Page Text
________________
શિરેઈ
૨૧૩૮
| શિવ મંદિર
સિન એવું તુલાયમ તંતુવાળું ફૂલ
ના ટેપ
[(૨) તપખાનું શિરાઈ જુઓ 'શિરાઈ.'
શિલ-ખાનું ન. [ફા ‘શિકહુ’ + જુઓ “ખાનું.] શસ્ત્રાગાર. શિરો-ધરા સા. (સં. ઈરાન્ + , સંધિથી] ડાક, ગળું, શિલદાર વિ. વિ. સિહબ્દાર ] શસ્ત્રસજજ સૈનિક કે ઢો કિંઠ, કાંધને ભાગ
[માન્ય.” શિલેદારી સ્ત્રી, [ કા. સિહદારી] લડવા માટેની સૈનિકની શિરે ધાર્ય વિ. સિ. રિાર + ધાર્વ, સંધિથી] જુઓ “શિરે- શસ્ત્ર-સજજતા શિબિંદુ (-બિન્દુ) ન. [સ. ફિરન્ + વિવું, સંધિથી] શિલાંછ (શિલા) ન. [] લઈ જવાયા પછી ખેતર
બરાબર માથા ઉપરનું આકાશનું કેંદ્ર. (૨) શિખર, ટોચ. વગેરેમાં પડેલું અનાજ વીણવાની ક્રિયા (૧) ત્રિકોણના માથાનું અણિયું, “વર્ટફસ.” (ગ.) શિલાંછ-વૃત્તિ (શિ ) સી. [સં.) ખેતરમાં લઈ જવાતાં શિર-ભાગ કું. [સં. ચિર + મા, સંધિથી] મથાળાને પડી રહેલા દાણા વીણું ગુજરાન ચલાવવું એ ભાગ, મથાળું, ટોચ
શિહ૮ સ્ત્રી. [સં] રમતગમત વગેરેમાં વિજય મેળવનારને શિરોમણિ છું. [સં. ાિર + જળ, સંધિથી] અંબેડામાં હાલના આકારનું અપાતું શિપમય પતરું
બંધાતે મણિ. (૨) વિ. શ્રેષ્ઠ સ્થાન ઉપર રહેલ (માણસ) શિહ-મૅચ ૬,ી. [.] વિજયના પ્રતીક તરીકેનો હાલ શિરોમાન્ય વિ. સં. શિન્ + ૧, સંધિથી] જુઓ જીતવા માટે ગોઠવાયેલી ક્રિકેટ વગેરેની રમત
શિરસા-વંદ.” “શિરસામાન્ય. [૭ કરવું (રૂ.પ્ર.) સ્વી- શિ૯૫ ન. [સં.] કોઈ પણ પ્રકારની હાથથી થતી કારીગરી, કારવું.
કેતરકામ ચિત્રકામ અને એવી અનેક લલિત કલા, (૨) વિદ્યા શિરે ૨હ ! [સ. રિાન્ + ૪,સધિથી ] માથાના વાળ શિલ્પકર્મ ન. [] કલાકારીગરીનું કામ શિરો-રેખા સ્ત્રી. [સં. + રેલ, સંધિથી] મથાળાની લીટી શિલ્પ-કલા(-ળા) સી. [સ.] કેઈ પણ પ્રકારની કલાકારીગરી શિરેગ ૫. સિં, રિાણ + રોગ, સંધિથી] માથાના રોગ શિ૯૫ કામ ન. [ + જુએ “કામ.'] એ “શહ૫-કર્મ.' શિરે-લિખિત વિ. સિં. + ઇgિs, સંધિથી] ઉપરને શિલાકાર વિ. સં.1 જ ?િ મથાળે લખેલું
[ઉપર રહેલું, મથાળે રહેલું શિ૯૫-કારીગરી ચી. [+જુઓ “કારીગરી.'] એ “શિલ્પશિરાવતી વિ. સં. રિારજૂ + વત, સંધિથી, .] માથા શિલ્પ-વિધા . સિં] શિપ-કળાનું શાસ્ત્ર [આર્ટ-સ્કૂલ” શિરે-વિરેચન ન. [૩. રિારમ્ + વિશ્વન સંધિથી] માથા- શિ૯૫-શાલા(-ળા) સી, સિં] કલાકારીગરી શીખવાનું સ્થાન,
માંથી બીક લાવી બગાડ કાઢવો એ. (૨) એવી દવા શિ૯૫-શાત્ર ન, સિં] કલા-કારીગરીની વિદ્યા, હિપનવિદ્યા શિરોદના સી [સ. રિાર + ચેતના, સંધિથી] માથાનો શિલ્પશાસ્ત્રી વિ. [સં૫] શિહ૫-શાસ્ત્રનું જ્ઞાન ધરાવનાર, શિલ્પી દુખાવે
