Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 1022

વાર્તિક-કાર
૨૦૫૭
વાળિયા
समय
સત્ર-ગ્રંથ ઉપરની અર્થદર્શક ટિપ, વૃત્તિરૂપ ગ્રંથ વાલનું સ.. વાવલવું, પણવું વર્તિકાર વિ. [સં] સૂત્ર-ગ્રંથ ઉપરની અર્થદર્શક ટિપણી વાલામ ન. સિં. વાઇ + અa] વાળનું ટીચકું કે ઉત્તિરૂપ ગ્રંથની રચના કરનાર
[(મ.સૂ) વાલા-મરાતિ વિ. . + અર.] પ્રતિષ્ઠિત, માનવંત, વાર્તિક-પત્ર ૫. [સં. ન.] સમીક્ષા, અવલોકન, “રિન્ય મોભાદાર વાદ્ધક ન. [સ.] ૧દ્ધાવસ્થા, ઘડપણ, બુઢાપ. (વાર્ધકય” વાલાં-ગરતાં ન બ.વ, બકરાંના વાળની દોરી જોડણી સંરકત પ્રમાણે બરોબર નથી.)
વાલિ છું. [.] રામચંદ્રના સ્ત્રમયને કિકિયા નગરીને વર્નિશ ૫. અં] લાકડાને ચળકાટવાળો ઓપ આપનાર વાનરરાજા (એનો નાનો ભાઈ સુગ્રીવ.) (સંજ્ઞા) (એને એક તેલી પ્રવાહી, વારનિશ
રામચંદ્ર હર હતા.) વાર્ષિક વિ. સં.] વર્ષને લગતું, ઇચર્લી.' (૨) દર વર્ષે વાલિદ પું. [અર.] પિતા, બાપ (વર્ષના નિશ્ચિત દિવસે) આવતું, “એન્યુઅલ.” (૩) ન. વાલિદા સ્ત્રી. [અર.] માતા, મા મરણ પછી વર્ષ પૂરું થયે આવતી તેની તે તિથિએ કરાતું વાલિદી(-)ન ન. બ.વ, માબાપ શ્રાદ્ધ, સમછરી. (૫) દરવર્ષે પ્રસિદ્ધ થતું સામયિક, વાલિ-નંદન (-નન્દન) સિં.] વાનરરાજ વાસિને પુત્ર અંગદ એન્યુઅલ'
[ઓઝવ વાલિયા પું, બ.વ. [૨.પ્રા. - ધનુષની દોરી] ઘેડિયાંની વાર્ષિકોત્સવ પું. [ + સં. રસ] વર્ષ પૂરું થયે ઉજવાત સાથે ઝોળી કે ખોયું બાંધવાની દોરી, 3યણાની દેરી વાણુંય પં. સિં 1 વૃણિ-વંશમાં થયેલ શ્રીકૃષ્ણ. (સંજ્ઞા ) વાલિયા પેલે . એ નામને વિલા જે છેડ નષધના નળ રાજાને સારથિ. (સંજ્ઞા)
વાલિ-સુત . [સં.] જ “વાલિ-નંદન.” વાલ' છું. [૨પ્રા. વ8] એક પ્રકારને કઠોળ (સુરતી લાલી . [અર.] સગીર બાળક કે બાળકોને રક્ષક પિતા પાપડીનો), એળિયે, ઝાલર. (૨) ત્રણ રતીનું વજન, કે કઈ પણ અન્ય. ‘ગારિયન’ ગદિયાણા (અટવા તલા)ના ૧૬ મા ભાગનું વજન વાલી-કેર્ટ સી. [+ અં.] સગીરની સંપત્તિનું રક્ષણ કરનારી થાલ ન. લોલી કે પાવડાને બાંધવાનું દોરડું કે સાંકળ, વલ. અદાલત, કોર્ટ ઑફ વૉર્ડ' (૨) લાકડાં કેલસાથી ચાલતા યંત્રમાં વરાળ માપવાનું વાલી ઘરે મું. [+જ ડે.'] ઊંચી જાતને ઘોડારનો સાધન
મુખ્ય વેડો (ખસી ન કરેલો બળિયો બેડે) વાલ (-કય) સ્ત્રી. ગધેડાં બાંધવાનું લાંબું દોરડું
વાલીડું (વાલીડું) વિ. જિઓ “વહાલું' + ગુ, “ઈનું સ્વાર્થે વાલ પું. [૪. વાહવું] જએ “વાવ.'
