Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 1099

શાલ(-ળી).
૨૩૪
શાહજોગ
-શાલી(-ળી) વિ. સ.] સમાસના ઉત્તર પદમાં “વાળું નિદા કરનાર અર્થ: “ભાગ્યશાલી(-ળી)' વગેરે
શાસ્ત્રનેનિંદા (નિદા) સી. સિં] ધર્મગ્રંથાની અવજ્ઞા શાલીન વિ. સિં.] નમ્ર, વિનય, વિવેકી, વિનીત. (૨) શાસ્ત્ર-પૂત વિ. [સં.] એ “શાસ્ત્ર-વિહિત.” [સ્થિતિ શરમાળ, લજજાળુ (૩) ખાનદાન
શાસ્ત્ર-પ્રામાણ્ય ન. [સં] શાસ્ત્રનાં વચન પ્રમાણ હોય એવી શાલેડી સી. જિઓ “શાલે' + ગુ. ‘ઈ’ અપ્રત્યય.] એ શાસ્ત્ર બાજ વિ. [+ કા. પ્રત્યય] હરકોઈ વાતમાં શાસ્ત્રનાં નામનું એક ઝાડ, સલકી, ધુપે
પ્રમાણ આપનારું. (૨) શાસ્ત્રાર્થ કરવામાં કુશળ શાલેડું ન. [સ. - > પ્રા. લગ્ન- + ગુ. “હું શાસ્ત્ર-બાજી સ્ત્રી. [+ ફા. પ્રત્યય.] શાસ્ત્ર-બાજ હોવાપણું, સ્વાર્થે ત.પ્ર.] સહલકીનું ફળ, યુપેડાનું ફળ
શાસ્ત્રાર્થ કરવાની કુશળતા શાલે(-)પયાગો વિ. સં. રાઇag-. S.1નિશાળ- શાત્ર-વિધાન ન. [સં.) શાસ્ત્રનું કથન માં ઉપયોગમાં આવે તેવું (પાઠયપુસ્તક)
શાસ્ત્ર-વિધિ છું. ચી. [સ.પું] શું કેવી રીતે કરવું એ વિશે શાહમલ ન. [સં૫.] શેમળાનું ઝાડ
શાસ્ત્રમાં જે કહ્યું હોય તે પ્રમાણે કરવું એ, શાસ્ત્રમાં કહે શાહ જ સાવ.” (સંજ્ઞા.)
વિધિ
[અને બાધ કરે તેવું શાળક ન. [સંપું] પશુ-પક્ષીનું બચ્ચું.
શાસ્ત્ર-વિરુદ્ધ વિ. સં.] શાસ્ત્રમાં કહેલાથી જઠા પ્રકારનું શાશ્વત,તિક વિ. [સં.] નિત્ય, સનાતન, કાયમ રહેનારું શાસ્ત્ર-વિશારદ વિ. [૪] જ “શાસ્ત્ર-નિપુણ.' શાવતી વિ, સૂકી. [સં. શાકવત રહેનારી. (૨) દુર્ગા શાસ્ત્ર-વિહિત વિ. [સં.] શાસ્ત્રમાં કહ્યા પ્રમાણેનું માતા. (૩) યોગ-માયા
[શિક્ષા-સજા કરનાર શાસ્ત્રના વિ. [સં. .] જુએ શાસ્ત્ર-જ્ઞ.” શાસક કિ. [સં.] સત્તા ભોગવનાર, રાજ્ય કરનાર. (૨) શાસ્ત્ર-શુદ્ધ વિ. [સં] શાસ્ત્રોમાં કહેવામાં આવેલું હોય તે શાસકીય વિ. [સં.] શાસકને લગતું
પ્રમાણેનું, શાસ્ત્રાનુકુળ શાસન ન. [સં.] સત્તા, અધિકાર. (૨) આજ્ઞા, હુકમ. શાસ્ત્ર-સંપન (-સમ્પન) વિ. [સં] જુઓ “શાસ્ત્ર-જ્ઞ.” (૩) ઉપદેશ, બોધ. (૪) રાજાએ ગરાસમાં આપેલી શાસ-સંમત (-સમ્મત) વિ. [સ.) શાસ્ત્રમાં કહ્યા પ્રમાણેનું, ભૂમિ. (૫) દસ્તાવેજ, ખત (દાનનું) (જેમકે “તામ્ર- શાસ્ત્રના આધારવાળું શાસન” “દાનશાસન)
કિર્તા શાસ્ત્રસિદ્ધ વિ. [સં., શાસ્ત્રાનુકુલ(ળ) વિ. [ + સં. શાસન-કર્તા, વિ. [સં. ૬ ], શાસન-કાર છું. [૪] ૨ાજ્ય- મન- એ “શાસ્ત્ર-વિહિત.' શાસન-તંત્ર (-તત્ર) ન, સિં.] રાજ્ય-વહીવટ, (૨) શાસ્ત્રાર્થ છું. [સ, રાસ્ત્ર + અથે) શાસ્ત્રમાંથી કાઢેલું પ્રમાણ, રાજય-બંધારણ
