Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 1004

વંશનવિજ્ઞાની
૨૦૩૯
વા-ઉમેરે
૩૨]
કુળ જાતિઓ વગેરેને અજ્યાસ, નૃવંશશાસ્ત્ર. એન્થો પોલેજી' વિશ-વિજ્ઞાની (વા) વિ. [સંપું] વંશવિજ્ઞાનનું જ્ઞાન
ધરાવનાર, “એન્થ્રોપોલોજિસ્ટ.' વંશ-વિઘા (ઉશ- સી. સં.1 જ એ “વંશ-વિજ્ઞાન, વંશ-વિસ્તાર (વશ) પું. [સં.] પિતૃકુળને પરંપરાગત ફેલાવો વંશ-વૃક્ષ (વૈશ-) ન. [સં૫.] વંશાવળીને આબે, પેઢીનામાને બનાવેલો ઝાડનો આકાર (થડ-શાખા-પ્રશાખા
પાંદડાંઓમાં). વંશ વૃત (વંશ) ન. [સં.1 પિતૃ-વંશની હકીકત, પિઢી-નામું વંશવૃદ્ધિ (વંશ- સ્ત્રી [સં.] સળંગ પિતૃ-પરંપરાને વધારે-વિસ્તાર
[વિસ્તાર.” વંશવેલો (વીશ) પું. [+જુઓ “વેલો.”] ઓ “વંશવંશ-શુદ્ધિ (વંશ) સ્ત્રી. [સં] પિતૃ-કુળની અવિચ્છિન્ન પરંપર રહે એવા પ્રકાર (વ્યભિચાર-દેવથી બીજા ગોત્રના
પુરુષથી સંતાન ન થવાં એ) [આવતે સાંસ્કૃતિક વારસો વશ સંસ્કાર (વંશ-સંકાર) ૫. [] પિતૃ-કુળને ચાહ વંશસ્થ, વિલ (વશ0-) પૃ. [સન ] ૧૨ અક્ષરને એક ગણ-મેળ છંદ. (પિં)
| [આદ્ય પુરુષ વંશ-સ્થાપક (વૈશ-) પું. [સં.] પિત-કુળને તે તે શાખાને વંશાનુગત (વંશાનુ) વિ.[+ન્સ. અ7-1] “વંશપરંપરાગત.” વંશાનુગતિક (વશાતુ-) વિ. [સં.] વંશપરંપરા-ગત, બહેરી
ડિટરી' વંશાનુગતિકતા (શા) શ્રી. સિ.] વંશ-ક્રમ. “હેરીરિટી' (ન..શા.)
[વૃત્ત.” વંશાનુચરિત (વંશાનુ-) ન. [+ સં. મનુ-રિસ] એ “વંશ- વંશાવાય(શાવચ) પું. [+ સં. અન્ય] વંશ કે કુળની પર
પરામાં થયેલું સંતાન. (૨) આનુવંશિકતા, પેઢી, “હેરીડિટી વંશાવલિ (લી, ળિ,-ળી) સી. [ + માવજી, જી] નામવાર
વંશ-પરંપરા, પેઢી-નામું, “જીનિચાલે છે' વંશથિ (વશાસિથ) ન. [ + સં. અ4િ] વાંસાનું તે તે હાડકું વંશાકુર (શાકુર) કું. [ + સં. મજકુર] વંશ કે કુળને
નાના બાળક. (૨) વાંસને કેટ કે ફણગો -વંશી (વશી) વિ. [સં૫] વંશને લગતું, વંશનું. (સમાસ-
માં ઉત્તરપદે “સર્યવંશી' “ચંદ્રવંશી' વગેરે) વંશી (વશી) સ્ત્રી. [સં.] બંસી, વાંસળી, વિષ્ણુ -વંશીય (વંશીય) વિ. [સં.] જુઓ ‘વંશી.” વંશત્કર્ષ (વશકર્ષ) છું. [સં. વંશ + ૩ઝર્ષ] કુળની ચડતી વંશપભાગ્ય (
ઉપ-) વિ. [સં. રા + રપ-મોથ] એક જ પિતૃ-કુળને ઉપભેગા કરવા જેવું વશ્ય (વર્ષ) વિ. સં.] એ “વંશજ.’ વંસલાવવું જુઓ 'વાંસલવું'માં.
સાલ (ઉલાલ) ન. રૂની ગાંસડી બાંધવાનું તાપડું વા ઉભ. સિ] અથવા, કે, ય, યાતો, અગર વા* મું. [સં. વાવ>પ્રા. વાગ] વાયુ, પવન, હવા. (૨) વાત-રોગ. (૩) (લા.) જીવ, પ્રાણ. (૪) રોગ કે વિચારતો તરંગ. (૫) વિ. સહેજ સાજ (જેમકે “વા-કડવું” “વા-તડ). [ આવ (રૂ.પ્ર.) વિચારનો જોશ આવવો. ૦ ઉપર જવું (-ઉપરથ-) (રૂ.પ્ર) ઘેલછા થવી. ૦એ બરવું (રૂ.પ્ર.) ફેલાવું.