[વાનું વસ્ત્ર, પાલડી શિ૯પાકૃતિ . [સં. રિાર + ગ-શાસ] શિપનો નમુનો શિરે-વેપ્ટન ન [સે રિાન્ + વેદન, સંધિથો] માથે વીંટાળ- શિપી વિ. [સં૫.] શિલ્પશાસ્ત્રનું જ્ઞાન ધરાવવા સાથે શિરે-બત ન. સિં. રિા વ્રત, સંધિથી] અથર્વવેદથી ચાડયું ઉત્તમ કલા-કારીગરી કરનાર માણસ, શિવપ-શાસ્ત્રી
આવતું સમગ્ર અંગે ઉપર ભસ્મ વગેરેના વિલેપનનું વ્રત. શિવ વિ. [સં] કયાણકારી, શુભ કરનારું. (૨) પવિત્ર. (૨) મુંડનની એક પ્રાચીન ધર્મ-ક્રયા
(૩) ન. કલ્યાણ શ્રેય. (૪) મોક્ષ. (૫) . (કહયાણકારી શિલા શ્રી. સિં.] પથ્થરની છાટ, પાટડે, દગડ
સ્વરૂપે) શંકર, મહાદેવ, શંભુ, રૂક. (સંજ્ઞા.) [ ની બૂટી શિલા-છાપ . [ + એ “છાપ.] પથરની પાટ કે લાદી (ર.અ.) ભાંગ]
[સમૂહ ઉપર કાતરીને કરાયેલું છાપકામ, ‘લિ-પ્રિન્ટિંગ શિવ-જા શ્રી. સિં.] મહાદેવના મસ્તક ઉપર વાળને શિલા-જતુ ન. સિં], શિલાજિત ન. [સં. રિાઇ + mg] શિવજી પુ.બ.વ. [+ જુએ છ' (માનાર્થે)] જ “શિવ(૫).” પહાડની ફાટમાંથી નીકળતું એક રાસાયણિક દ્રવ્ય (એ શિવતત્વ ન. [4] સૃષ્ટિમાંનું કલ્યાણકારી ચેતન તત્વ. દવાના કામમાં ઉપયોગી)
(૨) બ્રહમ, પરમાત્મા શિલાન્યાસ પું. [સં.] મકાન વગેરેનું ખાતમુહૂર્ત શિવ-નિર્માલ્ય ન. [8,] શિવને ચડેલાં કુપ તેમ ધરેલા શિલા-પ્રેસ શું ન. [+ અં] શિલા-બાપનું છાપખાનું પદાર્થો વગેરે-શિવાર્પણ થયેલ છે તે પદાર્થ. (૨) (લા) શિલા-યુગ પું [], એ “પાષાણયુગ.'
ઉપયોગમાં ન લેવા જેવું. (૩) તજવા પેડ્યું, ત્યાજ્ય શિલા-રસ ન. [,,] એ નામનું એક ઝાડ, શેલારસ શિવ-પંચાક્ષર (૫ચાક્ષર) પું. [સં.] ® નમ: રિાવા એ શિલા-રે પણ ન. [સ.] ખાતમુહૂર્ત
પાંચ અક્ષરને શિવ-મંત્ર શિલાલેખ છું. [૪] પથ્થરની પાટમાં કે પહાડની ધારમાં શિવ-પંચાયતન (૫૦-ચાયતન) ન. [સં] શંકર વિષ્ણુ સૂર્ય
તરવામાં આવેલ એતિહાસિક લખાણ, પથ્થરમાંના ઉકીર્ણ ગણેશ અને પાર્વતીએ પાંચ દેવ લેખ, પથ્થરને અભિ-લેખ, સ્ટેન કિશન'
શિવપુરી સ્ત્રી. [ ] (મુખ્યત્વે) કાશી, વારાણસી (કાશીશિલા-શમ્યા પી. સિં.] પથ્થર-રૂપ પથારી
વિશ્વનાથના મુખ્યધામ તરીકે.). (સંજ્ઞા) (૨) ઉજજૈન શિલિમુખ કું. [] ભમરો
(મહાકાલેશ્વરના ધામ તરીકે.) (સંજ્ઞા) શિલિંગ (શિલિ) પું. [] પાઉંડને ૨૦મા ભાગની શિવ-પૂજન - શિવ-પૂજા સ્ત્રી. [1] શિવલિંગનું શેડકિમતનો એક સિક્કો (આશરે રૂ. ૧ ની કિમતનો)
શોપચાર વિધિથી અર્ચન શિધ શિલીશ્વ) ન. સિં. ૬.] ચોમાસામાં ઊગતા બિલાડી- શિવ-મંદિર -મદિર) ન. સિ] શિવની મૂર્તિ કે લિંગ
Jain Education International 2010 04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |