Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 1038

વિટા
વિટા પું. [અં.] કઈ વાત કે નિર્ણયને નકારવાના હક વિઝ્ડ(-g)લ, નાથ પું. [સં. વિષ્ણુ > પ્રા. વિદ્યુ + પ્રા. ‘’ પછી સંસ્કૃતીકરણ + સં.] જુએ ‘વિઠામા.’ વિ-પ્રકાપ પું. [ સે. વિશ્ + પ્રશ્નોવ, સંધિથી] મૂડીદારોની સત્તા. (ર) ઉદ્યોગ-વાદ, ‘ઇન્ડસ્ટ્રિયાલિઝમ' વિટ્રિયસ ન. [અં.] નેત્ર-હર્પણની આગળના પાકળ-ભાગમાં
રહેતા એક જાતના રસ
વિદર્ભે
વિ-તખ્ત વિ. [ä,] ખૂબ તપી ઊઠેલું, (૨) (લા.) માનસિક રીતે ખૂબ દુઃખી [ાંટણી કરનાર વિ-તરઢ વિ. [સં.] વિતરણ કરનારું, વહેંચણી કરનારું, વતરણું સક્રિ[વા.] નખથી ઉઝરડા કરવા, વિખેાડા ભરવા. વિતરડાવું કર્મણિ, ક્રિ વિતરાવવું કે,,સ., વિતરઢાવવું, વિતરાનું જુએ નવતરવું’માં. વિતરણ ન. [સં.] આપનું એ. (૨) વહેંચણી, વાંટી, ‘ડિસ્ટ્રિબ્યુશન’
૨૦૦૩
ત્રિ-વરાહ પું. [સં. વિક્>વિટ્ + સં. વિક્ થવું જોઇયે. સં. વિક્-વરહ] ભૂંડ (વિન્ના ખાનારું એક પશુ) વિકાષ્ઠા પુ,બ.વ. [સં. fવષ્ણુ > પ્રા. વિઠ્ઠુ દ્વારા, મરા.] પંઢરપુરના મંદિરમાંના પાંડુરંગ વિઠ્ઠલનાથ (વિષ્ણુ). (સંજ્ઞા) વિઠ્ઠલ, નાથ જએ ‘વિટ્ઝલ, નાથ ’ [માટેનાં) વિ-તંગ (વડ) ન. [સં.] વાવડિંગ નામનાં બિયાં (એસડી ત્રિ ંબક (-ડમ્બક) વિ. [સં.] વિડંબના કરનાર, (૨) છેતરનારું [‘વિટંબણુા.’ વિડંબણા સ્ત્રી..[સ. વિશ્વમ્ભના > પ્રા, વિકવળા, તત્સમ]જુએ વિ-ઢંબન (-ડમ્બન) ન., ના સ્ત્રી. [સં.] જુએ ‘વિટંબણા ' વિ ંખવું (ડમ્ભવું) સક્રિ‚ [સં.] વિટંબણામાં નાખવું. વિખાવું (-ડમ્બાનું) કર્મણિ., ક્રિ. વિઠુંઆવવું (-ઢખાવવું. પ્રે.,સ.ક્રિ. વિડંબાવવું, વિંગાણું (-ડમ્બા)જુએ ‘વિડંબનું’માં. વિજ્ઞારણુ ન. [જુએ ‘વિડારણું’ + ગુ. ‘અણુ' કૃ પ્ર ] વિડારણું એ વિચારવું સ.ક્રિ. સં. વિ. રૃ>વિદ્દ્વારા] ચીરવું, પાડવું, (૨) મારી નાખવું, (૩) શરમાવતું, વિઢારાણું કર્મણિ, ક્રિ. વિદ્રારાવવું કે.,સ.ક્રિ. વિઢારાવવું, વિદ્બારાવું જુએ વેડારવું’માં. વિજ-શાસ્ત્ર ન. [સં.] વિષ્ટા છાણ વગેરેમાંથી ખાતર તૈયાર કરવાનું જ્ઞાન આપતું શાસ્ત્ર, માઈકોલોજી’ વિ-વરાહ પું. સં. વિક્>વિક્ + વરદ્દ, સંધિથી] જુએ ‘વિટ્ વરાહ.' વિ-વિધાત પું. [સં. વિલ્ > વિક્ + વિ-ઘTM, સંધિથી] મૂત્રાવિત્ત વિષ્ણુ ના.મ્યા. સં. વિના>પ્રા, વિળા] વિના (પદ્યમાં) વિષ્ણુા-ચૂંટા પું,અ.વ. [જએ ‘ધીણવું' + ‘ચૂંટવું' + ગુ. ‘એ' કૃ.પ્ર. બેઉને.] વ્યાકુળતા, વિવલતા, વલેાપાત, અકળામણ,
[ઘાતના એક પ્રકાર
ઉત્તાપ, વ્યગ્રતા
ત્રિામણ ન., (-ણ્ય), તેણી શ્રી. [જએ વીણવું' + ગુ. ‘આમણ' • ‘આમી' કુ.પ્ર.] (દાણા વગેરે) વીણવાની ક્રિયા. (૨) વીણવાનું મહેનતાણું. [॰ હેવું (રૂ.પ્ર.) ખામાં કેવી] વિાવવું, વિષ્ણુાવું જુએ ‘વીવું'માં. [તાકાત વિત ન. .[ä, વિત] જએ વિત્ત.' (ર) (લા.) શક્તિ, ત્રિ-તત વિ. [સં.] લંબાયેલું, વિસ્તીર્ણ થયેલું, ફેલાયેલું, પથરાયેલું. (૨) ન. તંતુ વાદ્ય (સન્-સામાન્ય) ત્રિતતિ સ્ત્રી. [સં.] વિસ્તાર, પથરાટ, ફેલાવા વિન્તથ વિ. [સં] ખેાઢું, મિથ્યા, અ-સત્ય, અ-વાસ્તવિક વિતથ-વાદ પું. [સં] ખેઢું એલવું એ. (૨) ખેાટી તકરાર વિતથવાદી વિ. [સં.,પું.] ખેઢું ખેલનાર. (ર) ખાટી તકરાર કરનારું
વિતતુ વિ. [સં.] શરીર વિનાનું. (ર)પું. કામદેવ, અનંગ
Jain Education International2010_04
વિતરવું સ.ક્રિ. સં, વિસ્તૃ>વિજ્ઞ, તત્સમ] આપવું. (૨) વહેંચવું, વાંટવું. વિતરાવું કર્મણિ., ક્ર. વિતરાવવું પ્રે,સ.નં.