એ કમાય દેવાં (રૂ.પ્ર.) વાત ઊડી જવી. એ જ (રૂ.પ્ર.) ગર્ભ ઊડી જવો, કસુવાવડ થવી. (૨) અસત્ય લોકોની જમાવટ થવી. એ વાત જવી (રૂ.પ્ર.) કશું છાનું ન રહેવું. એ વાત કરવી (રૂ.પ્ર) નકામું બહયા કરવું. એ ચહ(૮) (રૂ.પ્ર.) તરંગ-વશ થવું. ૦ કાટ, ૦ કાઢી ના(નાં)ખ (રૂ.પ્ર.) માર મારી અધમૂઉં કરવું. ૦ ખાતું (રૂ.પ્ર.) રખડતું, રઝળતું. ૦ ખાતું કરવું (રૂ.પ્ર.) ૨ખડાવવું. ૦ ખાતું રહેવું (-૨વું) (રૂ.પ્ર.) રઝળી પડવું. ૦ ખા (રૂ.પ્ર.) અથડાયા કરવું. ૦ઘેલું (-ઘેલું) (રૂ.પ્ર.) મનસ્વી, જે (રૂ.પ્ર.) મે જો, લાગ જેવો. ૦ના ઘેટા જેવું (રૂ.પ્ર.) તરંગી. ૦નાં કાં જેવું (રૂ.પ્ર.) તદ્દન નબળી હાંઠીનું. ૦ નીકળો (રૂ. પ્ર.) વાનાં ગામડાં થવાં. ૦ નીકળી જશે (રૂ.પ્ર.) મરી જવું. ૦ની મારી કોયલ (કોયલ) (રૂ.પ્ર.) સહેજે આવી પડેલું. ૦નું ફેકું (રૂ.પ્ર.) દેખાવમાં જાડું છતાં નિર્બળ. કનું શરીર (રૂ.પ્ર.) તાકાત વિનાનું ફૂલેલું શરીર. ૯ને છેડો (ઉ.પ્ર.) મનમાં આવે તેમ કરનાર. કંકાવ (રૂ.પ્ર.) શરીરના રેગ પર પવિત્ર માણસની કુંક મરાવવી. ૦ ભરખીને રહેવું (૨) નિરાહાર રહેવું. ૦માં આવવું (રૂ.પ્ર.) તરંગ વો (રૂ.પ્ર.) વાના કેહલા મટાડવા મંત્ર લખાવવો. ૦ સાથે લડે(-) તેવું (રૂ.પ્ર) તરંગી. (૨) કજિયાખોર. ૦ સાથે વાતો કરવી (રૂ.પ્ર.) વગર બેલા બેલ બેલ કર્યા કરી -વાર કિ.વિ. સં. સ્થાવ-> પ્રા. વાસ-] અંતરે, છેટે (સમાસમાં ઉત્તર પદે: “ખેતર-વા” “રાશ-વા-બહુ વ્યાપક પ્રયોગ નથી.) વાઇન ૫. [.] દ્રાક્ષને દારૂ વાઈફ સ્ત્રી. [.] પત્ની, ભાર્યા, ઘરવાળી વાઇસ વિ. [એ.] - ની નીચેના દરજજાનું, ઉપ-(સમાસમાં પૂર્વપદ? જુઓ નીચે.)
સેિનાપતિ વાઈસ એડમિરલ વિવું. [અં] દરિયાઈ લકરને ઉપવાઇસ-ચાન્સેલર વિ. ૫. [] ઉપ-કુલપતિ, (નવી પરિ
ભાષામાં “કુલપતિ.” “ચાન્સેલર’ તે “કુલાધિપતિ') વાઇસ ચેરમેન પું. [અં.] ઉપાધ્યક્ષ વાઇસ.પ્રિન્સિપાલ છું. [.] ઉપાચાર્ય વાઈસર નપું. [એ. વૈશ૨] ખીલાના માથા ઉપર ખાંચામાં રાખવામાં આવતી આઘાર માટેની ચકરી. (૨) પંપ વગેરેમાં આવતું એવું ચામડા વગેરેનું કાણાવાળું સાધન વાઇસરોય પુ. [૪] સમ્રાટન પ્રતિનિધિ, ગવર્નર-જન
રલને સમકક્ષ દેશને હાકેમ વાઈ જી. [સ. વારિ-પ્રા. વામ] બેભાન થવાને વાયુરોગ, મૃગી-રોગ, ફેફરું, ‘હિસ્ટીરિયા,' ફિટ.' [૦થવી (રૂ. પ્ર.) કંટાળી જવું]
[વાયલા વાઉ વિ. [સ, વાયુપ્રા. વાલમ-] મગજમાં ઘરીવાળું, જાઉ સી. પગને તળિયે પડતી ફાટ, વાહખેર, વા-ઉખેળ ૫. [જ “વા' + ઉખેરવું.' “ઉખેળવું' + ગુ. ઓક. પ્ર.] વાયુના પ્રકોપને લીધે થતાં ઝાડા-ઊલટી, કોગળિયું, ઢાટિયું, “કૅલેર”