ્યાં પૂજાતું હોય તેવું મકાન (શિખરબંધ), શિવાલય લોકેની રાજ્ય-સત્તા, “એરેસ્ટોકસી' શિવ-માર્ગ કું. [સં.] જુઓ ‘શિવ-પંથ.
શિષ્ટાચાર છું. [+ માત્ર] કેળવાયેલા ભદ્ર લોકોનો શિવ-માર્ગી વિ. સં. મું.] જુએ “શિવ-પંથી.”
પરસ્પરને વિવેક-ભરેલો વર્તાવ, સભ્ય વર્તણુક, (૨) વિવેક, શિવરાઈ છું. [ત્રપતિ શિવાજી મહારાજના નામ ઉપરથી] ઉપચાર
[વર્તનથી કમાયેલું અનાજ શિવાજી મહારાજે ચલાવેલો જના સાની કિંમતને શિષ્ટાન્ન ન. [+સ. અન્ન] પ્રામાણિકતા અને નીતિમય તાંબાને એક સિકો. (સંગ્રા.)
શિષ્ય પું. [] વિદ્યા માટે ગુરુ પાસે ભણવા જતો શિવ-૨ત (-ત્ય) સી. [+જુએ “રાત."], ત્રિ-ત્રી) સી. વિદ્યાથ. (૨) ધર્મ કે સંપ્રદાયની ધાર્મિક દીક્ષા પામેલ સિં] માઘ વદ ચૌદસની તિથિ (મધ્યરાત્રિએ મેટે તે તે ગુરુને તે તે અનુયાયી, ચેલો
. ઉત્સવ શિવમંદિરોમાં થતો હોખ છે અને લોક ઉપવાસ શિષ્યવૃત્તિ સી. [સં.1 વિદ્યાર્થી ભણે એ માટે એને કરે છે.) (સંજ્ઞા.) (૨) દરેક મહિનાની વદિ ચૌદસની તે આપવામાં આવતી રોકડ મદદ, છાત્રવૃત્તિ, “લરશિપ' તે ગૌણ રાત્રિ. (સંજ્ઞા.)
શિષ્ય-શૃંદ (-વૃદ) ન, શિષ્ય-સમુદાય, શિષ્ય-સમૂહ શિવલિંગ (-લિ) ન. [સં.1 શિવજીના પ્રતીક તરીકે . [સં.] શિષ્યોનું ટોળું
જલાધારીના મધ્યમાં ગળાકાર લાંબા પથ્થરના રૂપનું શિષ્યા અપી. [ ], પાણી સી. [સે, રાગ્ય + ગુ. ‘આણી’ પૂજા સ્વરૂપ
[આંખફૂટામણને વેલે પ્રત્યય.], સી શિષ્ય, અભ્યાસ કરનારી કન્યા. (૨) શિવલિંગી (-
લિગ) સી. સિં] એ નામને એક વેલો, - ગુરુ પાસે ધાર્મિક દીક્ષા લીધી હોય તેવી સ્ત્રી શિવ-લોક છે. સિં. ભગવાન શિવનો દિવ્ય નિવાસ, (૨). શિસ્ત સી, નિયમબદ્ધ વર્તણુક, “ડિસિવિલન' કૈલાસ (શિખર, હિમાલયનું)
શિસ્તપાલન ન. [+ સં] નિયમિતપણું જાળવવું એ, શિવા સ્ત્રી, સિં.] શિવ-પત્ની પાર્વતી. (૨) શિયાળની માદા. નિયમબદ્ધ વર્તવું એ
[લિન્ડ” (૩) હરડે, હીમજી હરડે. (૪) દુર્વા, ધર, ધોકડ શિસ્તબદ્ધ વિ. [+ સં.] નિયમબદ્ધ વર્તનવાળું, “ડિસિશિવાલય ન [+ સે. અશ્વ, પું,ન.] જ “શિવ-મંદિર.” શિસ્ત-ભંગ (ભા) કું. સિં.] શિસ્તમય વર્તનનો સર્વથા શિવપાસક વિ. [+ સં. ૩] શિવજીની પૂજા-આરાધના અભાવ, શિસ્તને તોડી નાખવી એ -ભક્તિ કરનાર [પૂજા-આરાધના-ભક્તિ કરવી એ શિશ્ન “
શિશ્ન.” શિવોપાસન ન., -ને સ્ત્રી. [+ સં, કપાસન, ન] શિવજીની શિળિયાર્ટ વિ. જિઓ “શીળી' + ગુ. “થયું' + આર્ટ શિશિર વિ. સિં.] ઠંડું, ટાઢ, શીત. (૨) . [સં. મું ન] ત.ક.] શરીર કે મોઢા ઉપર શીળી નીકળ્યાના ડાઘવાળું, વર્ષની છ ઋતુઓમાંની હેમંત અને વસંત ઋતુ વચ્ચેની શીળીનાં નાનાં ચાઠાંવાળું બે માસની ઋતુ, પાનખર ઋતુ (ફેબ્રુઆરીની રરમીથી શિ(શ)ગ૧ ન. [સં. પ્રા. સિT] પશુ વગેરેને એપ્રિલની ૨૨મી સુધીની)
[બાળ, છોકરું માથાની ઉપર બેઉ બાજુએ નીકળતું તે તે પોલું હાડકું, શિશુ પું,ન, [...] બાળક, બાળ, બચું. (૨) માનવ- શિંગડું. (૨) રણુ-શિશું. શિશુપાલ(ળ) ડું [સ.] પાંડવ-કૌરના સમયને ચેદિ શિત-શા)ગર (ગ્ય) સી. [પ્રા. લિi] વનસ્પતિની બે
દેશને એ નામનો એક રાજા (જેને શ્રીકૃષ્ણ માર્યો વાળ લાંબા ઘાટની ફળી. (૨) ભયશિંગ, મગફળી, હતો.) (અજ્ઞા)
માંડવી, કાં. (૩) એ નામની માછલીની એક જાત શિશુ-મરલ(ળ) (-મડલ -ળ) ન. [સં.] બાળકોને સમહ શિત-શ)ગઢવું સક્રિ. [ઓ “શિંગડું,” “ના.ધા.] શિશુમાર ન. સિં..) એ નામનું એક દરિયાઈ પ્રાણી. શિંગડાંથી ઉપરાઉપરી મારવું
(૨) છેડે ઘ વ તારો છે તે નાના સપ્તર્ષિ (ખગોળ.) શિ )ગરિયા તિ, ૫. જિએ “શિંગડિયું.”] વછનાગની શિશ-વિહાર છું. [.] બાળકે જ્યાં રમતાં રમતાં ભી એક જાત (એ ઝેરી વનસ્પતિ છે.) શકે તેવી નિશાળ
શિ(શ)ગડી સ્ત્રી. [જ ‘શિંગડું' + ગુ. ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] શિ-શિ, સ)શે(સેળિયું ન. શાહુડીનું પીછું. (૨) નાનું શિંગડું. (૨) શિંગડાના આકારની નળી (જની
સ્ત્રીને હાથ પહેરવાનું એક ઘરેણું. (૩) પુરુષને કાનમાં બંદુક કેડનારા દારૂ ભરી રાખતા એ) પહેરવાનું ભંગળી-ઘાટનું એક ઘરેણું
શિશગડું ન. [જુએ “શિંગ' +ગુ, ‘ડું સ્વાર્થે ત...] શિશ્ન(અ) ન. [સં] પુરુષની જનનેંદ્રિય, લિંગ
જઓ “શિંગ." [ માં ઉલાળવાં, કાં દેખાવાં, - શિશ્નો(- )દર-પરાયણ વિ. [+ . ૩-૧૪] સંસાર- ભરાવવાં, -&ાં માંડવાં (રૂ.પ્ર.) લડવા સામે થવું. -હાં
ભોગ અને પેટ ભરવાના કામમાં સતત મચી રહેનારું ઊગવાં બાકી (રૂ.પ્ર) મૂર્ખ, બેવકુફ. -હાં બાંધવા (ઉ.પ્ર.) શિષ્ટ વિ. [સં.] બાકીનું. (૨) ફરમાવેલું. (૩) તાલીમ સામે થઈ જવું. -હાં ભરાવવાં (રૂ.પ્ર) લઢવા તયાર પામેલું. (૪) શિસ્તબદ્ધ. (૫) સંભાવિત, ભદ્ર, ભાદાર, થવું. (૨) હેરાન કરવું. -હાં મેળવવાં (રૂ.પ્ર.) હિસાબનાં પ્રતિષ્ઠિત. [૦ જન (ઉ.પ્ર.) સંસ્કારી માણસો]
બેઉ પાસાં સરખાં કરવાં. ૦ થઈ જવું (રૂ.પ્ર.) ટાઢ શિમાન્ય વિ. સં.] શિષ્ટ જનોએ જેને સ્વીકાર કર્યો હિમ થઈ જવું, ઠરી જવું. ૦ થઈને પડવું (ર.અ.) બેભાન હેય-જેને માન્યું હોય તેવું
થઈ જવું. ૦ મારવું (રૂ.પ્ર.) હેરાન કરવું. ચહ(હા)વવું, શિશશાસન ન. [સં.) અમીર ઉમરાવ જેવા સંભાવિત ૨ લેવું (રૂ.પ્ર.) મરદાઈથી લડવું. સામસામાં શિ(-)ગણાં