ધમ-શાસ્ત્રના વચનને માયને. (૨) શાસ્ત્રના અર્થ વિશેની શાસન-પત્ર પું. [સન.] હુકમ-નામું, આજ્ઞા-પત્ર, આજ્ઞા- ચર્ચા, વાદ-વિવાદ
પત્રિકા. (૨) સનદ. (૩) દાન-શાસનને લગતું તામ્રપત્ર વગેરે શાસ્ત્રી વિ. . પું.] એ “શાસ્ત્ર-જ્ઞ' (૨) સંસ્કૃત ભાષાના શાસન-પદ્ધતિ શ્રી. [સં.] રાજય કરવાની રીત કે પ્રકાર વિભિન્ન વિષયોની સ્નાતક પરીક્ષા પાસ કરનાર. (૩) શાસની સી. [ + ગુ. “ઈ' ત.ક.] ખોપરીમાંનો એક મોટે ભાગે બ્રાહ્મણેમાં એવી એક અવંટક (ધંધાને કારણે) નિયામક મજm-તંતુ
શાસ્ત્રીય વિ. [સં.] શાસ્ત્રને લગતું, શાસ્ત્રનું, (૨) વિજ્ઞાનને શાસનીય વિ. [સં.] જેના ઉપર અધિકાર ચલાવવાનો લગતું, વૈજ્ઞાનિક, “સાઈટિફિક.' (૩) શાસ્ત્ર-શુદ્ધ. (૪) હોય તેવું, અધિકારમાં રખાય તેવું. (૨) અમલમાં મૂકવા માત્ર પુસ્તકિયું, “થિયરેટિકલ' જેવું. (૩) સજ-પાત્ર
શાસ્ત્રોક્ત વિ. [સં. શાસ્ત્ર + ૩] શાસ્ત્રમાં કહેલું, શાસ્ત્રશાસિત વિ. [૪] જેના ઉપર અધિકાર કે સત્તા ચલાવ- વિહિત. (૨) વિધિ-યુક્ત વામાં આવેલ હોય તેવું. (૨) ઉપદેશેલું
શાહ મું. ફિ.] રાજ (ખાસ કરી મુસલમાન ધર્મન). (૨) શાસ્તા વિ. [સં. ૫.] જએ “શાસક.” (૨) શિક્ષક નાણાવટી, વહેવારિયો, શરાફ.(૩) વાણિયાઓમાં એ ધંધાથી શાસ્ત્ર ન. [સં.] કોઈ પણ વસ્તુનું તર્ક-પ્રમાણિત શુદ્ધ જ્ઞાન, આવેલી વ્યાપક ઓળખ અને એને પુરુષ. (સંજ્ઞા.) (૪) વિધા. (૨) તે તે વિદ્યાનો ગ્રંથ. (૩) ધર્મગ્રંથ
ઇરાન અફધાનિસ્તાન વગેરેના રાજાઓને એ ઇલકાબ. (૫) શાસ્ત્ર-કર્તા .વિ. સિ., SJ, શાત્ર-કાર વિ. [સં.) શાસ્ત્ર- (લા) પ્રતિષ્ઠિત માણસ. (૬) (કટાક્ષમાં) ચેર, લુટારો ગ્રંથની રચના કરનાર
શાહ-ખાતું ન. [ + જ એ ખાતું.'] ચાપડામાં નામ-નિર્દેશ શાસ્ત્રગત વિ. [સં. શાસ્ત્ર-ગ્રંથમાં હોય તેવું, શાસ્ત્રમાં કર્યા વિનાનું ખાતું ખાનગી ખાતું, શ્રી-ખાતું શાસ્ત્રજ્ઞ વિ. સં.3, -જ્ઞાતા વિ. [સં૫.] તે તે શાસ્ત્ર કે શાહ-જન ન. [ + સં., અને, ] જ સાજન.' વિદ્યાનું જ્ઞાન ધરાવનાર, શાસ્ત્ર-વત્તા
શાહ-જાદી સી. [વા મુસ્લિમ રાજવીની કુંવરી શાસ્ત્ર-જ્ઞાન ન. [સં] તે તે શાસ્ત્ર કે વિદ્યાની ઊંડી સમઝ શાહ-જાદા પુ. [F ફા. જાદ] મુસ્લિમ રાજા કુમાર શાસ્ત્ર-દશી વિ. સિં, મું.] જાઓ “શાસ્ત્ર-જ્ઞ. [સમઝ શાહ-જીરું ન. (કા. શ્યાહ-જીરહ] છરાની એક જાત, કાળું શાસ્ત્રદષ્ટિ રહી. [સ.] શાસ્ત્ર-માન્ય કરેલ હોય તેવી જીરું, (કાળીજીરી' જુદી છે.)
[સં 1 શાસ્ત્ર જેના મનાઈ કરી હોય તેવું શાહગ -૧) વિ, ક્રિ.વિ. [ + જ એ “ગ.'', - વિ શાસ્ત્રીનિંદક (અનિન્દક) વિ. સિં] ધર્મ-શાસ્ત્રના ગ્રંથોનો [ + ગુ. “ઉ” ત.પ્ર.] સાહુકારને યોગ્ય. (૨) સ્વીકારવા