વિ-તરંગ (તરઙ્ગ) વિ. [સં.] (લા.) વિચાર-શૂન્ય તિરાવવું, વિતરાયું જુઓ વિતરણું'માં. વિતર્ક હું, [સં.] કલપના, અટકળ, ધારણા, (૨) શંકા, સદેહ, અંશે [ધારેલું. (ર) શંકાસ્પદ વિ-તચિંતકવિ. [સં.] જેના વિશે અટકળ કરી હાય તેનું, વિતર્કી વિ. [સં,પું] તર્ક કરવામાં કુશળ, તર્ક કરનારું વિ-તલ(-q) [સં.] પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે બીજ પાતાળ. (સંજ્ઞા.)
..
વિ-તંઢા (-તણ્ડા) શ્રી. હવાદ પું. [સં.] નકામી માથા-કૂટ, ખાટા મુકવાદ, જીન્ના-નેડી. (ર) પેાતાને પક્ષ જ ન હોય અને સામા પક્ષનું ખંડન કરવાની ક્રિયા, (તર્ક.) વિતંતાવાદી (વિતણ્ડા-) વિ., વિતંડી (વિતણ્ડી) [સ.,પું.] વિતંડાવાદ કરનારું [પરેશાન કરવું વિતાડવું જઆ વીતવું'માં; (અર્થ) પજવવું, દુઃખ દેવું, વિ-તાન ન. [સં.] ચંદવેા. (ર) મંડપ. (૩) તંબુ ત્રિ-તાલ વિ. [સં.] તાલ વિનાનું, બે-તાલું. (સંગીત.) વિતાવવું, વિતાવું જુએ વીતવું માં. વિસ્તૃષ્ણ વિ. [સં.,ખ.ત્રી.] તૃષ્ણા વિનાનું, તદ્ન સંતાર્થી વિતૃષ્ણા સ્ત્રી. [સ.] તૃષ્ણાના અભાવ, સંપૂર્ણ સંાષ
ન. [×.] ધન, પૈસા, દ્રશ્ય, (૨) (લા.) શક્તિ, બળ,
તાકાત. (૩) સાર, તત્ત્વ
ચિત્ત-વાન વિ. [સ. °વાન્ પું.] ધનવાન, પૈસાદાર, ધનિક વિત્ત-વૃદ્ધિ શ્રી. [સં.] પૈસાના વધારા થવા એ વિત્ત-શાચ ન. [સં.] પૈસાની લેવડ-દેવડમાં કરાતી લુચ્ચાઈ વિત્ત-શાષણ ન. [સં] પૈસા છીનવી લેવાનું કાર્ય વિત્તહીન વિ. [સં.] પૈસા વિનાનું, ગરીબ, કંગાલ. (૨) દેવાળિયું
વિત્તીય વિ. [સં.] પૈસાનું, પૈસાને લાગતું, ધન-સંબંધી વિશ્વેશ પું. [સં. શ] કુબેર ભંડારી ધનની ઇચ્છા વિષણા સ્ત્રી. [ + સંજ્ઞĪ] પૈસા મેળવવાની આકાંક્ષા, વિત્તોપાર્જન ન. [+સં, વર્ઝન] પૈસા કમાવા એ, ધન-પ્રાપ્તિ, કમાણી [વિદ' ‘શાસ્ત્ર-વિદ' વગેરે) વિંદ વિ. [સં. વિક્] જાણનારું (સમાસમાં ઉત્તરપદમાં: વેદવિદગ્ધ વિ. [સં] સારી રીતે બળી ગયેલું. (ર) (લા.) ચતુર, હોશિયાર, સોફિસ્ટિકેટેડ’(વિ.ર.). (૩) વિદ્વાન વિદગ્ધતા સ્ત્રી. [સં.] વિદગ્ધ હાવાપણું, ‘સોફિસ્ટિકસી' ત્રિ-દર્ભ, ૰ દેશ હું. [સં.] મધ્યપ્રદેશનેા એ નામને એક
.