Page Text
________________
ન્યુઘત્તિ
૨૧૨૧
વાત્ય તેમ
વ્યુત્પત્તિ બી. સિ. વિ + વર્ + વ]િ સારી રીતે જાણવું વ્રજ-વધૂ, વ્રજ-વનિતા સ્ત્રી. [] વ્રજની ગોપાંગના એ, સમઝવા જેટલું જ્ઞાન. (૨) શબ્દના અર્થને બોધ કરનાર વ્રજ-૧૯લભ છું. [સં] શ્રીકૃષ્ણ શક્તિ. (૩) શબ્દને કમિક વિકાસ, ડેરિ વિશન.” (વ્યા.) વ્રજ-વારત છું. [સં] વ્રજભૂમિકામાં જઈને રહેવું એ વ્યુત્પત્તિશાસ્ત્ર, સિં] શબ્દોના કમિક વિકાસની વિદ્યા વ્રજવાસી વિ. [રા.પં.] વ્રજભૂમિનું રહીશ [ક્રિયા યુપન્મ વિ. [સ, વિ + ૩૨-પુન] શબ્દનો અર્થ જણાવનારી વ્રજવિહાર છું. [સં.] વ્રજભૂમિમાં ખેલવાની-હરવા ફરવાની શક્તિવાળું. (૨) ધાતુ અને પ્રત્યય બંને મળી સિદ્ધ થયેલું. વ્રજવિહારી વિ. પું. સિં. ૫.] વ્રજમાં બેલનારા શ્રીકૃષ્ણ (૩) વ્યાકરણ તેમજ અન્ય શાસ્ત્રોનું જ્ઞાન ધરાવનાર વ્રજાધિપ છું. [ + સં. મfથg], ત્રાધીશ, વર કું. [+ કયુપાદિત વિ, [સ. વિ + ૩-૫[fa] બુન યુસર્ગ કું. [સં. ઉર્વ + ૩રું + સ ત્યાગ. (૨) પ્રાયશ્ચિત્ત- ત્રાંગના (વ્રજના) શ્રી. [+સ. અન] વ્રજની નો એક પ્રકાર. (જેન)
ગોપાંગના, ગોપી
કૃષ્ણ યુસર્જન ન. [સં. વિષર્ + સત્રન] ત્યાગ કરવો એ, ત્યાગ વજેશ, વર છું. [+સં ઇંન્દ્ર, રા,શ્વર) વ્રજના સ્વામી. શ્રીચુદાસ પું. સિં. જીવ + ૩ + માણ) તિરસ્કાર કરવો એ. બજેવી સ્ત્રી. [ + સં. 41] વ્રજની સ્વામિની-રાધા (૨) નાશ. (૩) મનાઈ. (૪) રદ કરવું એ
બજેદ્ર (વ્રજેન્દ્ર) પું. + સં. દદ્ર જાઓ “બ્રજાપ.” યૂહ વિ. [સં. વિ + કઢ] એકઠું થયેલું (૨) અનામત ત્રણ પું. [સ. શું ન.] જખમ, ઘા, (૨) પાકી ગયેલો ધા, મુકેલું, થાપણ તરીકે મુકેલું. (૩) પહોળું, વિશાળ, (૪) ધારું, નારું વ્યહમાં ગેવાયેલું
વ્રત ન. [સ. પું,ન.] નિયમ લઈને આચરવામાં આવતી યૂહ . [સ, વિ + કટ્ટ] રચના, ગોઠવણ. (૨) પદ્ધતિ, સંયમાત્મક ધાર્મિક ક્રિયા. (૨) પ્રતિજ્ઞા, અગડ, આખડી. પરિપાટી. (૩) વાસુદેવ પ્રદ્યુમ્ન અનિરુદ્ધ અને સંકર્ષણ [૦ ઊજવવું (રૂ.પ્ર.) વ્રત પૂરું થતાં ઉસવ કરો]. એ અવતારના ચાર અંગત અવતાર. (૪) શત્રુના સૈન્ય વ્રત-ચર્યા સ્ત્રી. [સં.] વ્રત લઈને કરવામાં આવતું તે તે સામેની સૈન્યની અમુક ચોક્કસ્ત્ર પ્રકારની આકૃતિ પ્રમાણેની ધાર્મિક કાર્ય ઠવણ
[અમુક આકૃતિમાં રચના ત્રત-ધારી વિ. [સ. પું.] જેણે વ્રત લીધું હોય તેવું, ઘતી યૂહરચના સ્ત્રી. સં.) લશકરી ગોઠવણ, સૈન્યની અમુક વ્રત-પાલન ન. [સં.] વ્રત લીધા પછી એ ન તૂટે એ માટે એમ ન. [૪] આકાશ, ગગન, આભ, આસમાન