ત...] વહાલું. (૨) (લા) નાટકિયું, ટીખળી, વગરું વાલખિલ્ય ૫. સિ.] પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે સૂર્યના વાલી-દિન પુ. જિઓ “વાલી' + સં.] નિશાળના વિદ્યાર્થીરથની આગળ મંત્ર ભણતા ચાલતા અંગુઠાની અણીના ઓના વાલીઓ સાથે નિશાળમાં મળવાનો ગોઠવેલો દિવસ માપના ૬૦ હજાર ઋષિઓના સમૂહ. (સંજ્ઞા) (૨) એ વાલી-વારસ ન. [જુઓ “વાલી' + વારસ.”] રક્ષક અને નામનો એક પ્રાચીન વૈષ્ણવ સંપ્રદાય. (સંજ્ઞા). (૩) ન. પાલક (માબાપ અને પુત્ર સંતાન) એ નામનું એક સંરકૂત પુરાણ. (સંજ્ઞા.)
વાસુકા અકી. [સ.] રેતી, વિષ્ણુ, વિક્રૂર વાલ-ટયૂબ શ્રી. [+ અં] એ “વાહવ-ટયૂબ.' વાલુકા-પુટ કું. [] ૨સાયણી ઔષધ તૈયાર કરવાની વાલ-પાપડી સી. [જ “વાલ' + “પાપડી.'] એળિયાની પુટવાળી એક પદ્ધતિ. (આયુર્વેદ) ચપટી સિંગ, પાંદડી
વાલુકા-યંત્ર (ચ-ત્ર) ન, સિં.] કલાક જાણવાની રેતી ભરેલી વાલ-ફેર પું [જ “વાલ' + ફેર.'] ગદિયાણાના સેળમાં શીશી, (૨) એ પ્રકારનું રસાયણ ઔષધ બનાવવાનું એક ભાગ જેટલો તફાવત, ત્રણ રસ્તી જેટલો તફાવત
યંત્ર. (અયુર્વેદ). વાલમ (વાક્યમ) મું. [સં. ૧૭મ (વમી નગરનું) દારા] વાલું ન. (દે.પ્ર. વર્ણિમા- ધનુષની દેરી] કોસિયા બળદનાં
સૌરાષ્ટ્ર-ગેહિલવાડના પ્રાચીન વલભીપુરમાં વિકસેલી એક તરેલો બાંધેલું દોરડું બ્રાહ્મણ જ્ઞાતિ અને એને પુરૂષ, વહેમીક. (સંજ્ઞા.) વાલાં ન., બ.વ. [જ એ “વાલ' દ્વારા.] વાલોળના દાણા વાલમ (વાયમ), ૦૭ ૫. સિ. વસ્ટમ દ્વારા + જુએ “છ” વાલ્વ સ્ત્રીએક જાતને શાકને વેલે, કાકડી, આરિયા(માનાર્થે)] પતિ, સ્વામી, ધણી, નાવલિ. (૨) હોળી કાકડી આગળ ઊભું કરવામાં આવતે મનુષ્યાકૃતિ ચાડિયે, વાલુંજ ન. નદી-કિનારે થતું એક ઝાડ સખુભુજ
[જ “વાલમ (૨). વાલેશરી (વા લેશરી) વિ. [સં વમેa>પ્રા વરુણેકર + વાલમ-ભાઈ (વાક્યમ) મું. જિએ “વાલમ' + “ભાઈ] “ઈ' સ્વાર્થે ત પ્ર.] વહાલ રાખનારું. (૨) હિતેષી. (૩) વાલમિયા ૫. જિઓ “વાલમ + ગુ. ‘ઇયું સ્વાર્થે ત પ્ર.), (લા.) સગું વહાલું. (૪) મુરબી, વડીલ. વાલમ (વાક્યમ) પું. [+ ગુ. ઓ' સ્વાર્થે ત પ્ર.] વહાલો વાલે . કન્યાને લગ્ન-વખતે ઓઢાડતી ચંદડી પતિ (પદ્યમાં)
વાલા૨ . ઢોરને પેશાબ બંધ થઈ જવાને એક રોગ વાલરા સ્ત્રી, (કે.કા. વર ન.] વાવણી કર્યા અગાઉ વાલેળ (વાલૅ) ચી. જિઓએ ‘વાલ' દ્વારા.] વાલ ખંપરાં બાળી નાખ્યાં હોય તેવી જમીન
જેવા દાણાવાળી શિગે આપતી શાકની એક વેલના શિગ વાહર ન. વાલ ચાખા તર વગેરે સાથે-લગું વાવણું વાળિયાં ન., બ.વ. [+ ગુ. ‘યું” ત, પ્ર.] વાળના દાણા