Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 1082

વ્યથિત
૨૧૧૭
વષ્ટિ
વ્યથિત વિ. [સ.] દુઃખિત, પીડિત, વ્યથા પામેલું વ્યધિકરણ ન. [સં. વિક્રમ-કાજળ] જદી વિભક્તિમાં હોવાપણું વ્યધિકરણ-બહુત્રીહિ પું. સં.] જે સમાસમાં પૂર્વપદ અને ઉત્તરપદની ભક્તિઓ જુદી હોય તેવો બહુવ્રીહિ સમાસ (જેમકે વીણા-પાણિ'-પાણિ(હાથ)માં વીણા જેને છે તેવી નારદ) (વ્યા.) વ્યપદેશ છું. (સં. f+ A- રેરા] નામ લઈ ને કહેવું છે, ઉલેખપૂર્વક કરવામાં આવતું વિધાન. (૨) નિમિત્તના હોવાપણાને લીધે વિશિષ્ટ એવો મુખ્ય વ્યવહાર. (દાંત) (૩) એક જ પદાર્થમાં છે વિશ્વને આરોપ. (વેદાંત.) વ્યહ પું. [સ. વિઝા + ૩] દૂર થવું એ. (૨) કાઢી
મકવું એ વ્યભિચાર પું. [સ. વિરમfમ-વાર કાર્ય-કારણરૂપ ન હોવાપણું. (૨) પોતાના ગુણધર્મને પ્રતિકૂળ થવું એ. (૩)
સ્વીકારેલા નિયમનો વિરોધ. (૪) કર્તવ્ય-ભ્રષ્ટતા. (૫) નિદિત આચાર, (૧) પર સ્ત્રી પુરુષને આડો વ્યવહાર, છિનાળું. (૭) નિયત સાહચર્યને અભાવ. (તર્ક.) વ્યભિચારિણી ત્રિ., સી. [સં.] છિનાળ સ્ત્રી વ્યભિચારી વિ. સિંj] છિનાળવું. (૨) . કાચના ૨માં સહાયક સંચારી તે તે ભાવ. (કાવ્ય.). વ્યય કું. [સં. વિ+ગ5] ખર્ચાવું એ, વપરાવું એ, વપરાશ. (૨) ખર્ચ
[ઘસારો થતો હોય તેવું. (વ્યા.) વ્યથી છે. [સં. ૫. ખર્ચ કરનાર. (૨) જેના અંગમાં વ્યર્થ વિ. [સં. વિકમ અર્થહીન, નિરર્થક, નકામું,
ગટતું. (૨) કેક, કેવટ, મિશ્યા, વૃથા વ્યર્થ-વાચી છે. [સંj.] નકામું બોલનારું, મિથ્યાભાર્થી વ્યર્થાયાસ ! [+ સ મ ] નક માં મહેનત, ગટને પ્રયત્ન વ્યર્શાવ્યર્થ છે. +િ સં. ૨-રર્થ] નિષ્ફળ અને સફળ વ્યલીક વિ. [સ. વિખ્યા ] તદન બેટું, સાવ પિકળ. (૨) ન. જૂઠાણું, બેટી-વાત વ્યવછેદ ૫. [સં. વિસ્મય-ઢ] ભાગ કે ખંડ પાડવા એ, વિદ (૨) નાશ. (૩) વિશેષ કરવું એ [રેશન' વ્યવછેદ-ક્રિયા સ્ત્રી. [સં.) (શરીરમાંની) વાઢ-કાપ, ઓપ, વ્યવધાન ન. [સ. વિવ-થાન] વચ્ચે આવતી નડતર, આડચ. (૨) પડદે, અંતરપટ. (૩) અવકાશ, ખાંચા વ્યવસાય પૃ. [સ. વિમવનસાથ] પ્રવૃત્તિ, કામ-ધંધે. (૨) નિશ્ચય, ઠરાવ વ્યવસાય-બંધુ (-બધુ) પૃ. [સં.] ધંધા-ભાઈ, સમાન ધંધો કરનાર તે તે વ્યક્તિ. (૨) સાથે રહી એક જ પ્રવૃત્તિ કરનાર તે તે વ્યક્તિ [નિશ્ચયાત્મક બુદ્ધિવાળું વ્યવસાયાત્મક વિ. [+ સં. બાદમ+] ઉદ્યોગી. (૨) વ્યવસાયામિકા વિ, સ્ત્રી. [સં] નિશ્ચયાત્મક પ્રકારની (પ્રવૃત્તિ બુદ્ધિ વગેરે)
[ી. (૨) કામઢી સ્ત્રી વ્યવસાયિની વિ., સ્ત્રી. [સં.] ધંધા-રોજગારમાં પડેલી વ્યવસાયી નિ સિં૫] ધંધો-રોજગાર કરનારું. (૨) કામવું વ્યવસિત વિ. સં. વિ+વ-ણિa] મહેનતુ, કામઠું. (૨)
નિશ્ચયવાળું. (૩) ન. નિશ્ચય, ધારણા, (૪) યુક્તિ, ઉપાય વ્યવસ્થા સ્ત્રી. [સં. વિવ-સ્થા] ગોઠવણ, જોગવાઈ વેતરણ. (૨) વહીવટ, કારભાર, મેનેજમેન્ટ' (૩) બંદોબસ્ત વ્યવસ્થાપક વિ. સિ. વિમવ-સ્થાપવ8] વ્યવસ્થા કરનાર, “મેનેજર
[મૅનેજિંગ કમિટી' વ્યવસ્થાપક સમિતિ . [સં] કારોબારી સમિતિ, વ્યવસ્થાશક્તિ સી. [સં] વહીવટી શક્તિ વ્યવસ્થિત વિ. (સં. વિજ્યા-fસ્વત] સારી રીતે ગોઠવાયેલું વ્યવહર્તા વિ. [સં૫] વ્યવહાર કરનાર વ્યવહાર પું. સિં. વિયવ-] વ્યવહારવાની ક્રિયા, રીત-ભાત, વર્તન. (૨) લેવડ-દેવહનો સંબંધ, વહેવાર. (૩) નાતો, સંબંધ. (૪) રૂઢિ, રિવાજ, યે વ્યવહારકુશલ(ળ) વિ. [સં.] બુદ્ધિપૂર્વક વહેવાર કરનારું, વહેવારુ વ્યવહાર-કુશલ(-ળતા સ્ત્રી. [સં] વ્યવહારકુશળ હોવા વ્યવહાર-ક્ષમ વિ. [સં] વ્યવહારમાં મૂકી શકાય તેવું, પ્રેકટિકલ'
[તેવું ગણિત, પાંતી-ગણિત. (ગ) વ્યવહાર-ગણિત ન. [સં.] ચાલુ વહેવારમાં કામ આવે વ્યવહાર-જ્ઞ વિ. સિં.] વ્યવહારનું જ્ઞાન ધરાવનાર, વ્યવહાર કુશલ વ્યવહારદક્ષ વિ. સિં.] જાઓ “વ્યવહારકુશળ.” વ્યવહારદક્ષતા સ્ત્રી. [..] વ્યવહાર-દક્ષ હોવાપણું વ્યવહાર-દયા જી. [સં] આઠ માંહેની. એક પ્રકારની દયા (માંદાં દીન દુઃખી પ્રત્યેની). (જૈન) વ્યવહાર-દષ્ટિ સ્ત્રી. [સં.) લૌકિક સમઝ, લેક-વહેવારને ખ્યાલ
[રહેનારું. (જેન) વ્યવહારમૂઢ વિ. [સં.] દુન્યવી વ્યવહારમાં ચું-પચ્યું વ્યવહારવાદી વિ. [૫] વહેવારુ કામકાજમાં લય રાખી જીવન જીવવામાં માનનાર વ્યવહાર-શુદ્ધ વિ. [સં.] દુન્યવી કામ-કાજમાં શુદ્ધિપૂર્વક કામ કરનારું વ્યવહારશુદ્ધિ સ્ત્રી. સિં.) દુન્યવી કામ-કાજમાંની પવિત્રતા વ્યવહાર-સિદ્ધ વિ. [સં] દુન્યવી કામ-કાજ કરવાની એક્ય પદ્ધતિથી આવી મળેલું વ્યવહારનુકૂલ(ળ) વિ. [+સ. અનુચ્છ વહેવાર કરવા વ્યવહારિયું વિ. [ + ગુ. “યું ત.પ્ર.] એ “વ્યવહાર-કુશળ.'
કરનારું વ્યવહારી વિ. સ. પું.] વ્યવહારને લગતું. (૨) વ્યવહાર વ્યવહારુ વિ. [ + ગુ. “' પ્ર.] એ “વહેવારુ.” વ્યવહારોપયોગી વિ. [+સં. ૩૫થો] વ્યવહારમાં કામ લાગે તેવું. (૨) સાર્થક વ્યવહાર્ય વિ. [સં.] વ્યવહારમાં મૂકી શકાય તેવું, “પ્રેકટિકેબલ.' (૨) આપ-લે કરી શકાય તેવું વ્યવહિત વિ. [સં. વિ+ગર-હિa] વચ્ચે આડચના રૂપમાં રહેલું. (૨) જેને આડચ કરવામાં આવી છે તેવું, ઢંકાયેલું વ્યવહત વિ. [સં. વિનવત] વ્યવહારમાં મૂકેલું કે આવેલું. (૨) ઉપયોગમાં આવેલું કે લીધેલું વ્યષ્ટિ અકી. [સ.] સમષ્ટિનું તે તે પ્રત્યેક અંગ, વ્યક્તિ,