ધર્મ-કાર્ય કરતા રહેવું એ [બતે બંધાયેલું, વ્રત-ધારી મ-ગંગા (ગા) સી. [સં.] આકાશ-ગંગા
વ્રત-બદ્ધ વિ. [સં.] જેણે વ્રતની પ્રતિજ્ઞા કરી હોય તેવું, મ-ચર વિ. [સં.], એમ-ચારી વિ. [સ,] આકાશ- રાત-ભંગ (-ભ) પં. (સં.] લીધેલા વ્રતને અધવચ્ચે છોડી માં ઊડનાર, બે-ચર, વિહંગમ
દેવું એ
[“વ્રતધારી.” મ-મંડલ(ળ) (-મણલ,-ળ) ન. (સં.] આકાશ વ્રત-સંપન્ન (-સમ્પન્ન), વ્રત-સ્થ વિ. [સં.] જુએ
મ-વાન ન. [સં.] આકાશ-યાન, વિમાન, હવાઈ જહાજ, વ્રતસ્નાતક . [સં.] જનોઈ ધારણ કરવાથી લઈ વેદના “ઍરપ્લેઈન'
અધ્યયનની પૂતિ સુધી પહોંચી સમાવર્તન કરનાર બ્રહ્મચારી મ-રેખા શ્રી. સિં.] ક્ષિતિજ, હોરાઈઝન'
વ્રતાદેશ છું. [ + રસ.મા-ફેરા] જેને આપીને ગુરુએ બ્રહ્મચર્ય મ-વાણી સ્ત્રી. [૨. આકાશ-વાણ [આકાશ પાળવાની અને વેદનું અશ્ચયન કરવાની આપેલી આજ્ઞા
મ-સર ન. [+ સં. તરવું] આકારા-પી સરોવર, વિશાળ વતિની વિ, સી, [સં.] વ્રત પાળનારી સ્ત્રી. (ના.ઇ.) વ્રજ . [સ.] સમૂહ, ટે. (૨) નેસડો, ગોપ-વાસ. (૩) ત્રી વિ. સિવું] દ્રત આચરનારું ગેવાળાનું ગામડું, ૧. (૪) ન. [સં છું.] મથકાની આસ- તત્સવ પં. [+સં. સતવં] વ્રત દરમ્યાન અને વ્રતની પાસને આહીરોને પ્રાચીન પ્રદેશ, આજની વ્રજભૂમિ. સમાપિત થયે કરવામાં આવતી ઉજવણ [ઉજવણી (સંજ્ઞા).
બાઘાપન ન. [+ સં. યથાપન) વ્રત પૂરું થયે કરાતી બજ-જન ન., બ.વ. [સં] ગોપાંગનાઓ, વ્રજની ગોપીએ બળકવું અકિ. [૨વા. ચળકવું વ્રજ-નાથ કું. [] વ્રજના સવામી. શ્રીકૃષ્ણ. (સંજ્ઞા.) વળકારો પં. [+ગુ. “આરે” ક.ક.] ચળકારો, ઝબકારે વ્રજનાર (૨૫) સ્ત્રી. [+ જુઓ “નાર,"], -રી સૂકી. [સ.] વાચક છું. દે.પ્રા.] સિંધ અને મુલતાનને જને પ્રદેશવ્રજની ગોપી
(સંજ્ઞા) (૨) પં., સી. એ પ્રદેશને અપભ્રંશનો એક વ્રજ-પતિ કું, સિં] જાઓ “વ્રજ-ના.'
પ્રકાર (જેમાંથી સિંધી મુલતાની-કચછનો વિકાસ છે) વ્રજભાષા કી સિં.] મથુરા પ્રદેશની મધ્યકાલની એક સમૃદ્ધ (સં .) ભાષા (જે એક બેલી તરીકે હજુ પણ મથુરા પ્રદેશમાં વ્રત ન. [સં] સમૂહ, ટેળું. (૨) જ ચાલુ છે.), વ્રજ-બલી
ત્રાય વિ. સિં] જેને જનકના સંસ્કાર ન થયા હોય તેનું ઘજ-ભૂમિ આ. [સ.], વ્રજ-મંતલ(-ળ) (-મડલ -ળ) ન. દ્વિજ વર્ણનું, વોક કર્મ કરવાને અહિંકારી ન રહેલું, સિં.] જ એ વ્રજ(૪).'
વિદ-બાહ્ય થયેલું વજન્મેહન, વ્રજ-રાજ કું. સિં.), વ્રજ-રાય હું. [+જુઓ બાય-સ્તમ . સિં.] ઘાને શુદ્ધ કરવા માટેનો એક રાય.'], વ્રજલાલ પું. [સં] ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ, બાલકૃષ્ણ ખાસ યજ્ઞ
न
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |