Page Text
________________
જીર્ણ
૯૧૮
૧
જીર્ણ વિ. [૪] ઘસાઈ ગયેલું. (૨) નું (૩) વૃદ્ધ, ઘરડું. (૪) પચી ગયેલું, કરેલું
ઝીણે તાવ જીર્ણ-જવર કું. [સં] લાંબા સમયથી આવ્યા કરતે જીર્ણતા સ્ત્રી [સં.] જીર્ણપણું
[ગયેલ વ્યાધિ જીર્ણ-રાગ ૫. [સં] ઘણુ લાંબા સમયથી શરીરમાં ઘર કરી જીર્ણ-ત્રણ ન. [૪, ૫, ન] લાંબા સમયથી રૂઝ ન આવતી હેય તેનું ઘાટું
[ગયેલું, તદન જર્જરિત જીર્ણ-શીર્ણ વિ. [સં.] જનું થઈ ઘસાઈ તુટી કુટી કે ફાટી જીર્ણ-સસણ સ્ત્રી. [સં. + જ એ ‘સસણી.'] લાંબા સમયથી ન મટતે સસણીને રોગ
[(૨) ઘડપણ જીવસ્થા સ્ત્રી, સિં. + -રથી તદ્દન ઘસાઈ ગયેલી દશા. જીર્ણોદય . સિ. ની + ૩૩] જન થઈ ગયેલાનું ફરી નીકળવું કે ઊભું થવું એ, ‘રિવાઇવલ જીર્ણોદ્ધાર પં. [સ. નીર્ણ + ૩૨] જની થઈ ગયેલી ઇમારત વગેરેનું સમારકામ, “ઓવર-હલિંગ', “રિનોવેશન' (હ.મં.શા.). જીર્ણોદ્ધારવાદી વિ. [, .] શાંત પડેલી વાત વગેરેને ફરી ઉખેળ્યા કરવાના મતનું, “રિવાઇવલિસ્ટ’ (ઉ. જે.) જીર્ણોદ્ધારવું સ. ક્રિ. [જઓ “જીર્ણોદ્ધાર' સં. તત્સમ, ના. ધા.] જીર્ણોદ્ધાર કરવો જી-૧બે ક્રિ. વિ. [આ “છ”+ અ૨. “લબક – હું હાજર છું] (લા.) તાબેદાર હોય એમ, વાણીવશ, અધીન. કિરવું (રૂ. પ્ર. ખુશામત કરવી] જીવ કું. [સં.] ચેતન પ્રાણીઓમાં રહેલું ચેતન તત્વ, આત્મા. (૨) (લા.) મન, દિલ. (૩) દમ, સાર. (૪) બળ, શક્તિ. (૫) ધ્યાન, લક્ષ. (૬) ખંત, ચાનક. [૦ અકારો કરવા (૨. પ્ર.) સામાને આપણી અરુચિ થાય એમ કરવું. ૦ અધો અધે થ (રૂ. 4) આફરીન થવું. (૨) આતુર થવું. (૩) બહુ ઉચાટ કરે. ૦ અધે કર (ઉ. પ્ર.) પિતાની બધી શક્તિ ખરચવી. ૦ અધો થવે (કે થઈ જવે(રૂ. પ્ર.) ગભરાઈ જવું. (૨) બેબાકળા બનવું. ૦ અદ્ધ(-ધીર ફરે (૨. પ્ર.) ધ્યાન ન ચાટવું. ૦ અદ્ધ(-ધીર (લટકી રહે (૨)(રૂ. પ્ર.) અધીરા બનવું (૨) મન ન ચાટવું. ૦ આપ (૨. પ્ર.) કુરબાન થવું. (૨) આપઘાત કર. તુ આવ (રૂ. પ્ર.) શાંતિને કે રાહત અનુભવ કર. ૦ ઉપર આવવું (-ઉપરય-) (રૂ. પ્ર.) જીવના જોખમે કામ કરવું. (૨) આકરા થઈ કામ કરવું -લડાઈ કરવી. ૦ઉપર આવી ૫૬ (-ઉપરથ-) (રૂ. પ્ર.) ન જોખમમાં મુકા. ૦ઊચક થો (રૂ. પ્ર) અરુચિ કે અણગમે થવો. (૨) આતુરતા અનુભવવી. ૦ ઊકો (રૂ. પ્ર.) ચિત્ત ન લાગવું. ૦ ઊડી જો (રૂ. પ્ર.) કામમાં રસ ન રહે. (૨) મરણ પામવું. • ઊંચે થ (રૂ. પ્ર.) ઉચાટ થવો. (૨) વમનસ્ય થયું. • ઊંચે રહે (-૨) (રૂ. પ્ર.) દિલ ન લાગવું. ૦ એક થવે (રૂ. પ્ર.) મિત્રતા થવી. (૨) મતભેદ ન રહે, ૦ એળે ધર (- ) (રૂ. પ્ર.) હિંમત હારી જવી. (૨) જીવ વહાલો લાગવો. ૦કપાઈ જ (રૂ. પ્ર.) મનને ઘણું દુ:ખ થયું. ૦ કશું ન કર (રૂ. પ્ર.) દિલ માનવું નહિ. ૦ કાહ (રૂ. પ્ર.) સામાને કાયર કરી નાખવું, છે કાઢી ના(નાંખો (કે આપો ) (રૂ. પ્ર.)
આત્મહત્યા કરવી. (૨) સખત મહેનત કરવી. ૦ કાંપે (રૂ. પ્ર.) મનને ભય લાગ. ૦ ખાઈ જ, ૦ ખા (રૂ. પ્ર.) કંટાળો આપવો , ખાટો થવે (રૂ. પ્ર.) નારાજ થવું. ૦ ખુલા (રૂ. પ્ર.) સંકોચ જતો રહે.
ગભરાવો (રે. પ્ર.) મન વ્યગ્ર થવું. ૦ ગુમાવ (રૂ.પ્ર) માર્યા જવું. ૦ઘાલ (ઉ. પ્ર.) મન ચોટાડવું. ૦ ઘાંટીમાં આવી રહે હૈં વો) (રૂ. પ્ર.) ભારે મુશ્કેલીમાં મુકાવું. ૦ ઘેરા (રૂ. પ્ર.) સ્નેહ થવો. ૦ ચક(-ગ)ડોળે ચડ(૯૮) (રૂ. પ્ર.) મુંઝવણમાં પડવું. ૦ચપટીમાં હવે (૨. પ્ર.) ઘણી ચિંતામાં છેવું. ૦ચલાવ (રૂ. પ્ર.) હિંમત કરવી. ૦ ચાલ (રૂ. પ્ર.) હિંમત થવી. • ચૂંથવે (રૂ.પ્ર) મંઝવણ અનુભવવી. ૦ (-ચેટ (-ચેટ) (રૂ. પ્ર.) દિલ લાગવું. ૦ (-ચ)ટા (-ચટાડવો) (રૂ. પ્ર.) દિલની લગનીથી કામ કરવું. ૦ ચાર (રૂ. પ્ર.) મનથી કામ ન કરવું. ૦૮ (રૂ. પ્ર.) મરણ પામવું. ૦ જાતે રહે (-૨ ) (રૂ. પ્ર.) ઘણું જ દુઃખ થયું. ૦ જ (રૂ.પ્ર.) મરણ પામવું. ૭ જુદા પડવા (રૂ.પ્ર.) વૈમનસ્ય થવું. ૦ જે (૨. પ્ર.) સામાની શક્તિ વગેરેને આંક કાઢ. ૦ ઝાય ન રહે. (-જૈ વો) રૂ. પ્ર.) તલપાપડ થવું, આતુર થવું. ૦ ટગુમગુ થવે (રૂ. પ્ર.) મન અસ્થિર થવું. ૦ ટળવળ (રૂ. પ્ર.) ઝંખવું. ૦ રંગાઈ રહે (ટાઈ રે ), ૦ રંગા (૦૩) (૨. પ્ર) શું કરવું એ ન સૂઝવું. ૦ ટાઢે પાર (રૂ. પ્ર.) શાંતિ અનુભવવી. ૦ ટંકે કરે, ૧ ટંક થશે, ૦ રાખ (રૂ. પ્ર.) મંજસ થવું. ૦ ઠર, ૦ ઠરી ઠામ બેસ (ઠામ્ય બૅસ) (૨. પ્ર.) સંતોષ અનુભવ, નિરાંત થવી. - કેકાણે ન રહે (૨) (રૂ. પ્ર.) બહાવરા બનવું. ૦ ઠેકાણે પહ, ૦ ઠેકાણે રહે (રેવા (રૂ. પ્ર.) નિરાંત અનુભવવી. ૦ ઠેકાણે રાખ (રૂ. પ્ર.) ધીરજ રાખવી. ૦ હાળા (-ડોદળા) (રૂ. પ્ર.) ઊલટી થવા જેવું થવું. ૦ તલપાપડ થવે (રૂ. પ્ર.) આતુરતા અનુભવવી. ૦ તલસ (રૂ. પ્ર) ઈરછા કરવી. ૦ તાળવે દંગા (૨ ) (૩. પ્ર.) ઘણી આતુરતા અનુભવવી, તેહ, ૦ તોડી ન(ના)ખ (ઉ. પ્ર.) ખુબ મહેનત કરવી. ૦ થર ૫ (થરથ-) (ઉ. પ્ર.) શાંતિ અનુભવવી. ૦ થ (રૂ. પ્ર.) સારી સંપત્તિ થવી. (૨) ઇચ્છા થવી. ૦ થાળે બેસ (બૅસ) (રૂ.પ્ર.) શાંતિ થવી. ૦થી જવું (રૂ. પ્ર.) મરણ પામવું. થી મારવું (ઉ. પ્ર.) ઠાર મારવું. ૦ થોડો થોડે થ (રૂ. પ્ર.) હિંમત હારવી. ૦ દઈ કરવું (રૂ. પ્ર.) ચીવટથી કરવું. ૦ દઈને (૩. પ્ર.) ચીવટથી, મન ખુતાડીને. ૦ દાઝ (૨. પ્ર.)
સ્નેહની ઊંડી અસર અનુભવવી, ૦ દુખવા, ૦ દુભાવો (રૂ. પ્ર.) મનને દુઃખી થાય એવું કરવું. ૦ દેવ (રૂ. પ્ર.) કુરબાન થવું. (૨) આત્મઘાત કરે. ૦ દોરીએ રંગ (-દારિયે ટો ) (રૂ. પ્ર.) ઘણે ગભરાટ અનુભવ. ૦ ધટક (રૂ. પ્ર.) બીક લાગવી. ૦ ધરપ, ૦ધર (રૂ. પ્ર.) શાંતિ અનુભવવી. ૦ ધરીને (રૂ. પ્ર.) દિલ ચોટાડીને, પૂરા મનથી. નહિ માન (રૂ. પ્ર.) મનને પસંદ ન પડવું, ન ગમવું. ૦ ના(ના)ખ (૩. પ્ર.) ઈચ્છી કરવી. ૦ ના(નાંખી દે (૨. પ્ર.) કુરબાન થવું, ૨ (નાં)ખીને
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |